Francja



Informacje, które udało nam się zgromadzić na temat Francja, zostały starannie sprawdzone i uporządkowane, aby były jak najbardziej przydatne. Prawdopodobnie trafiłeś tutaj, aby dowiedzieć się więcej na temat Francja. W Internecie łatwo zgubić się w gąszczu stron, które mówią o Francja, a jednocześnie nie podają tego, co chcemy wiedzieć o Francja. Mamy nadzieję, że dasz nam znać w komentarzach, czy podoba Ci się to, co przeczytałeś o Francja poniżej. Jeśli informacje o Francja, które podajemy, nie są tym, czego szukałeś, daj nam znać, abyśmy mogli codziennie ulepszać tę stronę.

.

Strona pomocy ujednoznacznienia
Nie naley myli z Afryk Francusk , która okrela wszystkie kolonie afrykaskie, które naleay do Francji.
Strona pomocy ujednoznacznienia
Artykuy o tej samej nazwie znajduj si w Françafrique (ujednoznacznienie) .
Premier Konga André Milongo i prezydent Francji Jacques Chirac .

Wyraenie   Françafrique   jest uywane, ogólnie, w sposób pejoratywny, na okrelenie szczególnej relacji, okrelanej przez krytyków jako neokolonialna , nawizanej midzy Francj a jej byymi koloniami w Afryce Subsaharyjskiej . Charakteryzuje si rol sieci pozadyplomatycznych (suby wywiadowcze, firmy, barbouzy , wojsko itp.), bezporedni ingerencj wadz francuskich w sprawy wewntrzne byych kolonii oraz regularnym wspóudziaem lokalnych elit afrykaskich.

Termin Françafrique, utrwalony przez media gównego nurtu (zwaszcza Le Monde , Liberation lub L'Express ), jest uywany szerzej w celu potpienia polityki zagranicznej Francji w Afryce, niezalenie od tego, czy kraj docelowy by koloni, czy nie (a take Burundi , Rwanda i Demokratyczna Republika Konga ). Termin ten moe odnosi si do jego interwencji militarnych w krajach dotknitych kryzysem ( Wybrzee Koci Soniowej , Mali , Republika rodkowoafrykaska ), jego dominujcej roli w niektórych dramatycznych epizodach w historii Afryki (poparcie udzielone Hutu odpowiedzialnym za ludobójstwo Tutsi w Rwandzie w 1994 r.) czy nawet skandali finansowych ( afera Elfów ). O Françafrique kongijski eseista Gaspard-Hubert Lonsi Koko nawiza do promieni wiata, które [przyniosyby] na powierzchni pewn liczb przypadków afrykaskich niedawnych, ale skutecznych specyficznych dla Mitterrandie poprzez sieci pochodzenia Foccardiaskiego.

Definicja

Pochodzenie ekspresji

Wyraenie Francja-Afryka wydaje si by ukute w 1955 r. przez prezydenta Wybrzea Koci Soniowej Félix Houphouët-Boigny , aby okreli wol pewnej liczby przywódców afrykaskich utrzymania uprzywilejowanych stosunków z Francj po akcesji ich kraju. dawne kolonie francuskie, do niepodlegoci. Termin ten ma zatem pozytywny wydwik.

Françafrique neologizm odebrano i spopularyzowa w jego obecnym znaczeniu pejoratywnym w 1998 roku w ksice La Françafrique, najduszy skandal Rzeczypospolitej przez François-Xavier Verschave i przez stowarzyszenia Survie , który kierowa od 1995 do 2005. W tej pracy, nastpnie uzupenione przez Noir milczenie: kto powstrzyma Françafrique (2000), Verschave opisuje system charakteryzujcy praktyk wspierania dyktatur , zamachy stanu i zabójstw politycznych, ale równie defraudacji i nielegalne finansowanie partii politycznych (std homofonia wielokrotnie podkrela Verschave pomidzy France-Afrique i Francji-A-Fric ).

System francuski charakteryzuje si, w rónym stopniu, w zalenoci od kraju, nastpujcymi cechami:

  • francuska polityka zagraniczna, która nie podlega Ministerstwu Spraw Zagranicznych, ale jest polityk dyskrecjonaln Prezydencji, w szczególnoci poprzez afrykask komórk Elizejskiego oraz, w mniejszym stopniu, Ministerstwo Wspópracy , które obecnie znikno. Ta polityka jest równie w duej mierze ukryta;
  • bardzo znaczca obecno francuskich urzdników lub, póniej, attaché technicznych (TA) w zainteresowanych krajach afrykaskich;
  • ingerencja, w tym militarna, w sprawy wewntrzne zainteresowanych krajów (obrona lub obalenie rzdu);
  • ukryte powizania finansowe midzy reimem kraju a francuskimi partiami politycznymi. Te powizania finansowe dotycz korupcji afrykaskich elit politycznych przez francuskie klasy rzdzce.

O françafrique moemy mówi tylko wtedy, gdy poczy si wszystkie poprzednie elementy. Prosta praktyka retrokomisji, aby wyywi francusk klas polityczn, nie jest zatem powizana z Francafrique w przypadku finansowania z krajów Zatoki Perskiej czy Tajwanu. Podobnie rozlunienie firm naftowych w odniesieniu do wykorzystywania opat licencyjnych przez lokalne reimy autorytarne nie jest charakterystyczne dla Francji. Wszystkie te relacje nie pasuj do przypadku systemu, a fortiori systemu francusko-afrykaskiego. System Françafrique nie jest prostym raportem o dominacji Francji nad tymi byymi koloniami; obejmuje bardziej zoone i specyficzne interakcje biegnce gównie od Francji do Afryki, zoone ze wspólnej kultury, wzajemnej wiedzy, czasem wspóczucia. Czasami to afrykaskie reimy autorytarne wykorzystuj korupcj i szanta, aby osign swoje cele z francuskim reimem autorytarnym.

Ta polityka, której konsekwencj Verschave potpia od czasu uzyskania afrykaskiej niepodlegoci w latach 60., ma na celu obron interesów Francji w wymiarze strategicznym (zwaszcza bazy wojskowe) i gospodarczym (dostp francuskich korporacji wielonarodowych do zasobów naturalnych i strategicznych: ropy naftowej, uranu itp.). ).

Historia i ewolucja relacji francusko-afrykaskich

Prezydencje Charles de Gaulle i Georges Pompidou

Po powrocie do wadzy w 1958 r. prezydent republiki Charles de Gaulle przyzna niepodlego dawnym afrykaskim koloniom Francji, które do 1960 r. miay status pastw czonkowskich Wspólnoty Francuskiej ( Algierii , która do 1960 r. 1962 mia status wydziaowy, stanowic odrbn spraw). Jednoczenie poleca jednemu ze swoich krewnych, Jacquesowi Foccartowi , podjcie kroków w celu utrzymania silnej francuskiej obecnoci.

