Finlandia



Informacje, które udało nam się zgromadzić na temat Finlandia, zostały starannie sprawdzone i uporządkowane, aby były jak najbardziej przydatne. Prawdopodobnie trafiłeś tutaj, aby dowiedzieć się więcej na temat Finlandia. W Internecie łatwo zgubić się w gąszczu stron, które mówią o Finlandia, a jednocześnie nie podają tego, co chcemy wiedzieć o Finlandia. Mamy nadzieję, że dasz nam znać w komentarzach, czy podoba Ci się to, co przeczytałeś o Finlandia poniżej. Jeśli informacje o Finlandia, które podajemy, nie są tym, czego szukałeś, daj nam znać, abyśmy mogli codziennie ulepszać tę stronę.

.

Republika Finlandii

(fi)  Suomen tasavalta 

(sv)  Republiken Finlandia 

Flaga
Flaga Finlandii . 		Herb
Herb Finlandii .
Hymn w jzyku fiskim  : Maamme ( po szwedzku  : Vårt land , Nasz kraj)
wito narodowe 6 grudnia
Upamitnione wydarzenie Deklaracja Niepodlegoci ()
Opis tego obrazu, równie skomentowany poniej
Republika Finlandii w Europie ( Unia Europejska w kolorze jasnozielonym).
Opis obrazu Mapa Finlandii.png.
Administracja
Forma pastwa Republika parlamentarna
Prezydent Republiki Sauli Niinistö
Premier Sanna Marin
Parlament Eduskunta
Jzyki urzdowe fiski i szwedzki
Stolica Helsinki

60 ° 10 N, 24 ° 56 E
Geografia
Najwiksze miasto Helsinki
Powierzchnia cakowita 338 145  km na poudniowy 2
( w rankingu 65 th )
Powierzchnia wody 9,4%
Strefa czasowa UTC +2
Historia
Niezaleno z Rada Komisarzy Ludowych ZSRR ( Rosja Radziecka )
Przestarzay
Wojna zimowa
Przystpienie Finlandii do Unii Europejskiej
Demografia
Miy fiski
Cakowita populacja (2018) 5,522,015 mieszk  .
( Nr 109 th )
Gsto 16 mieszkaców/km 2
Gospodarka
Nominalny PKB ( 2014 ) wzrastajcy271.165 mld dolarów
+ 1,07% ( 41 th )
PKB (PPP) ( 2014 ) wzrastajcy221.038 miliardów dolarów
+ 1,34% ( 59 p )
Nominalny PKB na mieszkaca. ( 2014 ) wzrastajcy49 496,717  USD
+ 0,57% ( 19 p )
PKB (PPP) na mieszkaca. ( 2014 ) wzrastajcy40 346,972  USD
+ 0,84% ( 26 p )
Stopa bezrobocia ( 2014 ) Zwiksz Negatyw.svg8,642% popu. aktywny
+ 6,14%
Dug publiczny brutto ( 2014 ) Nominalnie:
Zwiksz Negatyw.svg 121,647 mld euro
+ 8,05%
Wzgldne:
Zwiksz Negatyw.svg 59,627% PKB
+ 6,98%
HDI ( 2017 ) w stagnacji0,920 (bardzo wysoki; 12 e )
Zmiana Euro ( EUR)
Rónorodny
Kod ISO 3166-1 FIN, FI
Domena internetowa .fi
Kod telefoniczny +358
Organizacje midzynarodowe Flaga ONZ ONZ  :
Flaga Rady NordyckiejRada Nordycka  :
Flaga: Europa UE  :

Finlandia (w jzyku fiskim  : Suomi  , w jzyku szwedzkim  : Finlandia ), oficjalnie Republika Finlandii (w jzyku fiskim  : Suomen tasavalta  ; w jzyku szwedzkim  : Republiken Finlandia ), to kraj z Europy Pónocnej , czonkiem Unii Europejskiej od 1995 roku .

Finlandia jest omywana przez Morze Batyckie , a dokadniej przez Zatok Fisk na poudniu i Zatok Botnick na zachodzie i poudniowym zachodzie. Jej terytorium rozciga si po obu stronach koa podbiegunowego we wschodniej czci Fennoskandii , co czyni j krajem nordyckim cakowicie poza Skandynawi . Skada si z ponad 3000  jezior i niezliczonych wysp , w tym tych z Autonomicznej archipelagu z Wysp Alandzkich , to zajmuje czn powierzchni 338,145  km 2 pomidzy Norwegii na pónocy Rosji na wschodzie i Szwecji. Pónocno-pónocny zachód, czyni go jednym z najwiksze kraje Unii Europejskiej .

Ten obszar geograficzny, który zim podlega surowemu klimatowi , jest gównie stref tajgi . Te 5,5 miliona mieszkaców zidentyfikowane przez narodowej demografii poda kraj jeden z najniszych gstoci zaludnienia w caej Unii Europejskiej. Gównie znajduje si w poudniowej czci kraju, zwaszcza na poudniowym wybrzeu , gdzie kapita , Helsinki , znajduje si , ale równie inne najludniejszych gmin , a mianowicie Espoo i Vantaa , które s zgrupowane w Capital Region lub Greater Helsinki , Finów maj dwa jzyki urzdowe , fiski i szwedzki . Po obszarze miejskim Helsinek, drugim co do wielkoci miastem Finlandii jest Tampere , pooone okoo 180 kilometrów na pónoc od Helsinek.

Wzbogacony ze skadek aborygeskiej mitologii owocne przez Sami , albo przez rdzennych mieszkaców prowincji pónocnej Laponii , a mimo to wyranie westernised w drugiej poowie XX -go  wieku w wyniku udanego przeksztacenia swojej gospodarki (wyrodkowany na lenictwo , potem metalurgi , a na kocu elektronik ), kultura narodowa zawsze sprzyja pewnemu odartemu materiaowi, którego sisu i sauna s pewnymi symbolami, a take kultura ciszy . Kulturowe, jzykowe i genetyczne korzenie Finlandii, a take jej dziedzictwo jako kraju pochodzenia ugrofiskiego, bdcego pod wpywem skandynawskiej kultury germaskiej, s wspólne z Estoni , poudniowym ssiadem Finlandii.

Dugo pod panowaniem szwedzkim ssiada, pod którego królowa pierwszy kapita, Turku , powstaa , Finlandia pozostaje pod znakiem licznych konfliktów, które w przeciwiestwie go w caej swej niedawnej historii do Rosji , imperialistycznej wadzy, którego sta si pra- autonomiczne ksistwo w 1809 r. , od którego niepodlego uzyskao dopiero w 1917 r . W nastpnym roku krwawa wojna domowa w kraju, po której nastpiy dwie wojny przeciwko ZSRR podczas II wojny wiatowej i wreszcie duga porednia kuratela sowiecka podczas zimnej wojny , znana jako   finalizacja  . W kadej wojnie, wojska Republiki Finlandii prowadzi Carl Gustaf Mannerheim , marszaka Finlandii.

Przewroty te nie przeszkodziy jednak w utworzeniu stabilnej republiki, której dorobek czsto przedstawiany jest jako wzór, i to w wielu dziedzinach, m.in. rodowiska i jakoci ycia . W krajowej polityce krci si wokó prezydenta , Sauli Niinistö , o parlamentarny jednoizbowy The Eduskunta i rzd na czele z premierem , obecnie Sanna Marin . Wielkie Ksistwo Finlandii , a nastpnie czci Imperium Rosyjskiego , bya pierwszym krajem w Europie, aby przyzna prawo do gosowania dla kobiet, jak równie pierwszy na wiecie, aby uczyni je kwalifikowa si na takich samych zasadach jak mczyni. W 2009 roku badanie Legatum Prosperity zajo pierwsze miejsce w Finlandii pod wzgldem wyników ekonomicznych i jakoci ycia.

Finlandia dowiadczya silnego okresu recesji pod koniec 2000 roku, czciowo zwizanego z osabieniem jej przemysu elektronicznego (takiego jak upadek Nokii ), recesj jej rosyjskiego ssiada i kryzysem w przemyle lenym. Gospodarka kraju jednak oywia si w poowie 2010 roku.

