Jakie są podstawy teorii gier i jakie znaczenie ma ona w życiu codziennym?

Wstęp

Teoria gier to gałąź matematyki i ekonomii, której podstawowymi założeniami są analiza i opis działań, które podejmujemy w sytuacjach, w których nasze decyzje zależą od działań innych. Teoria gier jest dzisiaj powszechnie stosowana w wielu dziedzinach ludzkiego życia - od polityki i negocjacji, przez zarządzanie firmami, po psychologię. Jakie są podstawy teorii gier? Podstawowy przedmiot analizy teorii gier to sytuacja, w której dwie lub więcej stron ma do wyboru ograniczoną liczbę różnych działań, a ich wyniki zależą nie tylko od ich działań, ale również od działań innych stron. Wzajemne oddziaływanie stron w sytuacji gry tworzy tzw. matrycę wyników, która odzwierciedla różne wyniki, jakie mogą powstać w zależności od działań poszczególnych stron. W teorii gier wyróżniamy dwa podstawowe typy gier - gry kooperacyjne i gry niekooperacyjne. W grach kooperacyjnych strony dążą do osiągnięcia jak najlepszego wyniku dla każdej ze stron - im lepszy wynik, tym bardziej korzystny dla obu stron. W grach niekooperacyjnych natomiast strony dążą do osiągnięcia jak najlepszego wyniku dla siebie, bez uwzględnienia interesów innych. Jednym z najbardziej znanych przykładów gier niekooperacyjnych jest tzw. dylemat więźnia. W tej grze dwóch podejrzanych o przestępstwo jest przesłuchiwanych oddzielnie i muszą podjąć decyzję, czy zeznać przeciwko drugiemu, czy też nie. Oba podejrzanymi wiedzą, że jeśli jeden zezna, a drugi nie, to ten pierwszy zostanie zwolniony, a drugi zostanie skazany na surowszy wyrok. Jeśli natomiast obaj zeznają, to otrzymają oni najsurowszy wyrok z możliwych. W tej sytuacji strony dążą do osiągnięcia jak najlepszego wyniku dla siebie - chcą uniknąć najsurowszego wyroku. Jednakże, jeśli obaj zechcą osiągnąć najlepszy wynik, to muszą podjąć decyzję o kooperacji i zeznaniu przeciwko sobie. Jakie znaczenie ma teoria gier w życiu codziennym? Teoria gier ma ogromne znaczenie w życiu codziennym, zarówno na poziomie jednostki, jak i w skali większych grup ludzi. Przykłady z życia codziennego, w których teoria gier odgrywa kluczową rolę, można znaleźć w wielu dziedzinach, począwszy od polityki, przez ekonomię i zarządzanie firmami, aż po psychologię. Jeśli chodzi o politykę, to teoria gier odgrywa kluczową rolę w negocjacjach międzynarodowych. W takich negocjacjach strony ze sobą konkurują, ale jednocześnie muszą dążyć do kooperacji i znalezienia rozwiązania, które będzie korzystne dla obu stron. W przypadku takich negocjacji, umiejętność zastosowania teorii gier jest kluczowa - pozwala ona na przewidywanie działań innych stron i na podjęcie decyzji, które pozwalają osiągnąć najlepszy z możliwych wyników. W biznesie teoria gier odgrywa kluczową rolę przy podejmowaniu decyzji strategicznych. Zarządzanie firmami wymaga podejmowania decyzji, które pozwalają na osiąganie najlepszych wyników, przy jednoczesnym uwzględnieniu działań konkurencji. Teoria gier pozwala na analizę działań konkurentów i na podejmowanie decyzji, które pozwalają na osiągnięcie konkurencyjnej przewagi. W psychologii teoria gier stosowana jest w badaniach związanych z podejmowaniem decyzji. Jednym z najlepszych przykładów tego typu badań jest tzw. eksperyment dyktatora - w tej grze jeden z uczestników decyduje, ile pieniędzy chce dać drugiemu uczestnikowi, który nie ma praw do podejmowania żadnych decyzji. W takiej sytuacji strona decydująca ma pełną władzę i swobodę działania, ale jednocześnie wie, że jej decyzja będzie miała wpływ na wynik całej gry. Taki eksperyment pozwala na analizę procesów podejmowania decyzji i na wyjaśnienie, dlaczego ludzie często podejmują decyzje, które nie są dla nich najkorzystniejsze.

Podsumowanie

Teoria gier to nauka, która pozwala na analizę działań w sytuacjach, w których nasze decyzje zależą od działań innych. Teoria gier jest dzisiaj szeroko stosowana w wielu dziedzinach ludzkiego życia, od polityki i negocjacji, po zarządzanie firmami i psychologię. Pozwala ona na przewidywanie działań innych stron i na podejmowanie decyzji, które pozwalają na osiąganie najlepszych wyników.