W ten sposób pierwszy szef pastwa Wybrzea Koci Soniowej Félix Houphouët-Boigny powierzy zarzdzanie administracyjne swoj prezydentur byym francuskim prefektom i gubernatorom. Podobnie setki francuskich profesorów uczy w kolegiach i na uniwersytetach Wybrzea Koci Soniowej w ramach wspópracy lub zastpczej pomocy technicznej. W 1989 r. w systemach edukacji Afryki Subsaharyjskiej obecnych byo 5 tys. pracowników pomocy humanitarnej, dwadziecia pi razy wicej ni Wielka Brytania, Stany Zjednoczone czy Zwizek Radziecki, sto razy wicej ni Maroko .

Pierwotnie powody utworzenia tego systemu byy trojakie. Aspekt ekonomiczny polega na zagwarantowaniu dostpu do strategicznych surowców kontynentu ( ropa , uran itp.) oraz na próbie oferowania uprzywilejowanych rynków zbytu francuskim midzynarodowym koncernom. Po drugie, aspekt dyplomatyczno-strategiczny ma na celu utrzymanie statusu potgi wiatowej zdobytej przez Francj po wojnie, dziki pastwom sojuszniczym, w szczególnoci za gosy w instytucjach midzynarodowych, ale take powstrzymanie ekspansji komunistycznej na kontynencie afrykaskim czy odpiera rosnce wpywy amerykaskie, utrzymujc bazy wojskowe gwarantujce moliwoci midzynarodowej projekcji armii francuskiej. Wreszcie, umoliwia zorganizowanie ukrytego (ale od dawna legalnego) finansowania francuskich partii politycznych przez niektóre afrykaskie reimy.

Oficjalnie Jacques Foccart zajmuje stanowisko sekretarza generalnego do spraw afrykaskich w Paacu Elizejskim, skromne stanowisko, które nie ma blasku teki ministerialnej. Jednak aby zrealizowa ten projekt, jego wadza jest tak ogromna, e nie ma odpowiednika w Republice Francuskiej, w szczególnoci dziki dostpowi do gowy pastwa, z którym spotyka si na co dzie. Ma kontrol nad wszystkim, co dotyczy Afryki: podróami subowymi i nieoficjalnymi, przesuchaniami, powoywaniem i odwoywaniem ambasadorów i wreszcie nadzorem nad akcj w Afryce zagranicznego wywiadu SDECE .

Pozosta na tym stanowisku od 1960 do 1974.

Prezydencja François Mitterrand

Obrona francuskich interesów w Afryce, a w szczególnoci w jej synnym przedrynku, bya prowadzona przez wszystkich kolejnych prezydentów jako imperatyw, w tym François Mitterrand , i utrzymywana bya w rónych formach i pomimo pewnych zmian, a do za prezydentury Nicolasa Sarkozy'ego .

Prezydencja François Mitterranda jest oznaczony przez ewolucj francuski francusko doktryny afrykaskiej. Prezydent Mitterrand zapowiada zmian swojej polityki dyplomatycznej, podporzdkowujc pomoc publiczn demokratyzacji krajów afrykaskich. W marca 1993 , 17 Francuski - speaking krajów przyja konstytucj, zatwierdzia system wielopartyjny i trzyma demokratycznych wyborów. Kiedy wic genera André Kolingba doszed do wadzy w Republice rodkowoafrykaskiej po zamachu stanu w 1983 r., Francja zmusia go do zorganizowania wolnych wyborów, co pozwolio na dojcie do wadzy Ange-Félix Patassé .

Podczas pierwszego wspólnego poycia Foccarda odwouje premier Jacques Chirac .

W 1990 roku, wraz z upadkiem reimów komunistycznych w Europie , François Mitterrand wygosi przemówienie La Baule . Podczas gdy stosunki Afryki z blokiem zachodnim opieray si w kontekcie zimnej wojny na utrzymaniu reimów antykomunistycznych i zabezpieczeniu dostaw, generalnie bez rzeczywistego uwzgldniania poszanowania praw czowieka i demokracji przez te ostatnie, przemówienie La Baule zachca kraje afrykaskie do rozpoczcia procesu demokratyzacji pod grob kary, w przeciwnym razie pozbawienia poparcia Pónocy.

Prezydencja Jacquesa Chirac

Chirac mianuje Foccarta ponownie po jego wyborze we francuskich wyborach prezydenckich w 1995 roku .

Prezydencja Nicolasa Sarkozy

Od zakoczenia zimnej wojny z jednej strony, a uregulowania finansowania partii politycznych we Francji z drugiej, dwa ostatnie wymiary Françafrique zostay stopniowo wymazane na rzecz pierwszego, uzasadnienia ekonomicznego, które pozostaje Powana troska Francji i jej midzynarodowych korporacji ( Total , Areva , Bouygues , Bolloré , itd.).

Prezydencja François Hollande

Za prezydentury François Hollande'a wadze francuskie trzymaj si z daleka od prezydentów Konga (DRK) Josepha Kabila , Kongijczyka Denisa Sassou Nguesso i Czadu Idrissa Déby'ego , sprawujcych wadz od kilkudziesiciu lat lub ponownie wybieranych w wtpliwych warunkach. Podszed jednak do tego nieco póniej, w szczególnoci ze wzgldu na ich wsparcie dla wojny w Mali (rozpocztej w 2012 roku) i operacji Sangaris (2013-2016) w Republice rodkowoafrykaskiej.

Przestrze francusko-afrykaska

Kraje uwaane za nalece a priori do Françafrique to dawne kolonie francuskie w Afryce Subsaharyjskiej, a mianowicie:

Kraje takie jak Demokratyczna Republika Konga , Burundi i Rwanda s francuskojzyczne, ale s byymi belgijskimi koloniami, w których wpyw Francji nie jest przewaajcy.

Odnone kraje s dotknite w rónym stopniu. Tak wic pastwa uwaane przez niektórych za dyktatury naftowe, takie jak Gabon czy Republika Konga, jawi si jako karykatury Francji, poniewa wydaje si, e zwizki midzy ich przywódcami a wadzami francuskimi s bliskie i biorc pod uwag dominujce miejsce, jakie zajmuje Total (dawniej Elf ) w gospodarki tych krajów. Dotyczy to równie innych autorytarnych reimów, takich jak Togo, Burkina Faso, Kamerun, Dibuti, Czad czy Republika rodkowoafrykaska.