Geografia

Geografia fizyczna

Gówny artyku: Geografia Finlandii .

Geologia i ulga

Fiski krajobraz jest paski w poudniowo-zachodniej czci i na rozlegych równinach przybrzenych Ostrobotni, ale pagórkowaty ze wzgórzami w centrum i na wschodzie. Laponia jest miejscami górzysta, ale zazwyczaj tworz due, do paskie obszary. Najwyszym punktem jest góra Ridnitsohkka  1317,1  m  n.p.m., która ley na pónocno-zachodnim kracu Laponii , w pobliu granicy norweskiej i szwedzkiej. Finlandia to kraj tysicy jezior (z których wikszo komunikuje si ze sob) i wysp (187 888 jezior i 179 584 wysp). Jedno z tych jezior, Saimaa , jest pitym co do wielkoci w Europie . Poza licznymi jeziorami, w krajobrazie dominuje las borealny (okoo 68% powierzchni kraju) i stosunkowo mao gruntów ornych. Wikszo wysp jest w poudniowo-zachodniej, w archipelagu z Wysp Alandzkich i wzdu poudniowego wybrzea Zatoki Fiskiej .

Podoe Finlandii powstaje gównie z prekambryjskich ska o skandynawskiej Tarcza ( gnejs , granitowych i upkowych ). Uksztatowanie terenu Finlandii uksztatowao si okoo miliarda lat temu, do tego stopnia, e dzi jest bardzo zerodowane i niezbyt wyrane. Tylko kilka kopu z kwarcytu byy stosunkowo odporne na erozj, a oni tworz rzadkie wzgórza kraju.

Granitowe skay zerodowane przez ruch lodowców na wyspie Söderskär  (sv) zwróconej w stron poudniowego wybrzea Finlandii.

Obecny krajobraz jest naznaczony gównie zlodowaceniami . 10 000 lat temu lodowce pokryy ca Finlandi: przeniosy skay i pozostawiy, cofajc si, rozlege moreny , które z kolei zostay zniszczone przez wody roztopowe. Krajobrazy przedstawiaj typowe formy krajobrazu polodowcowego: owcze skay , bbny i ozy . Wokó moren takich jak Suomenselkä na zachodzie czy Salpausselkä na poudniu miszo osadów polodowcowych moe miejscami przekracza 100 m . Stopiona woda z lodowców daa pocztek jezioru Ancylus , przodkowi dzisiejszego Batyku i pokrya znaczn cz kraju. Jezioro otwarte 7000 lat temu na Morzu Pónocnym . Obnienie poziomu wody w poczeniu z wypitrzeniem izostatycznym nadao na przestrzeni nastpnych stuleci obecn rzeb terenu. W gbi ldu woda z roztopów z lodowców zatopia formy terenu i wypenia stare uskoki , dajc pocztek mnogoci jezior w Finlandii. Proces wznoszenia ulgi trwa do dzi: wybrzee Pohjanmaa wznosi si 8 mm rocznie ponad Morze Batyckie. Powodzie nastpuj prawie kadej wiosny, poniewa rzeki nie maj naturalnego kanau uformowanego do wybrzea, a wody roztopowe mog swobodnie przepywa przez cay kraj. W ostatnich stuleciach niektóre miasta, takie jak Pori i Vaasa , zostay odbudowane kilka kilometrów dalej na zachód, poniewa ich porty wyschy.

Najczstszym rodzajem osadów w glebach jest gleba ziemia , bdca spucizn zlodowace. Poniewa kred lub marmur mona znale tylko w odosobnionych miejscach w Finlandii, osady lodowcowe s czsto ubogie w wapie, co powoduje, e gleby s podatne na zakwaszenie. W zagbieniach rzeby, powstaych w fazie jeziora Ancylus i formacji Batyku, osady polodowcowe s czsto przykryte osadami morskimi, wzbogaconymi wglanami. Te gliniaste gleby, w poczeniu z agodnym klimatem, koncentruj upraw zbó na zachodnich i poudniowych wybrzeach Finlandii; poniewa w gbi kraju gleby nie s zbyt sprzyjajce rolnictwu ze wzgldu na ich zakwaszenie i fosylizacj  : musz by wapnowane , gówne zasoby wapna zapewniaj kamienioomy Pargas , Lohja i Lappeenranta .

Podczas gdy kopalnie elaza w Finlandii s obecnie praktycznie wyczerpane, nadal istniej znaczne zoa miedzi , niklu , cynku i chromu . W latach 60. XIX wieku odkrycie kwarcu zawierajcego zoto w dolinie Kemijoki wywoao prawdziw gorczk zota w Laponii. Rzeki Laponii s nadal uywane do pukania w poszukiwaniu zota lub do ugowania przemysowego: wana ya znajduje si w Pahtavaara niedaleko Sodankylä . Inne placery rozsiane s po caym kraju: niedawno, w 1996 roku, w pobliu Kittilä odkryto y szacowan na 50 ton zota. Finlandia jest take najwikszym eksporterem talku w Europie. Ta skaa, szeroko stosowana w przemyle celulozowym , jest wydobywana w duych ilociach w Sotkamo i Polvijärvi . Inne mineray o znaczeniu przemysowym wydobywane w Finlandii to wolastonit , dolomit , apatyt , kwarc i skale .

Pogoda

Gówny artyku: Klimat Finlandii .

Klimat poudniowej Finlandii jest kontynentalny . W pónocnej Finlandii, szczególnie w Laponii , dominuje klimat subarktyczny , charakteryzujcy si czasami bardzo mronymi zimami (moe spa do -40  ° C ). Na poudniu i poudniowym zachodzie zimy mog by surowe, w zalenoci od roku. W kadym razie pokrywa niena jest bardziej nieregularna ni w pónocnej Finlandii. Latem temperatury mog czasami wzrosn do 30  °C . Finlandia jest równie krajem o niskich opadach: 400 mm deszczu w Laponii i wschodnim Karelii, 550 do 700 mm na poudniowym zachodzie.

Natura

Gówny artyku: rodowisko w Finlandii .
Sosnowy las w Punkaharju .
Torfowisko Patvinsuo  (sv) .
Tunturi w Inari , Laponia.

W Finlandii wystpuje 42 000 rónych gatunków zwierzt i rolin, w tym 65 gatunków ssaków. Jeli biorónorodno jest tam mniejsza ni w Europie rodkowej, dziewicze obszary stanowi siedlisko dla wielu gatunków, które w pozostaej czci kontynentu stay si rzadkie.

W Finlandii tradycja prawa dostpu do przyrody ( jokamiehenoikeus po fisku, Allemansrätten po szwedzku) pozwala kademu, pod pewnymi warunkami, swobodnie odwiedza obszary naturalne: w szczególnoci dozwolone jest zbieranie jagód , grzybów lub wdkowanie; polowanie i wdkarstwo s równie bardzo powszechnymi zajciami, poniewa 6% Finów posiada licencj owieck.

Flora i rolinno

Gówny artyku: Fauna Finlandii .

Finlandia jest najbardziej zalesionym krajem w Europie: 86% powierzchni kraju zajmuj lasy. Jednak rolinno jest uporzdkowana z pónocy na poudnie w trzech kontrastujcych ze sob strefach rolinnoci : wiksz cz kraju pokrywa las borealny , który charakteryzuje si przewag drzew iglastych, krótkim okresem wegetacji i sabymi glebami, na których drzewa rosn powoli i odmiana kwiatów jest niska. Dominujcymi gatunkami s sosna (50%) i wierk (30%); najbardziej reprezentowanym drewnem liciastym jest brzoza (16,5%). Ziemia pokryta jest borówkami i mchem , który dalej na pónoc ustpuje miejsca porostom .

Las mieszany wystpuje tylko wzdu poudniowo-zachodniego wybrzea i na kilku rafach rozrzuconych na morzu. Istnieje kilka gatunków unikalnych dla Finlandii, takich jak db . Pónocnej Laponii jest zasadniczo nagi; tylko kilka godujcych brzóz ronie. Wzgórza pokryte s tundr .

