Funkcjonowanie układu nerwowego

Układ nerwowy to jeden z najważniejszych systemów organizmu człowieka. Odpowiada on za wewnętrzną komunikację między komórkami i narządami, umożliwiając koordynację ruchową i przetwarzanie informacji zmysłowych. W tym artykule przyjrzymy się funkcjonowaniu tego systemu, jego złożoności oraz sposobom jego regulacji.

Budowa układu nerwowego

Układ nerwowy składa się z dwóch podstawowych części: ośrodkowego i obwodowego. Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) składa się z mózgu oraz rdzenia kręgowego, natomiast obwodowy układ nerwowy (OUN) z nerwów czaszkowych i rdzeniowych oraz zwojów nerwowych.

Mózg jest środkiem kontroli nad działaniami całego organizmu człowieka. Ma on kształt kulistawego stożka i waży około 1,5 kg. Dzieli się na trzy części: móżdżek, pnię mózgu oraz kresomózgowie. Każda z tych części odpowiada za różne funkcje: móżdżek za koordynację ruchową, pień mózgu za przyjmowanie i przetwarzanie informacji z narządów zmysłów, natomiast kresomózgowie za procesy poznawcze i emocje.

Rdzeń kręgowy jest umieszczony w kanale kręgowym i zbudowany z neuronów oraz otaczających je komórek glejowych. Pełni on funkcję przekazywania sygnałów nerwowych między mózgiem a resztą ciała. Jest on również ośrodkiem odruchów bezwarunkowych, takich jak odruch kolanowy czy odruch ścięgnisty.

Obwodowy układ nerwowy składa się z nerwów czaszkowych i rdzeniowych, które przechodzą przez ciało i łączą go z mózgiem. Komórki nerwowe w obwodowym układzie nerwowym nazywamy neuronami ruchowymi oraz czuciowymi. W zależności od swojej funkcji, mogą one przesyłać z mózgu do mięśni sygnały decydujące o ruchu albo z narządów zmysłów do mózgu sygnały informacyjne.

Zastosowanie układu nerwowego w życiu codziennym

Układ nerwowy stanowi niezbędny element naszej egzystencji. Dzięki niemu jesteśmy w stanie między innymi:

- kontrolować ruchy po wszystkich płaszczyznach,
- przetwarzać informacje zmysłowe z okolicy I czy zmysłu słuchu,
- zapamiętywać i przetwarzać informacje,
- regulować pracę wszystkich narządów wewnętrznych,
- umożliwiać nam odczuwania emocji.

Funkcje układu nerwowego

Układ nerwowy ma na celu integrację informacji płynących z mózgu i z obwodowych receptorów z całego ciała, oraz sterowanie funkcjami ciała w celu utrzymania homeostazy, czyli stanu równowagi wewnętrznej.

Przesłanie sygnału nerwowego zachodzi dzięki procesowi depolaryzacji i repolaryzacji błony komórkowej neuronu. Depolaryzacja spowodowana jest napływem jonów sodowych do wnętrza komórki, co powoduje depolaryzację błony i otworzenie kanałów wapniowych. W wyniku tego z komórki wypływają jony potasowe, co kończy depolaryzację i ropolaruje błonę komórki nerwowej.

Regulacja układu nerwowego

Układ nerwowy musi być regulowany, aby funkcjonował prawidłowo i zachowywał równowagę wewnętrzną organizmu. Mechanizmy regulacji układu nerwowego są skomplikowane i wynikają z interakcji neuronów, komórek glejowych oraz układu hormonalnego.

Komórki glejowe, określane także jako glej, to komórki przezroczyste, które otaczają i podtrzymują neurony. Odgrywają one ważną rolę w regulacji pracy układu nerwowego, utrzymaniu równowagi sodowo-potasowej oraz w formowaniu i ochronie synaps.

Układ hormonalny, który składa się z gruczołów dokrewnych, ma również decydujący wpływ na regulację układu nerwowego. Gruczoły dokrewne wydzielają hormony nazywane neuropeptydami, które odgrywają rolę w przekazywaniu sygnałów nerwowych między neuronami oraz w regulacji procesów homeostatycznych w organizmie.

Podsumowanie

Układ nerwowy jest jednym z najważniejszych systemów organizmu człowieka. To dzięki niemu jesteśmy w stanie kontrolować ruchy, przetwarzać informacje zmysłowe, zapamiętywać i przetwarzać informacje, regulować pracę wszystkich narządów wewnętrznych oraz odczuwać emocje. Budowa układu nerwowego składa się z ośrodkowego układu nerwowego, w skład którego wchodzą mózg oraz rdzeń kręgowy, oraz obwodowego układu nerwowego, złożonego z nerwów czaszkowych i rdzeniowych oraz zwojów nerwowych. Układ nerwowy jest regulowany przez mechanizmy skomplikowane wynikające z interakcji komórek nerwowych oraz hormonalnych.