Z drugiej strony niektóre dawne kolonie francuskie, takie jak Wybrzee Koci Soniowej, Mali, Gwinea, Burkina Faso itp. miay w minionych okresach trudne lub wrcz sprzeczne stosunki z Francj.

Aktorzy francuskojzyczni

Afrykaska komórka Elizejskiego

Gówny artyku: afrykaska komórka Elizejskiego .

Francuska polityka dyplomatyczna jest podzielona midzy dwa orodki decyzyjne: jednostk dyplomatyczn Elizejskiego i Ministerstwo Spraw Zagranicznych . Komórka dyplomatyczna Elysee od dawna ma afrykaski biegun, który suy jako przedpola prezydentury.

Ta komórka zostaa zaoona przez Jacquesa Foccarta , który pozostaje na miejscu pod przewodnictwem Georgesa Pompidou . Bdzie afrykaskim mentorem Jacquesa Chiraca .

Valéry Giscard d'Estaing podczas swojej kadencji utrzymuje jednostk w Afryce. Zmienia form za panowania François Mitterranda , który powouje doradc do spraw afrykaskich. W latach 1981-1986 by to Guy Penne  ; w latach 1988-1992 stanowisko to sprawowa najstarszy syn prezydenta, Jean-Christophe Mitterrand , byy dziennikarz AFP w Afryce.

Jacques Chirac, nastpca François Mitterranda, równie utrzymuje jednostk w Afryce.

Nastpca Jacques'a Chiraca, Nicolas Sarkozy, znosi afrykask komórk, zastpion przez afrykaskiego doradc dyplomatycznego z upowanienia doradcy dyplomatycznego. W ramach jego mandatu gównym inspiratorem afrykaskiej polityki Francji jest sekretarz generalny Élysée Claude Guéant , bardzo bliski prezydentowi; Françafrique kontynuuje swoj dziaalno w nieskrpowanej formie.

Pod rzdami François Hollande'a , który obj stanowisko prezydenta Republiki w 2012 roku, afrykaska komórka potnego Elizejskiego nigdy nie zostanie odtworzona.

Sub wywiadowczych

SDECE , przodek DGSE , odgrywa wan rol w Françafrique. Wiodc rol peni szef sektora Afryka Maurice Robert , który by zaangaowany w organizacj francuskich coups de force. Nadzorowa w szczególnoci kilka interwencji najemnika Boba Denarda , zanim zosta usunity ze suby w 1973 r. W 1979 r. zosta mianowany, na wniosek prezydenta Gabonu Omara Bongo , któremu pomaga w objciu wadzy, ambasadorem Francji Gabon. Zosta zwolniony, gdy François Mitterrand doszed do wadzy w 1982 roku.

Nieoficjalni porednicy

Wokó oficjalnych przedstawicielstw dyplomatycznych Francji w Afryce grawituj aktorzy, którzy charakteryzuj si sieci osobistych znajomoci, gdzie cieraj si przywódcy polityczni, biznesmeni, oficerowie wywiadu, onierze, najemnicy i czonkowie ló masoskich.

Wród najbardziej aktywnych nieoficjalnych poredników Francji podczas kadencji Nicolasa Sarkozy'ego moemy wymieni francusko-libaskiego prawnika Roberta Bourgi , bliskiego rodzinie Bongo i wielu innych afrykaskich gów pastw i nieoficjalnego doradcy Nicolasa Sarkozy'ego. Jak sam przyzna, odegraby rol porednika w obaleniu sekretarza stanu ds. wspópracy Jean-Marie Bockel , którego deklarowane pragnienie zerwania z Francj nie podobao si wielu historycznym dyktatorom na kontynencie. Poowicznie przyzna si równie do uzyskania poparcia Francji dla wyboru Ali Bongo , syna byego prezydenta Omara Bongo, na czele Gabonu w 2009 roku, co pozwolio na kontynuacj prawdziwego panowania dynastycznego, które trwao ponad czterdzieci lat. lat w tym kraju. Pose François Loncle gra rol z Laurentem Gbagbo , prezydentem Wybrzea Koci Soniowej, którego wspiera przez kilka lat, pomimo podejrze o korupcj. Powizania Laurenta Gbagbo i François Loncle'a, zwaszcza gdy jest on przewodniczcym Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego, pozwalaj ukry niektóre z tych korupcyjnych praktyk. Moemy te przytoczy bliskiego przyjaciela Nicolasa Sarkozy'ego, znanego w szczególnoci z akcji jako nieoficjalnego emisariusza w Afryce, zastpc burmistrza Levallois-Perret , Patricka Balkany .

Wspópraca wojskowa

Francuskie umowy wojskowe: NATO na niebiesko, inne (w tym kraje afrykaskie) na oliwce.

Umowy obronne, podpisane w okresie niepodlegoci, stanowiy ramy wspópracy wojskowej midzy Francj a rónymi krajami afrykaskimi. Te same umowy czasami wkraczay w duej mierze na grunt ekonomiczny w swoich aneksach i czsto byy [potrzebne ródo] uzupenione specjalnymi umowami, utrzymywanymi w tajemnicy.

Na przykad umowa o obronie midzy rzdami Republiki Francuskiej, Republiki Wybrzea Koci Soniowej, Republiki Dahomeju i Republiki Nigru z dnia 24 kwietnia 1961 r. ustanawia rozmieszczenie francuskich si zbrojnych w tych trzech krajach, ich atwo przemieszczania si i korzystania z infrastruktury oraz odnosi si do Porozumie specjalnych, na mocy których te trzy kraje mog zwróci si o pomoc do Francji w sprawach obronnych. Drugi aneks do tej umowy obronnej, dotyczcy surowców i produktów strategicznych ( wglowodorów , uranu , litu itp.), stanowi, e te same kraje na potrzeby obronne zastrzegaj ich sprzeda jako priorytet dla Republiki Francuskiej po spenieniu potrzeby wasnej konsumpcji wewntrznej i uzyskuj z niej pierwszestwo dostaw oraz gdy wymagaj tego interesy obrony, ograniczaj lub zakazuj eksportu do innych krajów . .

Prezydencja Nicolasa Sarkozy'ego jest naznaczone wzgldnym wycofania francuskich si wojskowych na kontynencie. Istotnie, w 2008 roku prezydent Nicolas Sarkozy zdecydowa o zamkniciu francuskich baz zlokalizowanych w Afryce. 43 th Bima stacjonowa w Port-BOUET , Abidan rozpuszcza si w 2009 roku, baza lotnicza 160 Dakar-Ouakam jest zamknity w 2011 roku, francuskie Siy Zielonego Przyldka (FFCV) rozpuszcza si i francuski Elements w Senegalu s tworzone. Pozostaj wtedy dwie francuskie bazy wojskowe w krajach afrykaskich (siy przyimkowe) zlokalizowane w Dibuti i Libreville, oprócz tych zlokalizowanych na francuskich terytoriach Majotta i Reunion . Niemniej jednak francuska obecno wojskowa pozostaje wana w Czadzie ( operacja Épervier ) i na Wybrzeu Koci Soniowej ( operacja Licorne ). Francja wspiera równie FOMUC w Republice rodkowoafrykaskiej ( operacja Boali ) i utrzymuje kontyngent dwustu onierzy w Bangi . Zamknicie baz nie zmienia wic liczby i kosztu si obecnych w Afryce.