Jedna trzecia Finlandii bya pierwotnie pokryta torfowiskami  : w cigu ostatnich stuleci poowa zostaa osuszona na potrzeby rolnictwa. Na poudniu jest tylko kilka torfowisk ombrotroficznych  ; dalej na pónoc s to torfowiska aapa . Wikszo z tych torfowisk to lasy gowe .

Dzikiej przyrody

Z reniferów w pónocno-zachodniej Laponii.

Pomimo intensywnych polowa, renifery s nadal licznie w Finlandii i chocia co roku ubija si jedn trzeci stada, populacja utrzymuje si na poziomie okoo 100 000 osobników. Zwierzta te stanowi realne zagroenie dla kierowców, poniewa wstrzsy s czsto miertelne. Na pónocy kraju zwierz jest wszechobecne: okoo 200 000 reniferów jest czciowo udomowionych i przez cay rok swobodnie wdruje; pón jesieni hodowcy zbieraj stado i wybieraj osobniki do uboju. Te lasy renifery jest znacznie rzadsze: kiedy powszechne w Finlandii, znikn pod koniec XIX -go  wieku  ; w latach pidziesitych niewielka populacja wyemigrowaa z Rosji do Cajania i Pónocnej Karelii . Te jelenie importowane w duych ilociach do Ameryki, s przyzwyczaja si na poudniu i zachodzie.

Odnowiony dobrobyt populacji drapieników wiele zawdzicza rodkom podejmowanym przez wadze w ostatnich latach; dzi yje ponad 1000  niedwiedzi brunatnych i rysi oraz ponad 200 wilków . W niektórych miejscach musielimy ponownie autoryzowa polowanie na niektóre z tych zwierzt na okrelony czas. W Laponii pozostaje populacja 150 rosomaków . Arctic fox niegdy rozpowszechnione w caym kraju, ale aktywno traperów prawie otara si na pocztku XX -go  wieku . Red fox zawsze bya wieloletnia, ale w ostatnich dziesicioleciach dowiadczya konkurencji z jenotów , która pochodzia z Rosji.

Pusa hispida saimensis  ( uszczelka piercieniowa) jest ograniczone do Saimaa jezior . Ta rzadka odmiana foki sodkowodnej moga zosta uratowana tylko dziki zastosowaniu zdecydowanych rodków i symbolizuje ochron przyrody w Finlandii. Syberyjski polatucha , które dla Unii Europejskiej znajduje si tylko w Finlandii i Estonii, a take korzyci z konkretnych dziaa.

Ptactwo Finlandii zawiera 430 gatunków , w tym zotego ora , w ora , gallinaceae takie jak guszca , do kurka melan , kuropatwy i pardwy i wreszcie w wielu palmipeds. Whooper Swan , ze wzgldu na miejsca, jakie zajmuje w norweskiej mitologii jest fiska zwierzt symbolu. Ten gatunek równie móg zosta uratowany przed wyginiciem jedynie dziki przyjciu surowych praw: z 15 par zarejestrowanych w latach 50. urodzio si obecnie 1500 par.

Europejska Sie Natura 2000

Sie Natura 2000 czy obszary przyrodnicze lub pónaturalne Unii Europejskiej o duej wartoci dziedzictwa, z wyjtkow faun i flor, które zawieraj.

W grudniu 2018 r. Finlandia miaa 1866 lokalizacji, w tym:

Cakowita powierzchnia wynosi 50 636  km 2 , co stanowi 12,6% powierzchni ldowej i morskiej terytorium Finlandii.

Mapowanie fiskich obszarów Natura 2000

Ludzka Geografia

Podzia administracyjny

Gówny artyku: Administracja terytorialna Finlandii .
Mapa Finlandii.
Archipelag fiski .

Finlandia jest podzielona na 19 regionów , 70 podregionów i 320 gmin .

Miasta

Gówny artyku: Lista miast w Finlandii .
Helsinki.
Viitasaari .
Gówne miasta Finlandii (2013)
Ranga Nazwisko Region Populacja
1 Helsinki Uusimaa +638,523,
2 Espoo Uusimaa +278,461,
3 Tampere Pirkanmaa +222 767,
4 Vantaa Uusimaa +217 653,
5 Oulu Pónocna Ostrobotnia +201 210,
6 Turku Finlandia Poudniowo-Zachodnia +185 546,
7 Jyväskylä rodkowa Finlandia +133 687,
8 Kuopio Pónocna Sawonia +105 229,
9 Lahti Päijät-Häme +103,187,
10 Kouvola Dolina Kymi +87 331,

Gospodarka

Siedziba Fortum .
Gówne artykuy: Gospodarka Finlandii i Lista fiskich firm .

Finlandia jest ojczyzn Nokii , byego wiatowego lidera telefonii komórkowej, a take wielu innych duych firm, np.: Kone , Outokumpu , Rautaruukki , Amer Sports , Fiskars , UPM-Kymmene , Stora Enso , Patria , F-Secure , TietoEVRY , Nautor's Swan  (sv) , Marimekko , VR-Yhtymä Oy ...

Fiska sia robocza wynosi 2,66 miliona (2004). Dzieli si to na nastpujce kategorie: usugi publiczne 32%, przemys 22%, handel 14%, finanse i usugi 10%, rolnictwo i lenictwo 8%, transport i komunikacja 8%, budownictwo 6%.

W 2004 roku stopa bezrobocia wyniosa 8,8% (2004). Wzrós do 7,7% w 2006 r., zanim osign 6,0% w kwietniu 2008 r. Nastpnie stopa bezrobocia wzrosa do 8,9% w listopadzie 2009 r., a nastpnie powrócia do 7,2% w listopadzie 2011 r.

Finlandia jest jednym z 12 krajów, które przyjy euro w dniu.

Organizacja Narodów Zjednoczonych poprzez wyliczenie HDI (syntetycznej miary poziomu rozwoju krajów) plasuje Finlandi na dziewitym miejscu na wiecie w 2007 roku.

Dug publiczny Finlandii podwoi si w latach 2008-2015, z 32% do 64% PKB.

W 2015 r. rónica w redniej dugoci ycia midzy absolwentami i nie-absolwentami wyniosa w Finlandii 5 lat

W 2016 roku rzd znowelizowa kodeks pracy w celu zwikszenia konkurencyjnoci przedsibiorstw. Wynagrodzenia urzdników suby cywilnej s obniane w okresie witecznym, nadgodziny i praca w niedziele bd mniej opacane, a skadki na ubezpieczenia spoeczne pracowników s podwyszone. Z drugiej strony skadki pracodawców s obnione.

Transport

Gówny artyku: Transport w Finlandii .

Historia

Gówny artyku: Historia Finlandii .

Pre-historia

2017-fr.wp-pomaraczowy-ródo.svg
W tej czci nie przytacza si w wystarczajcym stopniu jej róde  (marzec 2017) . 
Aby to poprawi, dodaj weryfikowalne referencje [ jak to zrobi ] lub szablon {{wymagane odniesienie}} w przypadku fragmentów wymagajcych róda.

Finlandia i pónocna Syberia zostaa zaludniona przez owców-zbieraczy . Przekazali swoje geny do czasów wspóczesnych. Grupa rozciga si od Laponii na wschodzie po Grenlandi. Chocia genetycznie zrónicowane, populacje te maj sygnatur genetyczn, która najczciej czy je z ludami fiskimi.

S potomkami owców-zbieraczy, którzy oparli si naciskom rolników. Przystosowali si i wkroczyli w now er. Podobnie jak ekspansja Beringa, grupa ta wykracza poza konwencjonalne podziay, wykazujc wyrane powizania zarówno ze wschodem, jak i zachodem. Nawet Ameryka jest poczona z grup Finlandia i Pónocna Syberia poprzez pokrewiestwo ze staroytn Syberi.

Ludzie osiedlili si na Dalekiej Pónocy zaledwie 30 000 lat temu, gdzie nie zapuszczali si neandertalczycy. Utrzymujc dugotrwae zwizki z ludami Poudnia, ludy Dalekiej Pónocy zachoway spójno po zakoczeniu zlodowacenia. Grupa Finlandia i pónocna Syberia znajduje si wród myliwych-rybaków Saami, z wkadem uralskim, rosyjskim, szwedzkim, a nawet skandynawskim.

