Dambo to termin odnoszący się do kategorii płytkich terenów podmokłych występujących w Afryce Środkowej , Południowej i Wschodniej , w tym w Zambii i Zimbabwe . Zwykle są zlokalizowane na terenach nawodnionych wyżyn; rozgałęziają się jak rzeki i chociaż nigdy nie są bardzo duże, mogą w ten sposób pokrywać ogromne obszary. Na przykład dambo pokrywają około 12,5% terytorium Zambii. Istnieją afrykańskie nazwy określające te środowiska: mbuga (używane w Afryce Wschodniej), matoro (w Mashonaland , Zimbabwe), vlei(Republika Południowej Afryki), fadama (Nigeria) i bolis (Sierra Leone); francuskie „bas-fond” i niemiecki spültal oznaczają podobne trawiaste tereny podmokłe.
W dambos charakteryzują traw , sitowie i turzyce , kontrastujący z lasów, takich jak otwarte lasów Miombo . Mogą wysychać pod koniec pory suchej, odsłaniając szare gleby i czarne gliny, ale w przeciwieństwie do prerii zalewowej zachowują wilgotne linie drenażowe w porze suchej. W porze deszczowej są podmokłe i zalewane, ale zazwyczaj nie przekraczają wysokości roślinności; otwarte wody to strumienie, rzeki i małe stawy lub laguny w najniższym punkcie, zwykle w pobliżu centrum.
Nazwa dambo jest szczególnie używana w odniesieniu do terenów podmokłych na płaskowyżach położonych powyżej strumieni i rzek. Zaproponowana definicja naukowa to „zagłębienia przed liniami melioracyjnymi, pokryte głównie trawą, sezonowo zalewane”.
Problem z poprzedniej definicji jest to, że słowo może być również używany do terenów podmokłych, które rzek granicznych, daleko od ich źródeł, takich jak dambo od rzeki Mbereshi która wchodzi w Lwapula Bagna w Zambii 9 ° 43 '30 „S, 28 ° 46' 00" E .
Raport FAO , pochodzący z 1998 roku rozróżnia „hydromorficzne / phreatic” dambos (związane ze źródłami przed cieków wodnych) i „rzecznych” dambos (związane z cieków właściwych). Raport proponuje również pięć typów geomorfologicznych dla prowincji Luapula w Zambii: wyżyny , doliny , wiszące , wydmy i patelnie .
W dambos są zasilane przez deszcze, które są wolno osuszane z kolei przyczyni się strumienie, rzeki; są zatem kluczowym elementem obiegu wody . Oprócz tego , że są złożonymi ekosystemami , odgrywają rolę w bioróżnorodności regionów, w których się znajdują.
Popularnym pomysłem jest to, że dambo działają jak gąbki, które wchłaniają się w porze deszczowej, a następnie powoli uwalniają wodę w porze suchej, zapewniając w ten sposób zasilanie strumieni przez cały rok. Jednak badania sugerują, że woda jest uwalniana z warstw wodonośnych w połowie lub późnej porze suchej. Niektóre źródła zostały zaobserwowane w niektórych dambo .
W praktyce oznacza to, że woda z danej pory deszczowej może potrzebować dużo czasu, nawet do kilku lat, zanim przeniknie przez wzgórza, zanim pojawi się w tamie , tworząc laguny lub spływy w dół rzeki, których nie można wytłumaczyć opadami z poprzedniego roku. . W ten sposób dambo mogą być zaangażowane na przykład w zagadkowe zmiany poziomu lub przepływu wody w jeziorze Mweru Wantipa i jeziorze Chila w Mbala .
W dambos są tradycyjnie używane:
Niedawno były używane do hodowli ryb i ryżu. Wysiłki mające na celu rozwój rolnictwa w dambo były utrudnione przez brak badań w dziedzinie hydrologii i gleboznawstwa, gdyż dambo to zmienne i złożone środowisko.
Dobry przykład dambo można zobaczyć 30 km na południe od Mansy w Zambii ( 11 ° 28 ′ S, 28 ° 54 ′ E ), w rezerwacie leśnym. W przeciwieństwie do okolicznych terenów, oczyszczonych pod uprawy i węgiel drzewny, dambo kontrastuje z baldachimem lasu miombo. Widzimy, że dambo rozgałęzia się jak rzeka. Większość dambo ma ten sam rozmiar i ma ten sam wzór.