W 2011 roku Nicolas Sarkozy zaangaowa Francj w interwencj wojskow w Libii w ramach operacji Harmattan . Nawet jeli deklaruje ch afrykanizacji rozstrzygni wewntrznych konfliktów na kontynencie, jego nastpca, prezydent François Hollande, jest dwukrotnie zaangaowany w konflikty afrykaskie, w styczniu 2013 roku podczas wojny w Mali ( operacja Serval ) i w grudniu 2013 w III wojnie domowej w Republice rodkowoafrykaskiej ( Operacja Sangaris ). Barkhane operacja , przeprowadzona w Sahelu przez armi francusk jest uruchomionai przejmuje operacje Serval i Épervier . François Hollande dokonuje przegldu i reformy umów wojskowych z krajami afrykaskimi.

We wrzeniu 2014 r. system wojskowy w Gabonie zosta zagodzony i powstay Francuskie ywioy w Gabonie .

W nastpstwie ewolucji kontekstu bezpieczestwa na Wybrzeu Koci Soniowej umowy dotyczce obrony zostay odnowione w 2012 r. Zostay one przyjte po gosowaniu przez Zgromadzenie Narodowe Wybrzea Koci Soniowej w 2014 r.: siy Licorne zostay zastpioneprzez siy francuskie na Wybrzeu Koci Soniowej (FFCI).

W , francuska obecno wojskowa pozostaje wic wana i skada si z francuskich si w Dibuti (2 000 ludzi), francuskich si na Wybrzeu Koci Soniowej (450 ludzi), francuskich elementów w Gabonie (900 ludzi) i francuskich elementów w Senegal (300 mczyzn).

Aspekty ekonomiczne

Handel midzynarodowy odgrywa wan rol w stosunkach midzy Francj a krajami afrykaskimi. Jednak lata 2000 i 2010 charakteryzoway si spadkiem udziau Francji w rynku krajów Afryki Subsaharyjskiej z 10,1% do 4,7%, podczas gdy Chiny zwikszyy swój udzia o 2% w 1990 r. do 16% w 2011 r. wartoci bezwzgldnej francuski eksport wzrós z 6,3 mld dolarów w 1990 r. do 7,7 mld w 2000 r. i 17,5 mld w 2011 r. W 2019 r. eksport Francji z Afryki wyniós 25,9 mld euro, a import 26,2 mld euro.

Celem prezydenta François Hollande'a jest podwojenie wymiany midzy Francj a krajami afrykaskimi i powouje si na senatorski raport byego ministra spraw zagranicznych Huberta Védrine'a , aby przywróci ekonomiczn wag Francji w Afryce.

AfrykaFrancja

, Francja uruchamia inicjatyw AfricaFrance w formie fundacji kierowanej przez Lionela Zinsou i wspieranej przez Quai d'Orsay i Medef International w celu utrwalenia stosunków gospodarczych midzy Francj a Afryk.

Wielonarodowe

Francuskie korporacje midzynarodowe dziaaj w wielu krajach na caym wiecie, w tym w krajach afrykaskich. W latach 90. grupa Bolloré wykorzystaa prywatyzacje narzucone krajom afrykaskim przez midzynarodowe instytucje finansowe do ekspansji na kontynencie. W ten sposób uzyska w 1995 roku International African Transport Company by Rail (Sitarail), aw 1999 Camrail , Cameroon Railway Company. W cigu piciu lat grupa uzyskaa zarzdzanie kilkoma terminalami kontenerowymi w ramach koncesji: Douala (Kamerun), Abidan (Wybrzee Koci Soniowej), Cotonou (Benin), Tema (Ghana), Tincan (Nigeria) i Pointe-Noire (Kongo). .

Dyrektor generalny grupy, Gilles Alix, wskazuje w 2008 roku na relacje midzy grup a przywódcami afrykaskimi: Ministrowie, znamy ich tam wszystkich. S przyjaciómi. Tak wic od czasu do czasu - bd jasno - dajemy im, gdy przestan by ministrami, moliwo objcia funkcji dyrektorów jednej z naszych spóek zalenych. Ma ratowa twarz. A potem wiemy, e pewnego dnia mog ponownie zosta kaznodziejami.

Firmy zwizane z grup Bolloré zostay obwiniane przez ONZ za nielegaln eksploatacj zasobów naturalnych, w tym w szczególnoci kolmbotantalitu, w niektórych regionach Afryki, których handel napdza handel broni. W raporcie z kwietnia 2001 r. ONZ wskazuje, e SDV , 100% spóka zalena grupy Bolloré, jest jednym z gównych ogniw tej sieci wyzysku i kontynuacji wojny. Tysice ton kolmbo-tantalitu zaadowano w ten sposób z Kigali lub przepuszczono przez port morski Dar es Salaam. Raport z 2002 roku umieszcza SDV na licie firm, które naruszaj wytyczne Organizacji Wspópracy Gospodarczej i Rozwoju [OECD] dla firm midzynarodowych.

Frank CFA i frank Komorów

CFA Franc bya waluta uywana przez kilka krajów afrykaskich, których warto zostaa zagwarantowana przez francuskiego skarbu pastwa. Waluta krystalizuje krytyk zwizan z relacjami midzy Francj a Afryk, tak e 21 grudnia 2019 roku Emmanuel Macron i Alassane Ouattara ogosili w Abidanie hipotez zniknicia tej waluty. Prezydent Francji deklaruje: Syszaem krytyk, widz wasz modzie, która wyrzuca nam kontynuacj zwizku, który uwaaj za postkolonialny. Zerwijmy wic cumy  ; gowa pastwa Wybrzea Koci Soniowej precyzuje, e ta historyczna decyzja zostaa podjta przy penej suwerennoci. Uwzgldnia nasze pragnienie budowania naszej przyszoci w sposób odpowiedzialny .