Dominacja szwedzka, a potem rosyjska

Hakkapelite na znaczku 1940 pocztowego.

Finlandia jest w okresie redniowiecza do pocztków XIX th  century, cz Królestwa Szwecji . Jednak dokadne wytyczenie jego szczególnie pónocnych granic podlega powolnej ewolucji, naznaczonej równowag si midzy rónymi ssiednimi mocarstwami, czasami sprzymierzonymi z Dani , Norwegi , Rosj i Szwecj .

Od 1809 do 1917 znajdowaa si pod zwierzchnictwem Rosji jako autonomiczne Wielkie Ksistwo . Kilka wojen midzy tymi dwoma krajami miao miejsce w Finlandii, w szczególnoci tam, gdzie u wjazdu do Helsinek znajduje si szwedzka forteca Suomenlinna (po szwedzku Sveaborg) . Okres ten otwiera pocztki budowy fiskiej tosamoci narodowej.

wiadczy o tym równie Zota Ksiga Batyku, naturalna przysta skadajca si ze skalistych wysepek w bezporednim ssiedztwie Hanko (Hangö), gdzie wielu eglarzy wyruszajcych na wojn z Rosjanami pozostawio wyryty lad swojej przeprawy. w skale.

Niepodlega Finlandia

Finlandia w latach 1920-1940.

, podczas rosyjskich wydarze rewolucyjnych, Finlandia uzyskuje niepodlego , podobnie jak jej batyccy ssiedzi . W 1918 r. kraj rozdziera wojna domowa, która koczy si klsk czerwonych wspieranych przez Rosj Sowieck .

The Zwizek Radziecki zaatakowa Finlandi podczas wojny zimowej nastpstwie sporów terytorialnych ponad wysp w Zatoce Fiskiej; Moskwa próbuje nawet zainstalowa tam marionetkowy reim, Fisk Republik Demokratyczn . Finlandii udaje si przeciwstawi Armii Czerwonej znacznie lepiej ni oczekiwano , konflikt doprowadzi do zawarcia traktatu pokojowego w 1940 roku: ZSRR zaanektowa Przesmyk Karelijski , ale zrezygnowa z inwazji na pozosta cz Finlandii. Atak na ZSRR przez nazistowskie Niemcy w 1941 roku ( operacja Barbarossa ) stawia Finlandi w pozycji faktycznego sojusznika Osi (walczcej z ZSRR z rónych powodów). Finowie przechodz do ofensywy ( wojna kontynuacyjna ), ale jeli pocztki s zwyciskie, to kolejne klski Niemiec i rozlega ofensywa sowiecka rozpoczta w Karelii skaniaj ich do podpisania odrbnego pokoju z ZSRR w 1944 roku , który tym razem lokuje Armia fiska po stronie aliantów . Po postawieniu Wehrmachtu ultimatum o wycofanie si z terytorium, zgodnie z traktatem pokojowym, Finlandia atakuje Niemców, którzy ka zapaci za to cios w plecy duymi stratami: kraj wychodzi zrujnowany i spustoszony przez to wojna. To zobowizanie przynosi owoce, bo cho po wojnie musi zapaci ZSRR wysokie reparacje po traktacie paryskim z 1947 r. , Finlandia, w przeciwiestwie do swoich batyckich ssiadów, przynajmniej ratuje swoj niepodlego. Twierdzi, e jej walka bya motywowana chci odzyskania terytoriów utraconych w 1940 roku i e nie pomoga armii niemieckiej na stae otoczy Leningrad zim 1941 roku.

Podlegaa wówczas cisej polityce neutralnoci w okresie zimnej wojny (zakaz wstpienia do NATO, dopuszczenie wojsk zachodnich lub systemów obronnych na swoim terytorium, zakaz antysowieckich ksiek lub filmów  itp. ), naznaczonej wpywami ZSRR wywiera wpyw na fisk polityk zagraniczn. Na Zachodzie ten stan podporzdkowania bdzie nazywany   finlandyzacj  .

Przez wikszo tego okresu prezydent Urho Kekkonen , którego osobowo pozostawia trway lad w Finlandii, panowa z niezwyk dugowiecznoci.

W 1995 roku Finlandia przystpia do Unii Europejskiej . W 2002 r. przyja euro jako swoj walut.

Polityka

Gówny artyku: Polityka w Finlandii .
Eduskunta lub Riksdagu (fiski parlament) w Helsinkach .

Finlandia jest demokracj parlamentarn. Prezydent Rzeczypospolitej wybierany w powszechnych wyborach bezporednich ma znaczce uprawnienia, ale obecnie odgrywa mniej znaczc rol w yciu politycznym ni dwadziecia lat temu. Na czele rzdu ( valtioneuvosto w jzyku fiskim lub statsrådet w jzyku szwedzkim) stoi premier, który jest wybierany przez parlament i mianowany przez prezydenta Republiki. Rzd skada si z premiera, rónych ministrów rzdu centralnego oraz czonka z urzdu, kanclerza sprawiedliwoci.

Jednoizbowy parlament ( po fisku Eduskunta lub po szwedzku Riksdag ) skada si z 200 deputowanych i konstytucyjnie posiada najwysz wadz ustawodawcz w Finlandii. Moe zmieni konstytucj , usun rzd i przeciwdziaa prezydenckim wetom . Jej akty nie mog by zaskarone na drodze sdowej. Ustawy moe zaproponowa rzd lub jeden z czonków parlamentu, wybieranych w wyborach proporcjonalnych na okres czterech lat.

System sdowniczy obejmuje sdy wysze, które rozpoznaj sprawy cywilne i karne, sdy apelacyjne oraz Sd Najwyszy. Spory administracyjne nale do kompetencji sdów administracyjnych, administracyjnych sdów apelacyjnych oraz Naczelnego Sdu Administracyjnego. Niektóre konkretne jurysdykcje administracyjne s odpowiedzialne za rozpatrywanie sporów, na przykad w dziedzinie wody.

Parlament, od 1906 roku , kiedy ustanowiono powszechne wybory (w tym dla kobiet), by zdominowany przez Parti Centrum (dawniej Parti Agrarn), Socjaldemokratyczn Parti Finlandii i Parti Koalicji Narodowej . Mona zauway, e spektrum polityczne byo bardziej naznaczone wpywem prdów antysocjalistycznych (w sensie sowieckim) ni w innych podobnych krajach, które miay mniejszy kontakt z ZSRR . [ref. niezbdny]

Konstytucja i jej miejsce w systemie sdownictwa s wyjtkowe w tym sensie, e nie ma Trybunau Konstytucyjnego, a Sd Najwyszy nie moe interweniowa w ustaw tylko pod pretekstem jej niezgodnoci z Konstytucj. Konstytucyjna warto ustawy zaley od prostego gosowania w parlamencie. Jedynymi innymi krajami europejskimi, które nie maj najwyszego organu konstytucyjnego, s Holandia , Szwajcaria i Wielka Brytania (ta ostatnia nie ma pisemnej konstytucji, która opiera si na tradycjach, precedensach, orzecznictwie i ograniczonej liczbie przepisów quasi-konstytucyjnych).

Finlandia jest krajem neutralnym od 1955 roku i nie jest czci NATO , ale rozwija program interoperacyjnoci swoich si z siami NATO.

Demografia

Gówny artyku: Demografia Finlandii .
Gsto zaludnienia.
Ewolucja demografii w latach 1961-2013 (dane FAO , 2005). Populacja w milionach mieszkaców.
  • Populacja: 5 400 500 mieszkaców (koniec 2011)
  • Podzia wedug grup wiekowych  : 0-14 lat  : 18%; 15- 64 lat  : 66,97%; powyej 65 lat  : 15,03%
  • rednia dugo ycia mczyzn: 74 lata (w 2001 r.)
  • rednia dugo ycia kobiet: 81 lat (w 2001 r.)
  • Tempo wzrostu populacji: 0,16% (w 2001 r.)
  • Wskanik urodze: 10,69  (w 2001 r.)
  • miertelno: 9,75  (w 2001 r.)
  • miertelno niemowlt: 3,79  (w 2001 r.)
  • Wspóczynnik dzietnoci: 1,4 dzieci /kobieta (w 2019 r.)
  • Wskanik migracji: 0,61  (w 2001 r.)

