Dlaczego niektóre klasyczne dzieła literatury przetrwały wieki, a inne zostały zapomniane? O kanonie literackim i jego krytyce

Dlaczego niektóre klasyczne dzieła literatury przetrwały wieki, a inne zostały zapomniane? O kanonie literackim i jego krytyce Temat kanonu literackiego i jego krytyki jest bardzo ciekawy i złożony. Czemu niektóre dzieła przetrwały wieki, a inne zostały zapomniane? Czy to kwestia gustu czy też obiektywnych wartości literackich? W niniejszym artykule spróbuję odpowiedzieć na te pytania. Kanon to zbiór literacki uznany przez dane społeczeństwo za najważniejszy i wartościowy. Tworzą go arcydzieła literackie, które należy znać. Zwykle kanon tworzą dzieła klasyków, którzy pisali w różnych epokach, w języku narodowym lub też w języku uniwersalnym (takim jak łacina). Kanon literacki różni się w zależności od kraju i kultury. Przyczyny tego, że pewne dzieła przetrwały wieki, a inne zostały zapomniane, są różne. Niemniej jednak, jedną z najważniejszych jest kontekst historyczny i społeczny. W momencie, gdy dzieła powstały, trafiały na podatny grunt danej epoki, były pochłaniane przez odbiorców. To też generowało bagaż symboli i wartości, które widział w nich ówczesny społeczeństwo. Kolejnym czynnikiem, który wpływa na to, co zyskuje miano arcydzieła, jest samo dzieło. Musi mieć ono wartości uniwersalne, czyli musi dotyczyć spraw, które dotyczą nie tylko danej epoki, ale także są ważne dla każdego z nas. Jaki wpływ na kanon literacki ma kontekst historyczny? Otóż, najważniejsze dzieła literackie, takie jak Pan Tadeusz, Romeo i Julia, Hamlet czy Wesele, powstały w określonych warunkach historycznych i kulturowych. Najważniejsze jest jednak, że te dzieła przetrwały i są nadal czytane. Z jednej strony wynika to z faktu, że wciąż rodzą się w nich wartości, które można zinterpretować na różne sposoby. Z drugiej strony, różne media powodują, że niektóre dzieła są bardziej dostępne dla odbiorców niż inne. Dotyczy to zarówno książek, jak i filmów, które powstają na podstawie powieści. Warto też zastanowić się nad tym, jakie znaczenie ma krytycyzm literacki i czy to właśnie dzięki niemu powstaje kanon literacki. Otóż, krytycyzm literacki jest bardzo istotny, ponieważ to dzięki niemu pojawiają się argumenty i uzasadnienia, dlaczego pewne dzieła są lepsze od innych. Krytycy próbują wskazywać, co jest wartościowe, a co pozbawione wartości. Niemniej jednak, trzeba też zaznaczyć, że krytycyzm literacki to tylko subiektywna opinia krytyka, a nie obiektywny osąd wartości literackiej dzieła. Jakie wartości sprawiają, że dzieła są uważane za arcydzieła? Wartości, które od wieków uznawane są za istotne w dziełach literackich, to przede wszystkim wartości uniwersalne, dotyczące emocji i doświadczeń, które spotykają się w życiu każdego człowieka. Takie wartości to, między innymi, miłość, nienawiść, wojna, miłosierdzie, mądrość, uczciwość, wolność czy sprawiedliwość. Te wartości muszą być wyrażone w taki sposób, który trafia do serca czytelnika i podejmuje go do refleksji. Poza wartościami treściowymi, na wartość dzieła ma też wpływ wartość formalna. To, jak tekst jest napisany i skomponowany, ma wpływ na to, jak zostaje odebrany przez czytelnika. Literatura piękna, czyli literatura uznawana za arcydzieła, musi być napisana pięknym językiem, który w przenikliwy sposób oddaje wartości, o których wspominaliśmy wcześniej. Styl pisania, sposób opowiadania historii czy opisy postaci muszą być takie, które pozwalają w pełni zrozumieć i przeżyć emocje, jakie autor chce przekazać. Czy kanon literacki może być zmieniony? Tak, jest to możliwe w przypadku pojawienia się nowych dzieł literackich, które zastąpią te już ustanowione. Może to wynikać z faktu, że nowe dzieła posiadają wartości bardziej związane z nowym czasem i nowymi problemami, jakie spotykają dzisiejsze społeczeństwo. Również zmiany w ocenie wartości literackiej związane z postępem naukowym czy kulturowym mogą wpłynąć na zmianę kanonu. Podsumowując, kanon literacki to zbiór literacki uznany przez dane społeczeństwo za najważniejszy i wartościowy. Oczywiście, to nie jest jednoznaczna ocena, ponieważ kanon zawsze jest subiektywny i zależny od danego czasu i miejsca. Niemniej jednak, najlepsze dzieła literackie mają uniwersalne wartości, które pozwalają im przetrwać nawet przez wieki. Krytycy literaccy nie zawsze są w stanie przewidzieć, które dzieła zostaną uznane za arcydzieła i dlaczego, ale są oni w stanie stworzyć kryteria oceny wartości literackiej dzieła. Kanon literacki może być zmieniony w przypadku pojawienia się nowych dzieł, które przypominają wartości bardziej związane z nowym czasem i nowymi problemami. Najważniejsze jednak, że najlepsze dzieła literackie nadal są czytane i inspirują kolejne pokolenia.

Kanon literacki zawsze jest subiektywny. Kanon zależy od danego czasu i miejsca.
Najlepsze dzieła literackie mają uniwersalne wartości.
Krytycy literaccy są w stanie stworzyć kryteria oceny wartości literackiej dzieła.
Kanon literacki może być zmieniony w przypadku pojawienia się nowych dzieł.

Podsumowanie

Kanon literacki to zbiór literacki uznany przez dane społeczeństwo za najważniejszy i wartościowy i zawsze jest subiektywny. Najlepsze dzieła literackie mają uniwersalne wartości, które pozwalają im przetrwać nawet przez wieki. Krytycy literaccy nie zawsze są w stanie przewidzieć, które dzieła zostaną uznane za arcydzieła i dlaczego, ale są oni w stanie stworzyć kryteria oceny wartości literackiej dzieła.Kanon literacki może być zmieniony w przypadku pojawienia się nowych dzieł, które przypominają wartości bardziej związane z nowym czasem i nowymi problemami. Najważniejsze jednak, że najlepsze dzieła literackie nadal są czytane i inspirują kolejne pokolenia.