Zmiany te wynegocjowane przez kilka miesicy, dlatego troska Benin , Burkina Faso , Wybrzee Koci Soniowej , Gwinea Bissau , Mali , Niger , Senegal i Togo , ale nie w tej chwili, sze innych krajów kraju. Afryce rodkowej, które s Kamerun , Czad , Gwinea Równikowa , Gabon , Republika Konga i Republika rodkowoafrykaska , równie uywajce franka CFA, ale tworzce oddzieln stref monetarn, ani Komory uywajce franka Komorów . Otwarta pozostaje jednak dyskusja na temat reformy równie franka CFA w Afryce rodkowej.

Pod koniec lutego 2020 r. amerykaska agencja ratingowa S&P przeprowadzia badanie nad konkretyzacj planu wyjcia z franka CFA i stwierdzia, e uspokoi j fakt, e eko pozostaje powizane z euro, a Francja nadal gwarantuje jego wymienialno. Wprowadzenie nowej waluty nie miaoby zatem natychmiastowych skutków, a dewaluacja nie jest jeszcze przewidziana. Badanie przypomina równie, e pastwa czonkowskie WAEMU nie bd ju zobowizane do utrzymywania poowy swoich rezerw walutowych na rachunku operacyjnym we francuskim Ministerstwie Skarbu. Innymi sowy, regionalny bank centralny, BCEAO, bdzie móg zarzdza swoimi rezerwami walutowymi wedug wasnego uznania .

Gówne sprawy polityczno-finansowe zwizane z Francafrique

Sprawa elfa

Gówny artyku: Sprawa Elfów .

Firma zajmujca si wydobyciem i dystrybucj ropy naftowej Elf-Aquitaine jest zaangaowana w liczne medialne sprawy, takie jak afera samolotów szpiegowskich na pocztku lat 80. To, co nazywa si spraw elfów, jest rozlege i dugie. Afera polityczno-finansowa, która wybucha w 1994 roku , w nastpstwie dochodzenia prowadzonego przez komisj ds. operacji giedowych (obecnie AMF) w sprawie finansowania firmy tekstylnej Bidermann przez Elfa w latach 1989-1993. Polecenie sdziego Evy Joly szybko odkryje imponujc siatk korupcji, w której uczestnicz politycy i wielcy szefowie. Firma z siedzib we Francji staa si w wyniku fuzji gigantem naftowym i skorzystaaby z przychylnoci francuskiego kierownictwa, które uwaa dostawy ropy za obszar strategiczny.

Afera nieuczciwie zdobytych towarów

  Nielegalnie zdobyte zyski   odnosz si do deliktowych lub przestpczych dziaa, które umoliwiy afrykaskim przywódcom zdobycie bogactwa , którego nie mog uzasadni ich dochody. S one wynikiem defraudacji, kradziey lub nielegalnego transferu pienidzy publicznych midzy rachunkami narodowymi a osobistymi zainteresowanych, korupcji i przyznania retroprowizji. . Sprawcy czsto wykorzystuj mechanizmy odparowywania kapitau, co jest gwarancj bezkarnoci, w szczególnoci dziki rajom podatkowym i prawnym oraz wspóudziaowi krajów rozwinitych.

W opracowaniu Komitetu Katolickiego przeciwko Godom i na rzecz Rozwoju (CCFD), opublikowanym w marcu 2007 r., szacuje si, e aktywa sprzeniewierzone przez przywódców w ostatnich dziesicioleciach wynosz od 100 do 180 miliardów dolarów. W ten sposób Mobutu , przywódca Zairu w latach 1965-1997, mia majtek osobisty oszacowany po jego mierci w 1997 roku na 5-6 miliardów dolarów i pozostawi pastwu dug publiczny w wysokoci 13 miliardów.

We Francji, po mobilizacji stowarzysze Survie i Sherpa, wspieranych przez kongijskie i gaboskie organizacje spoeczestwa obywatelskiego, w grudniu 2008 r. organizacja pozarzdowa Transparency International zoya skarg . Dotyczy warunków nabycia wanych nieruchomoci i dziedzictwa ruchomego we Francji przez trzech afrykaskich przywódców pastw: Denisa Sassou Nguesso z Konga, Teodoro Obianga z Gwinei Równikowej i zmarego Gaboskiego gow pastwa Omara Bongo , a take przez niektórych ich krewnych. Wedug organizacji pozarzdowej majtek nieruchomociowy trzech gów pastw we Francji wynosi 160 mln euro. Mówi si, e klan Bongo posiada okoo trzydziestu luksusowych mieszka lub domów.

Ta skarga zostaa uznana za niedopuszczaln przez izb ledcz Sdu Apelacyjnego w Paryu , blokujc w ten sposób dochodzenie na wniosek dziekana sdziów centrum finansowego Parya Françoise Desset , uznajc, e skarcy nie mia interesu prawnego w dziaaniu. Dla Transparency International nie ma wtpliwoci, e tego dziedzictwa nie mona budowa wycznie na pensjach i poborach tych gów pastw, co do których istniej powane podejrzenia o defraudacj rodków publicznych .

Zagraniczne rywalizacje

Stany Zjednoczone

Ta sekcja jest pusta, niewystarczajco szczegóowa lub niekompletna. Twoja pomoc jest mile widziana! Jak zrobi

Afrykaska podró prezydenta Stanów Zjednoczonych Billa Clintona w 1998 r. oznaczaa pragnienie wiodcej potgi wiata, by przej wadz od Francji, regionalnego policjanta kontynentu afrykaskiego podczas zimnej wojny . Na pocztku XXI wieku depesze dyplomatyczne ujawnione przez WikiLeaks potwierdzaj, e Stany Zjednoczone planuj rozszerzy swoje wpywy w Afryce, w pewien sposób zajmujc uprzywilejowane miejsce, jakie Francja miaa ze swoimi byymi koloniami, jeli w ogóle ta musiaa si wycofa. Stany Zjednoczone chc jednak utrzyma form wspópracy z Francj w Afryce, zwaszcza w kwestii terroryzmu.

Wielka Brytania

Ta sekcja jest pusta, niewystarczajco szczegóowa lub niekompletna. Twoja pomoc jest mile widziana! Jak zrobi

Chiny

Gówne artykuy: Perspektywy Chin jako potencjalnego supermocarstwa i Chinafrique .

Silny wzrost gospodarczy Chin skoni je do denia do zabezpieczenia dostaw surowców. Chiska polityka, która do tej pory polegaa na pomocy skierowanej do braterskich krajów w ramach Trzeciego wiata , staje si polityk gbokiego partnerstwa gospodarczego i znaczcej pomocy rozwojowej. Chiny byy w 2011 roku trzecim co do wielkoci partnerem gospodarczym kontynentu, po Stanach Zjednoczonych i Francji.