Jzyki

Gówne artykuy: Jzyki w Finlandii , Polityka jzykowa w Finlandii i Szwedzki w Finlandii .
Mapa Finlandii.
Mówca po fisku .

W oficjalnych jzyków kraju s fiski i szwedzki .

Fiski jest jzykiem aglutynacyjnym nalecym do rodziny jzyków ugrofiskich , do której nale równie jzyki estoski , laposki oraz w mniejszym stopniu jzyk wgierski , jzyk uralsko-atajski . Jzyki te róni si od innych jzyków uywanych w Europie, poniewa podobnie jak baskijski nie s indoeuropejskie .

Podstawy pisanego jzyka fiskiego zostay skodyfikowane przez Mikaela Agricola , arcybiskupa Turku , który w 1543 r. napisa ksig alfabetyczn .

Sowa fiski i fiski s czsto uywane zamiennie w potocznym francuskim na oznaczenie jzyka. Najczstszym zastosowaniem w jzyku francuskim jest rozrónienie dwóch terminów:

  • termin fiski jest uywany do okrelenia realiów historyczno-etnologicznych i moe by uywany do mówienia o ludziach i jzyku: mona wic mówi o jzyku fiskim, mona mówi o starych Finach (którzy stopniowo zajmowali od -500 terytorium dzisiejszej Finlandii) mona mówi po fisku i  tak dalej. Z drugiej strony nie moemy dzi powiedzie, e Finlandia jest zamieszkana przez Finów, poniewa termin ten odnosi si do rzeczywistoci innej ni demograficzna;
  • terminy Finlandia i fiski odnosz si do pastwa, które jako takie narodzio si w 1917 r., oraz do narodowoci ludnoci.
Rozkad osób mówicych po szwedzku wedug gmin w 2017 r.

Finlandia ma zdecydowan wikszo osób posugujcych si jzykiem fiskim (okoo 91,5% populacji, por. Demografia Finlandii ), ale take mniejszo szwedzkojzyczn (okoo 300 000 osób; ale 46,6% populacji moe mówi po szwedzku w 2008 r.) oraz Sami -mówica mniejszo (Lapoczycy). Szacuje si, e w Finlandii jest obecnie 1500 osób mówicych jzykiem laposkim. Jest te stosunkowo liczna mniejszo romska (blisko 10 tys. osób). Dlatego w Finlandii s fiskojzyczni i szwedzkojzyczni Finowie pochodzenia fiskiego (nie wszyscy szwedzkojzyczni s potomkami Szwedów), inni szwedzkojzyczni lub fiscy pochodzenia (byli Szwedzi, którzy zmienili jzyk), Lapoczycy mówicy po fisku ( którzy stracili wiedz o Sami).

Nazwy wielu miast na wybrzeu s wyraone w obu jzykach; na przykad z Helsinek (Helsingfors), Turku (Åbo) lub Tampere (Tammerfors). W dwujzyczne znaki drogowe jest take obecny w wielu gminach.

Angielski jest równie bardzo obecny, jako drugi, a nawet trzeci jzyk, dla bardzo duej czci populacji, biorc pod uwag wysoki poziom wyksztacenia ludnoci, zwaszcza na obszarach miejskich i wród najmodszych. W 2011 r. okoo 90% Finów posiadao pewn wiedz lub biegle posuguje si jzykiem angielskim, okoo dwa razy wicej ni Finów mówicych po szwedzku. [ref. niezbdny]

Finlandia bya rosyjsk prowincj (Wielkim Ksistwem) w latach 1809-1918. Okoo 200 000 Finów mówi po rosyjsku; Rosyjski pozostaje jzykiem uniwersyteckim [ref. konieczne] . Jzyk rosyjski pozostaje jzykiem ojczystym okoo 5000 Finów, którzy w wikszoci s potomkami Rosjan lub Sowian, którzy osiedlili si w Finlandii w latach 1800-1910. Obecnie s to na ogó dwujzyczni rosyjsko-fiscy lub rosyjsko-szwedzi. Znajduj si one gównie w Helsinkach oraz w kierunku Hamina [ref. konieczne] .

Jzyki ojczyste w Finlandii
w
Ranga Jzyk % #
1 fiski 88,98 4 868 751
2 szwedzki 5.31 290 747
3 Sami 0,04 1949
- Jzyki obce 5,67 310,306
Cakowity 100,00 5 471 753

Religia

Przed nadejciem chrzecijastwa Finlandia bya kolebk wierze animistycznych i politeistycznych .

Od roku 1000 i nawrócenia królów szwedzkich zaczyna si pojawia chrzecijastwo . Rozwija si pod naciskiem szwedzkiego Eryka IX i angielskiego biskupa w. Henryka w XII wieku . Podobnie jak kraje Europy pónocnej, Finlandia przesza na idee reformacji . W 1634 r. przynaleno do Kocioa luteraskiego staa si ustawowo obowizkowa. Jednak lady i wierze pogaskich religii utrzymuj si a do XIX th  wieku na wsi.

Koció ewangelicko-luteraski w Finlandii jest w 2019 r. gównym wyznaniem w kraju, a 68,7% populacji deklaruje t wiar (Koció pastwowy od 1923 r.). Drugim pastwowym kocioem jest Koció Prawosawny Finlandii, do którego naley okoo 1% Finów, a take okoo 11 000  fiskich katolików . Islam rozwin si wraz z imigracj (okoo 160 000 muzumanów w 2018 r.).

System edukacji

Gówny artyku: System edukacji w Finlandii .
Widownia gównego budynku Politechniki Helsiskiej , zaprojektowana przez Alvara Aalto , w latach 1949-1966.

Edukacja jest uwaana za jedno z podstawowych praw wszystkich obywateli Finlandii. Jest to prawo do bezpatnego pobierania wyksztacenia redniego (w tym liceum). Prawo gwarantuje to prawo wszystkim mieszkacom, nie tylko obywatelom Finlandii.

Dzieci w Finlandii, które rozpoczynaj szko w wieku siedmiu lat, spdziy dziecistwo bawic si w przedszkolu [ref. konieczne] , mog nauczy si alfabetu rok przed pójciem do szkoy, ale nic nie jest wymagane. Ksztacenie podstawowe to ogólna edukacja kulturalna dla wszystkich grup wiekowych. Przeznaczony jest dla dzieci od siódmego do szesnastego roku ycia. Szkoa podstawowa trwa zatem dziewi lat i odpowiada ukoczeniu ksztacenia obowizkowego. W szkolnictwie podstawowym grupy s tworzone przez grupy wiekowe. W cigu pierwszych szeciu lat zazwyczaj jest dyrektor, który uczy wikszoci lub wszystkich przedmiotów. W cigu ostatnich trzech lat nauczanie odbywa si zwykle wedug przedmiotów, tak aby nauczyciele byli wedug nich wyspecjalizowani. Ksztacenie podstawowe obejmuje równie orientacj edukacyjn ucznia i, jeli to konieczne, specyficzne ksztacenie wspierajce.

Program szkolny obejmuje co najmniej nastpujce przedmioty: jzyk ojczysty i literatura, drugi jzyk narodowy (odpowiednio szwedzki lub fiski), jzyki obce, wiedza o rodowisku, edukacja obywatelska, religia lub etyka, historia, nauki spoeczne, matematyka, fizyka, chemia , biologia, geografia, wychowanie fizyczne i sport, muzyka, rysunek, prace manualne i domowe. Definiowanie ogólnych celów na poziomie krajowym i przydzia czasu na róne przedmioty lub kombinacje przedmiotów w nauczaniu oraz kierownictwo pedagogiczne ucznia le w gestii rzdu. Krajowy kierunek edukacyjny okrela szczegóowe cele i gówne treci ksztacenia, decydujc o podstawach programów szkolnych. Na tej podstawie kada placówka okrela konkretnie, na poziomie lokalnym, swój program nauczania. Nie ma egzaminu na zakoczenie ksztacenia obowizkowego (w wieku 16 lat ). Powtórzenia i rezygnacje s niezwykle rzadkie.

