Hiszpańska inkwizycja: religijna przemoc i prześladowania

Hiszpańska inkwizycja to jedna z najbardziej kontrowersyjnych instytucji w historii Kościoła katolickiego. Założona w 1478 roku przez Ferdynanda II Kastylijskiego i Izabelę I Kastylijską, jej głównym celem było zwalczanie judaizmu i mohamedanizmu (islamu) w Hiszpanii. Inkwi zycja działała w oparciu o kodeks postępowania i została ustanowiona jako samodzielny trybunał w 1483 roku przez papieża Sykstusa IV.

Pierwsza faza: zwalczanie judaizmu

Pierwsza faza działalności Hiszpańskiej inkwizycji skupiała się na zwalczaniu judaizmu. W wyniku wielokrotnych nieudanych prób dobrowolnego nawrócenia Żydów na chrześcijaństwo, król Ferdynand i królowa Izabela postanowili użyć bardziej drastycznych środków. W 1481 roku powstał pierwszy Trybunał w Sewilli, a następnie na terenie całej Hiszpanii.

Trybunały inkwizycyjne były składane z inkwizytorów, którzy w czasie procesu prowadzili śledztwo, przeprowadzali przesłuchania i wydawali wyroki. Wszystkie osoby oskarżane o herezję lub apostazję były automatycznie aresztowane i osadzone w więzieniu. W więzieniach osadzono tysiące osób w trakcie działalności inkwizycji.

Procesy były prowadzone prywatnie, a dokumentacja była tajna. Osoby oskarżone często nie wiedziały, z jakiego konkretnie powodu zostały osadzone w więzieniu. W procesie oskarżeni mieli niewiele szans na obronę, ponieważ prokuratorzy inkwizycyjni zawsze składali swoje świadectwo na korzyść Kościoła katolickiego.

Trybunały zmuszały również Żydów do publicznego wystąpienia przeciwko swoim współwyznawcom i wyjawienia tajemnic, co doprowadziło do rozpadu wielu rodzin i wywołało wiele traumatycznych przeżyć.

W 1492 roku królowie Hiszpanii wydali Edykt o Wypędzeniu Żydów z kraju. W wyniku tego około 200 000 Żydów musiało opuścić Hiszpanię w ciągu dwóch miesięcy, z czego około 50 000 zdecydowało się na dobrowolne nawrócenie, aby uniknąć deportacji. Ci, którzy nie byli w stanie opuścić kraju, byli zmuszeni do nawrócenia na chrześcijaństwo pod groźbą śmierci.

Druga faza: prześladowanie muzułmanów

W drugiej fazie działalności inkwizycji skupiono się na zwalczaniu muzułmanów. W 1502 roku Królowie Katoliccy wydali dekret, który nakazywał mieszkańcom Granady – ostatniej muzułmańskiej enklawy w Hiszpanii, przyjęcie chrześcijaństwa lub opuszczenie kraju.

W wyniku dekretu tysiące muzułmanów opuściło kraj, ale wielu pozostało, aby uniknąć utraty rodzin i mienia. Wysiedlenia i prześladowania wywołały ogromne cierpienie wśród muzułmanów i doprowadziły do zamieszek.

Hiszpańska inkwizycja przetrwała do połowy XIX wieku, a w tym czasie oskarżono i skazano tysiące ludzi za herezję, apostazję, czary i inne przestępstwa. Wielu z tych oskarżonych zostało skazanych na śmierć lub skazanych na dożywocie.

Skutki Hiszpańskiej inkwizycji

Hiszpańska inkwizycja pozostawia po sobie wiele kontrowersji. Z jednej strony, założyciele inkwizycji są uważani za obrońców wiary i katolickiej doktryny. Z drugiej strony, traktowanie Żydów i muzułmanów w tak brutalny sposób jest uważane za przejaw religijnej nietolerancji i przemoc.

Inkwizycja prowadzona była z bardzo małą liczbą środków, a zatem korzystała z bicia, tortur i wykorzystywana miała niskie metody. Przemyślenia te przyniosły szkody Kościołowi odważnym dążeniem do krystalizacji jego władzy, przysparzając mu traum w obrębie ról oczekiwanych od Kościoła katolickiego, szczególnie odnośnie swojej pozycji wobec innych religii i społeczności.

• Krzyczenie z piekła: ten okrutny sposób torturowania polegał na tym, że skazany był szybko odsłany i całowany przez inkwizytora. Następnie wykorzystywano sznur zawiązany mocno wokół szyi oskarżonego, który był pociągany na pięty inkwizytorów. To ból był bardzo silny i skazani musieli krzyczeć z bólu, co miało dać wynikający z tego perfekcyjny dowód przestępstwa. Nie zawsze ofiary przeżyły taki torturujący doświadczenie.
• Tortury wody: oskarżony był zmuszany do przepicia się lub jedzenia, szczególnie nad usta kładł inkwizytor ręcznik, który był nasycony wodą, a następnie silnie uciskany.
• Elektrody: tak zwany “Stół tortur” zawierał elektrody podłączone do żelaznego krzyża skazanego. Jeśli elektrody zostały nałożone na głowę, serce lub genitalia, ból był nieznośny. Ostatecznie, większość osób torturowanych wyznała jakiekolwiek przestępstwo, choć niekoniecznie przez co podejrzewano ich na początku.

Hiszpańska inkwizycja do dziś budzi wiele kontrowersji. Jej działalność nie tylko rodziła wiele cierpienia i traumatycznych przeżyć, ale również wpłynęła na kształt chrześcijaństwa i stosunków międzyreligijnych w Hiszpanii i Europie jako całości. Czy tak drastyczne środki były konieczne do obrony wiary? Czy takie postępowanie było zgodne z naukami Jezusa Chrystusa? To pytania nadal wzbudzają wiele emocji i kontrowersji.