Chiska pomoc rozwojowa ma te swoj osobliwo. Chiny nie zwalnia kredytów na budow budynku, ale zbudowany siebie. Sprowadza si robocz i sprzt z Chin, a zatem jej projekty nie przyczyniaj si do rozwoju lokalnego w fazie budowy, zapewniajc wymian zagraniczn.

W 2013 r. handel chisko-afrykaski po raz pierwszy przekroczy 200 miliardów dolarów, konsolidujc Chiny jako najwikszego partnera handlowego Afryki, pozycj, któr zajmoway od 2009 r. ze szkod dla Stanów Zjednoczonych i Europy; Bezporednie inwestycje Chin w Afryce wzrosy w 2013 r. o 44%; Chiny staraj si wic kontrolowa swoje dostawy surowców.

Krytyka i ograniczenia

Redukcjonizm

Antropolog Jean-Pierre Dozon kwestionuje wyraenie Françafrique, poniewa wedug niego sprowadza ono stosunki midzy Francj a jej byymi afrykaskimi koloniami do rodzaju podwórka, w którym oczywicie wiele postaci nigdy nie przestao przesika. republiki, a [...] która z pewnoci moe wiadczy o dugiej neokolonialnej polityce Francji w Afryce, ale która, tak precyzyjnie przedstawiona, z jej sieciami i jej wpywowymi ludmi, nie pozwala naprawd zrozumie centralnego miejsca e czarna Afryka zaja si funkcjonowaniem wspóczesnego pastwa francuskiego, zwaszcza od nastania V Republiki. "

Brak osobliwoci relacji Francja Afryka

Historyk Grégor Mathias uwaa, e koncepcja Françafrique ma t gówn wad, e czyni relacje midzy Afryk a Francj wyjtkowymi, gdy te same metody s stosowane przez Anglosasów lub Chiczyków, aby osiedli si w Afryce. Laurent Gbagbo pisze, e stosunki midzy Francj a Afryk s zblione do tych utrzymywanych midzy Stanami Zjednoczonymi a Afryk; tworzy termin Atlantafrique .

Zaczniki

Bibliografia

Prace historyczne Historical

  • Mamadou Koulibaly, Francja : Suebnoci paktu kolonialnego , Pary, NEI,, 223  s. ( ISBN  978-2-84487-251-7 i 2-84487-251-4 )
  • Jean-Pierre Bat i Pascal Airault, Francja . Tajne operacje i ostatnie tajemnice , Pary, Tallandier,, 848  s. ( ISBN  979-10-210-1877-8 )
  • Jean-Pierre Bat, Zespó Le Foccart: Polityka francuska w Afryce od 1959 do dnia dzisiejszego , Pary, Folio,, 848  s. ( ISBN  978-2-07-035675-1 i 2-07-035675-2 )
  • Jean-Pierre Bat i Pascal Airault, Francja . Tajne operacje i ostatnie tajemnice , Pary, Tallandier,, 848  s. ( ISBN  979-10-210-1877-8 )
  • Robert Bourgi , Genera De Gaulle i Czarna Afryka (1940-1969) , LGDJ,, 515  pkt. ( ISBN  2-275-01134-X )
  • Kako Nubukpo, Martial Ze Belinga, Bruno Tinel i Demba Moussa Dembélé, Wydobycie Afryki z niewoli monetarnej: kto korzysta z franka CFA , edycje La Dispute, 2016.
  • Jean-Pierre Bat, Olivier Forcade i Sylvain Mary, Jacques Foccart: otwarte archiwa (1958-1974) , PUPS, 2017.
  • Jean Pierre Bat, La fabrique des barbouzes. Historia sieci Foccart w Afryce , Nouveau Monde editions, 2017, 512 s.
  • Fanny Pigeaud, Ndongo Samba Sylla , Niewidzialna bro Françafrique: historia franka CFA , Odkrycie,
  • Szalone pienidze Francji - sprawa le zdobytych zysków (rysunek), scenariusz Xavier Harel, Glénat, 2018 ( ISBN  978-2-344-01918-4 )
  • Wolna Afryka, czyli mier , historia polityczna, wydanie Groupe CCEE, 2018, przedmowa Biram Dah Abeid , Alexandre Douguine , Élie Domota , Pedro Biscay, Djimon Hounsou , Ganiou Soglo  (en) i Nicolas Anelka ( ISBN  979-1091157292 )
  • Kako Nubukpo , Afrykaski kryzys . Zmiemy model wzrostu , Éditions Odile Jacob, 2019, 236 stron.

Referencje

Ksiki i artykuy ze stowarzyszenia Survie

  • Agir Ici et Survie, Jacques Chirac i Françafrique: powrót do pudeka Foccarta , Pary, L'Harmattan,, 111  s. ( ISBN  2-7384-3702-8 , czytaj online ).
  • Samuël Foutoyet, Nicolas Sarkozy lub nieskrpowany Françafrique , Bruxelles, Tribord,, 153  s. ( ISBN  978-2-930390-22-2 ).
  • Jean-Paul Gouteux , Nieistotne ludobójstwo: Françafrique w Rwandzie , Lyon, Wyd. impreza tahin,, 157  s. ( ISBN  2-912631-04-1 ) , s.  157.
  • François-Xavier Verschave , La Françafrique: najduszy skandal republiki , Pary, Stock,, 379  s. ( ISBN  978-2-234-04948-2 ).
  • François-Xavier Verschave , Noir milczenie: kto powstrzyma Françafrique , Pary, Areny,, 596  s. ( ISBN  2-912485-15-0 ).
  • François-Xavier Verschave, De la Françafrique à la mafiafrique (transkrypcja przez Judith Cypel prezentacji-debaty z 3 grudnia 2003 r. w przestrzeni Renaudie d'Aubervilliers (Seine-Saint-Denis) przed 200 wyspecjalizowanymi edukatorami i instruktorami w sesji szkolenia), Bruksela, Tribord,, 224  s. ( ISBN  2-930390-10-7 i 2-7071-3753-7 ).
  •   Od Françafrique do Mafiafrique  , Mouvements , Pary, La Découverte, n os  21-22, maj-czerwiec-lipiec-sierpie 2002

Filmografia

Fikcje

Filmy dokumentalne

  • Didier Mauro i Thuy-Tiën Ho, Fratricide in Burkina: Thomas Sankara et la françafrique , Pary, L'Harmattan video,, [film] , 52 '.
  • Patrick Benquet, Francja : 50 lat pod pieczci tajemnicy , Pary, Compagnie des Phares et Balises,, [film] , 2x80 '.