Fiska matura nazywa si Ylioppilastutkinto i jest uwaana za prawdziw instytucj i wany krok w kierunku dorosoci. W ostatnim roku zajcia kocz si pod koniec kwietnia, a uczniowie powicaj si nastpnie powtórkom, nie bez zadowolenia najmodszych sodyczami z cukierków i innych sodyczy wyrzucanych z ciarówek podczas barwnej i radosnej wycieczki Penkinpainajaiset . Po maturze szczliwcy zdobywaj prawo do noszenia biaej czapki kawalera lub ylioppilaslakki i zalewania restauracji w duych miastach na wielk imprez przed atakiem na powtórki egzaminów wstpnych na wysze studia, ycie zawodowe lub urlop naukowy rok.

Ponadto szkoa jest bezpatna, podobnie jak transport szkolny i lunch. Rozkady s agodne: dzie zaczyna si o 8:00 i koczy okoo 14 godzin . Popoudnie powicone jest na sport, zajcia artystyczne, poznawanie przyrody, a w domu prawie nie ma prac domowych. Po szkole podstawowej modzi Finowie mog wybiera midzy liceum i liceum zawodowym, które trwa okoo trzech lat.

Finlandia od kilku lat jest wiatowym mistrzem w efektywnoci systemu szkolnego. Zgodnie z badaniem PISA dotyczcym osigni pitnastolatków ( 2000 i 2003 ) Finlandia rzeczywicie przoduje w matematyce, umiejtnociach czytania, naukach cisych i umiejtnociach rozwizywania problemów (Finlandia: drugie miejsce). Jednak ten wydajny kraj wydaje na edukacj tylko 6,2% swojego PKB, podczas gdy na przykad Francja wydaje 6,9%.

Jeli wierzy przeprowadzonym badaniom na temat tego sukcesu, relacje z nauczycielami s bardzo dobre, klimat mniej do represji ni do samodyscypliny. Jeli ucze traci grunt pod nogami, nie ma mowy o powtarzaniu, nauczyciele przedmiotu (2 lub 3 w kadej placówce) przychodz z pomoc koledze z klasy lub udzielaj korepetycji, w miar potrzeb. Nauczyciele s w perspektywie wsparcia, a teksty, hierarchia, nauczyciele s bardzo szanowani, a ich autorytet uznawany.

System jest w peni zdecentralizowany. Zespó pedagogiczny i dyrektor maj du swobod w organizacji placówki. Za zatrudnianie nauczycieli odpowiada sama szkoa. Nie ma inspektorów, ale oceny ministerialne do uytku wewntrznego. Nauczyciele oceniaj si nawzajem. Gminy finansuj zakady do 50% budetu, reszta jest finansowana przez pastwo.

Szkolnictwo wysze obejmuje dwa rodzaje instytucji: uniwersytety i profesjonalne instytuty uniwersyteckie . Aby do niego wej, musisz zda egzamin konkursowy. System szkolnictwa wyszego jest wysoce zdecentralizowany i obejmuje okoo pidziesiciu placówek.

Kultura

Gówny artyku: kultura fiska .
Sauny jest silny i charakterystyczny element kultury fiskiego. Sauna to take fiskie sowo oznaczajce piekarnik.

Kultura fiska jest unikalna dla Finlandii i róni si znacznie od kultury krajów ssiednich. Pomimo stulecia w Rosji i ponad tysickilometrowej granicy z tym krajem, rosyjskie wpywy kulturowe s znacznie sabsze ni wpywy szwedzkie i niemieckie. Uczucie fiskiej tosamoci kulturowej urodzi si w XIX th  wieku , kiedy Finlandia bya czci Rosji, i e lewa urodzi, nawet zachcani, poczucie tosamoci narodowej.

Muzyka

Gówny artyku: muzyka fiska .

Znaczna cz fiskiej muzyki jest pod wpywem melodii i tekstów tradycyjnej muzyki karelskiej , wyraonej przez Kalevala . Kultura karelska uwaana jest za najczystszy wyraz mitów i wierze kultury fiskiej, a najmniej pod wpywem kultury germaskiej . Tradycyjna muzyka fiska przeywa w ostatnich dziesicioleciach odrodzenie i staa si gazi muzyki popularnej . Pónocne ludy Finlandii, Lapoczycy, maj swoj wasn tradycj muzyczn  (w) .

Wielkim narodowym kompozytorem jest Jean Sibelius, którego gówne dzieo Finlandia najlepiej symbolizuje narodziny fiskiej tosamoci narodowej.

Wspóczesna fiska muzyka popularna obejmuje synn scen metalow , fenomen muzyczny wspólny z innymi krajami skandynawskimi . Najbardziej znane zespoy / artystów spoza granic obecnie Stratovarius , Nightwish , Tarja Turunen , Impaled Nazarene , Children of Bodom , HIM , Sonata Arctica , Wintersun , Skazany , Moonsorrow , Ensiferum , Turisas , Korpiklaani , Finntroll , Von Hertzen Brothers Apocalyptica , Lordi , Reckless Love  (en) , Santa Cruz, Insomnium i Shiraz Lane  (fi) . Istnieje równie szereg grup rockowych , w tym The Rasmus , znany m.in. z tytuów In The Shadows i No Fear , muzycy jazzowi oraz przedstawiciele hip-hopu . Muzyka fiska jest równie reprezentowana przez wielu artystów muzyki klasycznej. Dzi grupa Värttinä jest w czoówce fiskiej muzyki ludowej .

Literatura

Gówny artyku: literatura fiska .
Mikael Agricola zaprojektowany przez Alberta Edelfelta .

Literatura fiska odnosi si do literatury pisanej w Finlandii. Na pocztku redniowiecznej Europie, najstarszy tekst w jzyku fiskim jest list na brzozowej korze n o  92  (w) z Nowogrodu , pochodzcy z XIII th  wieku. Pierwsze teksty w Finlandii s pisane po szwedzku lub po acinie w redniowieczu (okoo 1200-1523). Fiski Literatura rozwija si powoli, z XVI -tego  wieku, po biskupa i reformatora luteraski fiski Mikael Agricola (1510-1557) zaoy fiski napisane. Przetumaczy Nowy Testament na ten jzyk w 1548 roku.

Les Moumines autorstwa Tove Jansson

Na pocztku XIX -go  wieku, Finlandia znalaza si pod panowaniem rosyjskim i wzrost nacjonalizmu jest odbijane i sprzyja aktywnoci literackiej, która skupia si na folklorze Finlandii. Wikszo wanych prac tamtych czasów, pisanych po szwedzku lub coraz czciej po fisku, dotyczy nabywania lub utrzymywania silnej fiskiej tosamoci , takiej jak karelianizm . Tysice wierszy ludowych zebrano w Suomen kansan vanhat runot  (en) (po francusku  : staroytne wiersze ludu fiskiego). Najsynniejszym zbiorem poezji jest Kalevala , wydany w 1835 roku. Pierwsz powieci wydan w jzyku fiskim jest Les Sept Frères  (en) (1870) Aleksisa Kivi (1834-1872). Ksika Sainte Misère (1919) Fransa Emila Sillanpää (1888-1964) przyniosa mu pierwsz fisk Nagrod Nobla w dziedzinie literatury w 1939 roku.

Innymi godnymi uwagi autorami s Väinö Linna , Eino Leino i Johannes Linnankoski .

Tove Jansson znana jest z ilustrowanych ksiek dla dzieci Muminki . Fingerpori  (en) to komiks stworzony przez fiskiego autora Pertti Jarla  (en) z gównym bohaterem Heimo Ves .

Kino

Gówny artyku: kino fiskie .

Najbardziej znani fiscy reyserzy to Aki Kaurismäki , Mika Kaurismäki i Timo Koivusalo . Reyser i producent z Hollywood Renny Harlin jest równie Finiem i urodzi si w Finlandii.

Gotowany

Gówny artyku: kuchnia fiska .

