Dadaizm i surrealizm: jak sztuka potrafi zadziwić

Kiedy patrzymy na dzieła sztuki, często jesteśmy zaskakiwani przez ich niekonwencjonalne formy i nieprzewidywalne treści. Dzieła dadaistów i surrealistów na pewno należą do tych, które zadziwiają widza najbardziej. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się tym dwóm kierunkom i dowiemy się, czym są, jak powstały i jakie miały wpływ na sztukę.

Dadaizm

Dadaizm był ruchem artystycznym, który powstał w czasie I wojny światowej we Francji i Szwajcarii. Jego głównym założeniem było odrzucenie tradycyjnych norm i wartości kulturowych oraz krytyka instytucji artystycznych. Dadaści twierdzili, że sztuka powinna być spontaniczna i nielogiczna, a jej celem powinno być wywołanie szoku u widza.

Najważniejszymi przedstawicielami dadaizmu byli m.in. Marcel Duchamp, Man Ray, Tristan Tzara i Hans Arp. Ich dzieła charakteryzowały się często niemającej sensu treścią oraz wykorzystaniem przypadkowych materiałów. Duchamp, znany z tworzenia tzw. ready-made’ów, czyli przedmiotów codziennego użytku przemienionych w dzieła sztuki, takich jak np. słynna fontanna czy będący wyzwaniem logicznej myśli i konwencji postępowań kubistycznych obraz Nagi z schodami.

Choć na początku założenia dadaistów wydawały się być jedynie eksperymentami, z czasem ruch stał się istotnym elementem sztuki awangardowej. Był on swego rodzaju próbą powiedzenia światu, że stare przepisy i reguły już się nie sprawdzają i to sztuka może stać się narzędziem walki z konwencją i szablonami, którą narzucają nam zasady społeczeństwa.

Surrealizm

Surrealizm był ruchem artystycznym, który powstał w latach 20. XX wieku i który można określić jako kontynuację dadaizmu. Jednakże, w odróżnieniu od dadaistów, których podejście do sztuki miało charakter destrukcyjny, surrealizm miał na celu stworzenie alternatywnej rzeczywistości, w której łączą się śnione i nierealne obrazy z realnym światem.

Twórcami surrealizmu byli m.in. André Breton, Salvador Dalí, Max Ernst i René Magritte. Ich dzieła cechowała fascynacja podświadomością, marzeniami i fantazją. W tej szkole artystycznej często można spotkać postacie przypominające mechanizmy lub zwierzęta, zniekształcone krajobrazy oraz iluzoryczne konstrukcje. Obrazy te zachęcają widza do odkrywania tajemnic podświadomości i poznawania otaczającego świata na nowo.

Jednym z najbardziej znanym elementów surrealizmu jest technika automatycznego pisania, polegająca na spontanicznym kreśleniu wierszy lub opowieści, bez świadomości nad jakąś myślą. Ten proces pozwala, by podświadomość wypłynęła na powierzchnię i pozwoliła nam odkryć nowe warstwy naszej własnej osobowości.

Wpływ dadaizmu i surrealizmu na sztukę

Z pewnością dadaizm i surrealizm miały ogromny wpływ na sztukę XX wieku. Pojawienie się tych dwóch nurtów dało sztuce nową jakość i zupełnie inny charakter. Wiele dzieł powstałych w oparciu o dadaizm czy surrealizm wyróżnia się dziś oryginalnością i inwencją twórczą, a ich wartość artystyczna jest niepodważalna.

Jednym z kluczowych osiągnięć dadaizmu było zwrócenie uwagi na to, że sztuka i rzeczywistość to dwa odrębne światy. Ruch ten skłaniał ludzi do zadawania pytań o istotę rzeczywistości i rozwijania niekonwencjonalnych metod twórczych. Ten element wpłynął znacząco na dalszy rozwój sztuki, który następował już w kolejnych dekadach XX wieku.

Surrealizm przyniósł natomiast nowe podejście do sztuki, w którym podkreślono znaczenie podświadomości i wyobraźni. Ta sztuka otworzyła oczy na nowe możliwości dla sztuki w zakresie podejścia do tematów, których nie dało się łatwo otwarcie przedstawić za pomocą innych szkół artystycznych.

Podsumowanie

Dadaizm i surrealizm to dwa ruchy artystyczne, które mają ogromny wpływ na sztukę XX wieku. Oba dążą do odrzucenia tradycyjnych norm i wartości kulturowych, skupiając się na spontaniczności i krytyce instytucji artystycznych. Obecnie są one bardzo cenione w świecie sztuki i uważane za jedne z najważniejszych kierunków artystycznych ostatniego wieku.