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. Pooony przy 2 rue de l'Elysee.
  2. Ale jego doradca, Hélène le Gal, zajmuje historyczn siedzib przy rue de l'Élysée 2.
  3. W Gabonie Francja nie ma kandydata, ale kandydatem Roberta Bourgi jest Ali Bongo. Ale jestem bardzo suchanym przyjacielem Nicolasa Sarkozy'ego. W podprogowy sposób wyborca to zrozumie. "

Bibliografia

  1. Guiba Koné , Postkolonialna przestrze afrykaska: we wspóczesnej powieci francuskiej , Editions L'Harmattan,( ISBN  978-2-343-20202-0 , czytaj online )
  2. Mehdi Ba, Rwanda, francuski ludobójstwo , L'Esprit Frappeur,, 111  s. ( ISBN  978-2-84405-003-8 )
  3. Jacques Morel, Francja w sercu ludobójstwa Tutsi , Miélan / Pary, L'Esprit Frappeur,, 1501  s. ( ISBN  978-2-84405-242-1 i 2-84405-242-8 , czytaj online )
  4. Rwanda: une intoxication française , dokument Catherine Lorsignol, kwiecie 2013: https://youtu.be/GDhYwVWMJ1g
  5. Jean-Paul Gouteux, The Rwand Night: francuski udzia w ostatnim ludobójstwie stulecia , Pary, L'Esprit Frappeur,, 637  s. ( ISBN  978-2-910019-75-4 i 2-910019-75-6 )
  6. Jean-Paul Gouteux, Ludobójstwo w tajemnicy pastwowej: Francja i Rwanda, 1990-1997 , Pary, L'Esprit Frappeur, 250  s. ( ISBN  978-2-84405-238-4 )
  7. François Graner, Szabla i maczeta: francuscy oficerowie i ludobójstwo Tutsi , Mons (Belgia), Tribord,, 252  s. ( ISBN  978-2-930390-38-3 )
  8. Jean-François Dupaquier i Éric Gillet, francuscy politycy, onierze i najemnicy w Rwandzie: kronika dezinformacji , Pary, Karthala,, 478  s. ( ISBN  978-2-8111-1125-0 , czytaj online )
  9. Benoît Collombat i David Servenay, W imi Francji: tajne wojny w Rwandzie , Paryu, La Découverte,, 309  s. ( ISBN  978-2-7071-8243-2 )
  10. Gabriel Periès i David Servenay, Czarna wojna: ledztwo w sprawie pochodzenia ludobójstwa w Rwandzie (1959-1994) , Pary, La Découverte,, 414  s. ( ISBN  978-2-7071-4914-5 i 2-7071-4914-4 )
  11. Patrick de Saint-Exupéry , Wspólnicy Nierozpoznawalnego: Francja w Rwandzie , Pary, Les Arènes,, 313  s. ( ISBN  978-2-35204-083-5 )
  12. Jean-Paul Gouteux , Niewane ludobójstwo: Francja i Watykan w Rwandzie , Lyon, Partia Tahin, 224  s. ( ISBN  978-2-912631-15-2 , przeczytaj online )
  13. Gaspard-Hubert Lonsi Koko , Afrykanin Mitterrand L'Atelier de l'egregore, 2 nd edition, Paris, 2017, str.  13
  14. Valérie Nivelon,   A History of Françafrique   , Program La marche du monde , RFI,
  15. Thomas Deltombe , Manuel Domergue i Jacob Tatsitsa , Kamerun !, ukryta wojna u pocztków Françafrique, 1948-1971 , Pary, Éditions La Découverte,, 741  s. ( ISBN  978-2-7071-5913-7 ) , s.  133, przypis 14.
  16. François-Xavier Verschave , La Françafrique, najduszy skandal republiki , Stock,.
  17. Richard Werly,   Dyplomacja francuska, obsesja kontraktów  , Le Temps ,( przeczytaj online )
  18.   Francja/Arabia Saudyjska: spód kart   , Program Ankieta , France Inter,.
  19. Jean-Marie Pontaut, Fregaty  Tajwanu, afera pastwowa  , L'Express ,( przeczytaj online )
  20. Fabrizio Calvi, Jean-Michel Meurice i Laurence Dequay, Elf, Afryka pod wpywem ,- [wideo] Dostpne na Vimeo (wycig).
  21. "  Elf, Afryka pod wpywem  " , Télérama .
  22. Antoine Glaser , Arogancki jak Francuz w Afryce , Pary, Fayard,, 192  pkt. ( ISBN  978-2-213-68641-7 )
  23. Cédric Tourbe, Foccart, czowiek, który kierowa Afryk , INA,, [wideo] , 1 godz. 33 min 29 s ( czytaj online Patny dostp ).
  24. Samuel Foutoyet, Nicolas Sarkozy lub nieskrpowany Françafrique , Bruxelles, Tribord,, s.  10-11.
  25. Grégor MATHIAS , Afrykaskie wojny François Hollande , Aube (De l '),( ISBN  978-2-8159-1046-0 , czytaj online )
  26. Tanguy Berthemet,   Poegnania wataka François Hollande'a z Afryk  , Le Figaro , sobota 14 / niedziela 15 stycznia 2017, s.  5 ( przeczytaj online ).
  27. (en) Population Reference Bureau, "  Arkusz 2013 wiat Populacja danych  " [PDF] (dostp 12 wrzenia 2013 )
  28. (w) ONZ,   World Population Prospects: The 2012 Revision   [xls] (dostp 12 wrzenia 2013 )
  29. Richard Marcoux,   Agora: La francophonie de demain   , na ledevoir.com ,(dostp 24 stycznia 2017 )
  30.   Biuletynu powizaniu du demographie sieci  , sie demograficzna agencji uniwersyteckiej Frankofonii , n O  22( przeczytaj online , skonsultowano 24 stycznia 2017 r. )
  31. Jean Guisnel, Bro masowej korupcji: tajemnice i intrygi handlarzy broni , La Découverte,( prezentacja online )
  32. Samuël Foutoyet, Nicolas Sarkozy lub nieskrpowany Françafrique , Bruxelles, Tribord,, 153  s. ( ISBN  978-2-930390-22-2 ) , s.  11
  33.   Francja: Hélène Le Gal, nowa Madame Africa  , Jeune Afrique ,( przeczytaj online )
  34. François Soudan , "  Maurice Robert  " , Jeune Afrique ,( przeczytaj online ).
  35. Norbert Navarro,   Masoneria: Françafrique pod motkiem  , Jeune Afrique ,( przeczytaj online ).
  36. Virginie Gomez i Christine Holzbauer,   Les loges, heirières de la Françafrique  , L'Express ,( przeczytaj online )
  37. rozdz.  III Kongo: w krainie czarnego zota. Jak Denis Sassou Nguesso zosta tronem Wielkiego Mistrza Brazza przez swoich francuskich braci w Antoine Glaser, Africafrance: kiedy afrykascy przywódcy staj si mistrzami gry , Fayard,( prezentacja online ) , s.  63
  38.   Omar Bongo mia skór Jean-Marie Bockel  , Rue89 ,( przeczytaj online ).
  39. Pierre Haski, Zwolni  ministra To tak proste, jak rozmowa telefoniczna z Bongo  , Rue89 ,( przeczytaj online ).
  40. Raphaëlle Bacqué i Philippe Bernard,   Robert Bourgi, weteran Francji  , Le Monde ,( przeczytaj online )
  41. "  Robert Bourgi:" Francja nie miaa kandydata w Gabonie "  " , RTL ,.
  42. Christophe Boisbouvier, Holandia Afrykaczyk , Odkrycie,, rozdz.  4.
  43. Vincent Hugeux,   La Françafrique de Patrick Balkany  , L'Express ,( przeczytaj online ).
  44. "  Archiwa i dziedzictwo. Base des Treaties et Accords et de la France   , Ministerstwo Spraw Zagranicznych (konsultacja 12 grudnia 2005 r . ) .
  45.   Umowa obronna midzy rzdami Republiki Francuskiej, Republiki Wybrzea Koci Soniowej, Republiki Dahomeju i Republiki Nigru   [PDF] , La document française,.
  46. Thomas Hofnung,   Francja-Afryka: Sarkozy nie wzbudza adnych uczu   , na stronie africa.blogs.liberation.fr ,
  47. "  Jakie s francuskie siy wojskowe w Afryce"  » , na tf1.fr (konsultacja 23 stycznia 2017 r . ) .
  48. Philippe Leymarie, Francuskie bazy w Afryce: otwieramy  si ponownie!  », Le Monde dyplomatyka ,( przeczytaj online ).
  49. Isabelle Lasserre,   Szczyt w Paryu zdominowany przez zniknicie Mandeli   , Le Figaro , sobota 7 / niedziela 8 grudnia 2013, s.  3 ( przeczytaj online ).
  50. Francis Laloupo , Francja-Afryka: Przerwa teraz , edycje Acoria,( ISBN  978-2-296-53710-1 , przeczytaj online )
  51.   Wybrzee Koci Soniowej: koniec operacji Licorne i utworzenie FFCI   , na defense.gouv.fr .
  52. Anne Cheyvialle i Marie-Amélie Lombard-Latune,   Védrine: Francja zbytnio oddaa teren w Afryce  , Le Figaro ,, s.  18.
  53. Dyrekcja Generalna Skarbu, Handel Zagraniczny Francji Raport 2020 , Pary, 74  s. ( czytaj online ) , s.  70
  54.   Francja/Chiny: wielcy rywale podboju afrykaskiego   , Gaboneco,(dostp 23 stycznia 2017 r . ) .
  55.   Afryka: Vedrine skada 15 propozycji, aby Francja odzyskaa udzia w rynku   , Liberation ,(dostp 23 stycznia 2017 r . ) .
  56. (w)   Po BusinessFrance, Francja uruchamia AfricaFrance   na namesorts.com ,(dostp 24 stycznia 2017 )
  57. Thomas Deltombe,   Wojny afrykaskie Vincenta Bolloré  , Le Monde diplomatique ,( przeczytaj online , skonsultowano 27 kwietnia 2018 r. )
  58. Olivier Faye,   Na Wybrzeu Koci Soniowej Emmanuel Macron stara si pozby blichtru Françafrique  , Le Monde diplomatique ,( przeczytaj online , skonsultowano 14 stycznia 2020 r. )
  59. Olivier Faye,   Koniec franka CFA w Afryce Zachodniej: To ostatnia ppowina Françafrique  , France Inter ,( przeczytaj online , skonsultowano 14 stycznia 2020 r. )
  60.   Opónienia Standard & Poor's w przyjciu Eco   , na LePoint.fr
  61. "  Francja - Afryka. le nabyte towary zbyt czsto zyskuj!  » , Na ccfd.asso.fr
  62.   Ill-dopted gains: the key date to zrozumie   , Transparency International France (dostp 24 stycznia 2017 )
  63. Kolektyw, Historia Francji , Pary, Larousse,[niewystarczajce ródo]
  64.   WikiLeaks: koniec Francji zachwyca Waszyngton  , Le JDD.fr ,( przeczytaj online ).
  65. Aymeric Chauprade , Kronika zderzenia cywilizacji , Pary,, s.  117.
  66. Chinafrique: handel osign rekordowy poziom w 2013 r. , strona internetowa La Tribune konsultowana 21 lutego 2014 r.
  67. Jean-Pierre Dozon "  Wspóczesne stan francuskim i jego podwójna stan francusko-afrykaski  " Cahiers du centre de Recherches Historiques , n O  30,( przeczytaj online )
  68. Grégor MATHIAS , Afrykaskie wojny François Hollande , Aube (De l '),( ISBN  978-2-8159-1046-0 , czytaj online )
  69. Laurent Gbagbo i Francois Mattei , O prawd i sprawiedliwo , Editions du moment,( ISBN  978-2-35417-191-9 , czytaj online )