Z okazji 100 th  rocznicy niepodlegoci kraju, gosowanie odbyo si w celu okrelenia krajowej fiski ywnoci. Wybór obywateli pad na chleb ytni.

Karjalanpiirakka , tradycyjne fiskie ciasto.

Tradycyjna kuchnia fiska bya pod silnym wpywem kuchni szwedzkiej, niemieckiej i rosyjskiej. Istniej jednak rónice i osobliwoci. Na przykad dania fiskie s zwykle mniej sodkie ni dania szwedzkie, a Finowie uywaj mniej kremu smetana ni ich rosyjscy ssiedzi. W dawnych czasach kuchnia fiska rónia si w zalenoci od regionu i znacznie rónia si midzy zachodni a wschodni Finlandi. [ref. niezbdny]

Tradycyjne niadanie , bardzo istotna jest prawdziwy posiek. Obiad , posiek do lekki, szybki i formalne, zazwyczaj spoywane okoo 11  h  30 gdzie jest to lub dla tych, którzy pracuj: w miejscu pracy lub w stoówce . Obiad pochodzi od 17 do 18  godzin , w domu.

wita i uroczystoci

Gówny artyku: wita i wita w Finlandii .
wita i wita
Przestarzay francuskie imi Nazwa lokalna Uwagi
Nowy Rok Uudenvuodenpäivä
Olnienie Loppiainen
zmienna Dobry pitek Pitkäperjantai
zmienna Poniedziaek Wielkanocny Pääsiäispäivä Poniedziaek po Niedzieli Wielkanocnej .
Dzie pracy Vappu Vappu to wiosenny i studencki festiwal, który wituje koniec roku i ich ukoczenie. Festiwal rozpoczyna si w dniu 30 kwietnia w godzinach wieczornych i jest zwykle bardzo podlewa a do 1 st maja, ale studenci zaczynaj witowa dwa tygodnie wczeniej.
Czwartek 40 dni po Wielkanocy Wniebowstpienie Helatorstai
Sobota midzy 20 a 26 czerwca w Juhannus Tradycyjnie obchodzony na wsi. Flaga fiska jest podnoszona w caym kraju (wszystkie budynki publiczne i prywatne wyposaone s w maszty flagowe). Te poary Dzie Przesilenia Letniego prowadzi do konstrukcji drewnianych wie (kawaki, kufry, poczone oddziay), których poar moe by widoczna z do duej odlegoci.
zmienna Toussaint Pyhäinmiestenpäivä Odbywa si tydzie po Dniu Wszystkich witych we Francji .
Dzie Niepodlegoci Itsenäisyyspäivä wito narodowe przypominajce o dostpie do niepodlegoci .
Boe Narodzenie Joulupäivä
Saint Etienne Tapaninpäivä Dzie w. Szczepana , pierwszego mczennika.

Sport

Gówny artyku: Sport w Finlandii .

Sport jest w Finlandii narodow rozrywk, a wielu Finów regularnie uczestniczy w zawodach sportowych. Sportem narodowym jest pesäpallo , bliski baseballu , ale najpopularniejszymi sportami wród publicznoci i mediów s hokej na lodzie i Formua 1 . Pika nona jest bardzo popularna w Finlandii ze synnym Jari Litmanen , nazwany The King w Finlandii. Reprezentacja zakwalifikowaa si do Mistrzostw Europy w Pice Nonej 2020 , pierwszych duych zawodów w swojej historii.

Finlandia jest miejscem narodzin czterech mistrzów wiata Formuy 1, Keke Rosberga (1982), Miki Häkkinena (1998 i 1999), Kimiego Räikkönena (2007) i Nico Rosberga (2016) oraz dwóch innych kierowców, Heikki Kovalainena (jedno zwycistwo) i Valtteriego Bottasa (osiem zwycistw), którzy s zwycizcami F1 GP. Finlandia urodzia take wielkich mistrzów rajdowych , takich jak Ari Vatanen , Hannu Mikkola , Juha Kankkunen , Tommi Makinen , Marcus Grönholm , Jari-Matti Latvala i Kimi Räikkönen  ; hokeista Saku Koivu , byy kapitan Montreal Canadiens i byy gracz Anaheim Ducks , który jest obecnie na emeryturze; Teemu Selänne , który wygra Puchar Stanleya z Anaheim Ducks w 2007 roku; Tuukka Rask , który wygra Puchar Stanleya w 2011 roku z Boston Bruins; Jari Kurri to piciokrotny mistrz Pucharu Stanleya , grajcy 21 sezonów w NHL z picioma rónymi druynami. W Edmonton gra na tej samej linii co Wayne Gretzky , a duet sta si jednym z najbardziej podnych tandemów, jakie kiedykolwiek gra w NHL . Finlandia ma równie kilka bardzo dobrych druyn ywiarstwa synchronicznego i czoowego biathlonist w latach 2010: Kais Mäkäräinen .

Do najsynniejszych fiskich sportowców przeszoci nale Hannes Kolehmainen (1890-1966), Paavo Nurmi (1897-1973) i Ville Ritola (1896-1982), którzy midzy sob zdobyli 25 medali olimpijskich w biegach. S uwaani za pierwszych z pokolenia wspaniaych fiskich biegaczy dugodystansowych, nazywanych   latajcymi Finami  . Inny biegacz dugodystansowy, Lasse Virén ( ur. 1949 ), zdoby cztery zote medale na igrzyskach olimpijskich w 1972 i 1976. Nierzadko spotyka si Fina na nartach dwie godziny po pracy.

W wiolarstwie, Pertti Karppinen jest potrójny mistrz olimpijski w Jedynki w 1976, 1980 i 1984. Jest to jeden z najwikszych mistrzów wiosowych -XX th  century.

  • Jari Litmanen

  • Teemu Selänne

  • Jari Kurri

  • Paavo Nurmi w 1920 roku.

  • Mika Hakkinen.

  • Sami Hyypia z Liverpoolem.

  • Marcusa Grönholma.

  • Kaisa Mäkäräinen.

Zdrowie: fiski wyjtek

Jeli Finlandia nie plasuje si w pierwszych krajach pod wzgldem redniej dugoci ycia (Japonia i Szwajcaria znajduj si dzi na szczycie tego rankingu), ma lepsz pozycj ni Francja pod wzgldem szans na ukoczenie 35. roku ycia w dobrym zdrowiu .

W dziedzinie raka mówimy nawet o fiskim wyjtku, aby opisa nastpujce zjawisko: onkolodzy i urolodzy zgaszaj i mierz zwikszon czsto wystpowania raka jder na caym wiecie (przynajmniej wszdzie tam, gdzie s rejestry nowotworów). w bogatych krajach, w których dominuj biaoskóre populacje, zwaszcza na pocztku lat 90. w Europie). Jednake, ze wzgldu na wci niewyjanionych, Finlandia wydaje si by jedynym krajem oszczdzony przez tego zjawiska, cho ssiednie Dania wydaje si by najbardziej dotknitym krajem na wiecie, ze stopami na raka cztery razy wysza ni w Finlandii. Oddziela tylko przez Batyk  ; Mówi si, e Finlandia jest najmniej dotknitym (ponionym) krajem na wiecie, a jako nasienia tam równie wydaje si by najlepsza. Liczne wskazania przemawiaj za przyczynami rodowiskowymi, a zwaszcza nowotworami wieku dziecicego, naraeniem na substancje zaburzajce gospodark hormonaln lub na produkty rakotwórcze w macicy . W tym ostatnim przypadku rak ten jest czci zespou dysgenezji jder, który w niewytumaczalny sposób wydaje si nie wystpowa w Finlandii.

Termin dziedzictwo fiskie odnosi si do grupy chorób genetycznych, których rozpowszechnienie jest szczególnie wysokie w Finlandii.

Symbolika

Gówne artykuy: Flaga Finlandii i Herb Finlandii .

Flaga Finlandii, niebieski skandynawski krzy na biaym tle, pochodzi z 1918 roku. Herb jest starszy, datowany na 1557 rok.

  • Flaga.

  • Herb.