Powizane artykuy

Linki zewntrzne

Mamy nadzieję, że informacje, które zgromadziliśmy na temat Francja, były dla Ciebie przydatne. Jeśli tak, nie zapomnij polecić nas swoim przyjaciołom i rodzinie oraz pamiętaj, że zawsze możesz się z nami skontaktować, jeśli będziesz nas potrzebować. Jeśli mimo naszych starań uznasz, że informacje podane na temat _title nie są całkowicie poprawne lub że powinniśmy coś dodać lub poprawić, będziemy wdzięczni za poinformowanie nas o tym. Dostarczanie najlepszych i najbardziej wyczerpujących informacji na temat Francja i każdego innego tematu jest istotą tej strony internetowej; kierujemy się tym samym duchem, który inspirował twórców Encyclopedia Project, i z tego powodu mamy nadzieję, że to, co znalazłeś o Francja na tej stronie pomogło Ci poszerzyć swoją wiedzę.

Opiniones de nuestros usuarios

Janusz Rak

Musiałem znaleźć coś innego na temat Francja, co nie było typową rzeczą, o której zawsze czyta się w Internecie, i podobał mi się ten artykuł _zmienna.

Aldona Sikora

Wspaniałe odkrycie tego artykułu na Francja i całej stronie. Przechodzi prosto do ulubionych.

Bernadeta Matusiak

Myślałem, że wiem już wszystko o zmiennej, ale w tym artykule zweryfikowałem, że pewne szczegóły, które uważałem za dobre, nie były tak dobre. Dziękuję za informacje.

Enciclo
Sapientia
Scientia
Boobota