Kraj zyska równie, po sondaach wród jego mieszkaców, siedem dodatkowych symboli:

Róne koncepcje kulturowe

Rónorodny

Uwagi i referencje

  1. (w)   Wstpne statystyki ludnoci 2018, listopad   na stat.fi .
  2. (w)   Human Development Reports   na hdr.undp.org (dostp 6 padziernika 2018 r . ) .
  3. Przed 2002 rokiem walut bya marka fiska .
  4. (w) Indeks dobrobytu Legatum 2009 .
  5. Télérama , "  Jak Norwegia prawie daa Finlandii gór na urodziny  " ,(dostp 11 listopada 2017 r . ) .
  6. Michel Cabouret, Finlandii , Paryu, Karthala, 497  str. ( ISBN  978-2-84586-665-2 i 2-84586-665-8 , czytaj online ) , s.  15.
  7. (w)   Industrial Minerals and Rocks   , na en.gtk.fi (dostp 5 lutego 2019 r . ) .
  8.   Wirtualny Finlandia: Die Natur und Landschaft Finnlands   ( Archiwum wikiwix Archive.is Google Co robi ) .
  9. (Fi)   Suomen riistakeskus   , na temat Suomen riistakeskus (dostp 27 sierpnia 2020 r .).
  10. (z) Ekkehard Militz , Finlandia , s.  67.
  11. (De)   Das finnische Institut für Waldforschung Finlandia: Europas waldreichstes Land   , na www.metla.fi (dostp 9 marca 2019 r . ) .
  12. (w) borealforest.org: Finlandia - Lasy i lenictwo .
  13. Sytuacja w 2004 r., ródo:   Instytut bada ownych i rybackich (w jzyku fiskim)   ( Archiwum Wikiwix Archive.is Google Co robi ) .
  14. (w)   Barometr Natura 2000   , w sprawie Europejskiej Agencji rodowiska (dostp 21 grudnia 2018 r . ) .
  15. [1] Kopia archiwalna (wersja z dnia 7 czerwca 2018 r. w Archiwum Internetowym ) .
  16.   http://www.suomenpankki.fi/fi/tilastot/indikaattorit/Pages/tilastot_indikaattorit_tyottomyysaste_chrt_fi.aspx   ( Archiwum Wikiwix Archive.is Google Co robi ) .
  17.   Finowie niechtni europejskiemu planowi naprawy  , Le Monde.fr ,( przeczytaj online , skonsultowano 9 lutego 2021 )
  18. "  Krajem rozwinitym , w którym nierównoci dochodowe wzrosy najbardziej jest ...  " , na La Tribune ,(dostp 24 listopada 2019 r . ) .
  19. "  Dzi gospodarka - Finlandia eksperymentuje z kompresj pac  " , na RFI ,(dostp 24 listopada 2019 r . ) .
  20. Michel Cabouret ,   Wytyczenie granic ldowych w pónocnej Skandynawii i Finlandii  , Norois , tom.  130 n o  1,, s.  137-150 ( DOI  10.3406 / noroi.1986.4300 , czytanie online , dostp 30 stycznia 2019 ).
  21. Maurice Carrez, Wielkie Ksistwo Finlandia w pierwszej poowie XIX th  wieku: pracochonny geneza narodowej tosamoci i przestrzeni w Kultur komunistów w XX wieku. Midzy wojn a nowoczesnoci ,( ISBN  978-2843030673 , prezentacja online ) , s.  15-30.
  22. (w) Statystyka Finlandii,   Struktura populacji Finlandii   (dostp 30 sierpnia 2020 r . ) .
  23. (w) Markus Rapo,   Statystyka Finlandii   na www.stat.fi (dostp 9 marca 2019 r . ) .
  24. (w)   Roczna liczba osób identyfikujcych si jako muzumanie w Finlandii od 2008 do 2018   , na stronie Statista (dostp 13 listopada 2020 r . ) .
  25. http://www.ylioppilastutkinto.fi/fr/index.html .
  26. Kopia archiwalna (wersja z 7 czerwca 2018 r. w Internet Archive ) .
  27. (fi) myriamas ,   Penkinpainajaiset   , na YouTube ,.
  28. http://www.ylioppilastutkinto.fi/fi/index.html .
  29. Pisa: Program OECD Midzynarodowej Oceny Umiejtnoci Uczniów .
  30. Szkoa: Christiane Durand, La leçon finlandaise, Le Nouvel Observateur, 23 lutego 2005.
  31. Christiane Durand,   Lekcja fiska  , Le Nouvel Observateur ,.
  32. (w) Simo Heininen i Roderick Fletcher,   Agricola, Mikael (1510-1557)   , na kansallisbiografia.fi (dostp 3 listopada 2017 r . ) .
  33. Aleksis Kivi ( tumacz  z fiskiego), Les Sept Frères [  Seitsemän veljestä  ], Pary, Stock, coll.  Biblioteka Kosmopolityczna,, 255  pkt. ( ISBN  2-234-01832-3 ).
  34. Opublikowane w jzyku francuskim pod tytuem Sainte Misère , przekad Jean-Louis Perret, Pary, Rieder, 1928; przedruk, Pary, Presses du Compagnonnage, Odbiór literackiej Nagrody Nobla, 1963, z aparatem krytycznym.
  35. (en-US)   Suomi 100 narodowym jedzeniem Finlandii jest chleb ytni   , na stronie suomifinland100.fi (dostp 27 lutego 2017 r . ) .
  36. Claudine Goldgewicht,   Zmiany reprodukcyjne u ludzi: przegld argumentów klinicznych *  , rodowisko, zagroenia i zdrowie ,( przeczytaj online , skonsultowano 9 marca 2019 r. ).
  37. Rak, podejcie metodologiczne do zwizku ze rodowiskiem , wyd. INSERM, ekspertyza zbiorowa 2005, 92 s. ( Komunikat prasowy , konsultacja w dniu 4.10.2008).
  38. Departament Komunikacji Ministerstwo Spraw Zagranicznych Finlandii,   Siedem fiskich emblematów narodowych to jest FINLANDIA  , to jest FINLANDIA ,( przeczytaj online , skonsultowano 31 stycznia 2018 ).
  39. Laurence GRAILLOT   podejcie do zjawiska hiperrealnoci z bada parkach Disneya  , decyzje marketingowe , n O  34,, s.  43-44 ( czytaj online , konsultacja 24 grudnia 2016 r. ).
  40. Marc Lohez,   wity Mikoaj, planista Dalekiej Pónocy  , Metropolityka ,( przeczytaj online , skonsultowano 24 grudnia 2016 r. ).
  41. (w)   Europejskie statystyki dotyczce korzystania z Internetu i populacji   na stronie internetworldstats.com (dostp 7 wrzenia 2018 r . ) .

Zobacz równie

Powizane artykuy

Linki zewntrzne

Mamy nadzieję, że informacje, które zgromadziliśmy na temat Finlandia, były dla Ciebie przydatne. Jeśli tak, nie zapomnij polecić nas swoim przyjaciołom i rodzinie oraz pamiętaj, że zawsze możesz się z nami skontaktować, jeśli będziesz nas potrzebować. Jeśli mimo naszych starań uznasz, że informacje podane na temat _title nie są całkowicie poprawne lub że powinniśmy coś dodać lub poprawić, będziemy wdzięczni za poinformowanie nas o tym. Dostarczanie najlepszych i najbardziej wyczerpujących informacji na temat Finlandia i każdego innego tematu jest istotą tej strony internetowej; kierujemy się tym samym duchem, który inspirował twórców Encyclopedia Project, i z tego powodu mamy nadzieję, że to, co znalazłeś o Finlandia na tej stronie pomogło Ci poszerzyć swoją wiedzę.

Opiniones de nuestros usuarios

Dorota Baran

Podane informacje o zmiennej Finlandia są prawdziwe i bardzo przydatne. Dobrze.

Tomasz Kulesza

Bardzo ciekawy ten post o Finlandia.

Marzena Socha

Musiałem znaleźć coś innego na temat Finlandia, co nie było typową rzeczą, o której zawsze czyta się w Internecie, i podobał mi się ten artykuł _zmienna.

Enciclo
Sapientia
Scientia
Boobota