Anarchia

W 1840 roku Pierre-Joseph Proudhon by pierwszym, który twierdzi , e jest anarchist , to znaczy zwolennikiem anarchii, rozumianej w jej pozytywnym sensie Pierwotnie, przywaszczajc sobie jedynie zniewag, która zostaa wypowiedziana w odniesieniu do republikanów jego czasów: Wolno jest anarchi, poniewa nie dopuszcza rzdów woli, a jedynie autorytet prawa, czyli koniecznoci. W 1987 roku Jacques Ellul precyzuje: im bardziej wzrasta wadza pastwa i biurokracji, tym bardziej konieczne jest potwierdzenie anarchii, jedynej i ostatniej obrony jednostki, to znaczy czowieka .

Dla anarchistów anarchia jest absolutnym porzdkiem spoecznym, w szczególnoci dziki uspoecznieniu rodków produkcji: w przeciwiestwie do kapitalistycznej normy dotyczcej wasnoci prywatnej , sugeruje ona, e chodzi o indywidualne dobra, które nie gwarantuj adnych praw wasnoci, zwaszcza dotyczcych wasnoci. niewykorzystanych towarów . Ten porzdek spoeczny opiera si na wolnoci politycznej zorganizowanej wokó nadrzdnego mandatu , samorzdnoci , wolnociowego federalizmu i demokracji bezporedniej . Anarchia jest zatem zorganizowana i zorganizowana: to porzdek minus wadza .

W 1850 roku Anselme Bellegarrigue opublikowa L'Anarchie, dziennik zakonu . Dla jej zwolenników anarchia jest systemem dobrze zorganizowanym i ustrukturyzowanym: wedug sów Élisée Reclus jest najwyszym wyrazem porzdku .

Anarchia i anomia

Aktualny kierunek

Sowo anarchia jest czsto uywane w kontekcie pejoratywnym.

Sownik referencyjny synonimów Center for Interlanguage Research on Meaning in Context of the University of Caen Basse-Normandie wskazuje, e wród 9 najbliszych synonimów 7 dotyczy nieporzdku ( nieporzdek , chaos , zamt , marnotrawstwo , nieporzdek , zamieszki i baagan ) oraz dwie z politycznych zasad anarchizmu ( równo i wolno ).

Ta blisko leksykalnego pola nieporzdku wynika, w dominujcych dyskursach politycznych, z pozytywnej koniecznoci fundamentalnej zasady autorytetu  : w tym sensie anarchia jest uywana do okrelenia sytuacji nieporzdku, dezorganizacji, chaosu, na podstawie implicite zaoenie, e porzdek wymagaby hierarchii . Tak wic ju w Littré (sowo to jest bardzo rzadko uywany przed XVII ^-tego  wieku ) definicja anarchi jako braku rzdu, aw konsekwencji zaburzenia i zamieszania. W konsekwencji wszystkie formy nieporzdku i nieporzdku nazywane s anarchi; jest to sposób uycia sowa, który dominuje w obecnym uyciu, jak w wikszoci sowników.

W 1869 roku w Encyklopedii ogólnej napisanej pod kierunkiem Louisa Asseline'a stwierdza si: Dla niektórych jest to brak rzdu, autorytetu, zasad, rzdów, aw konsekwencji nieporzdek w umysach iw rzeczywistoci. Dla innych jest to eliminacja wadzy w jej trzech aspektach politycznych, spoecznych i religijnych, to rozwizanie wadzy w organizmie naturalnym, to umowa zastpujca suwerenno, arbitra do wymiaru sprawiedliwoci, to dzieo niezorganizowane przez obca sia, ale samoorganizujca si, to kult zanikajcy jako funkcja spoeczna i adekwatny do indywidualnych przejawów wolnego sumienia, to obywatele dobrowolnie zawierajcy umowy nie z rzdem, ale midzy sob, to wreszcie wolno, to porzdek. "

Poeta Armand Robin (1912-1961) definiuje anarchist jako tego, który jest dobrowolnie oczyszczony przez wewntrzn rewolucj z wszelkiej myli i wszelkich zachowa, które w jakikolwiek sposób mog implikowa dominacj nad innymi wiadomociami.

Dezorganizacja

Prawidowym okreleniem sytuacji spoecznej nieadu, bez praw, bez regu, w której rónice byyby rozstrzygane jedynie przemoc fizyczn (z broni lub bez), to anomia . Anomie, neologizm Durkheima , jest rozkadem spoecznych norm , regu, praw i zwyczajów  : t sytuacj mona powiza z pragnieniem wzajemnej dominacji kilku konkurujcych ze sob si, z reakcj rozpaczy ( Anarchia to polityczne sformuowanie rozpaczy , Léo Ferré ) w obliczu umierajcego spoeczestwa.

Anomie (po grecku , anomia ) ma jednak starsze zastosowanie, zwaszcza w Nowym Testamencie . Egzegeci powszechnie przypisuj temu znaczenie podobne do znaczenia nieprawoci, niesprawiedliwoci i bezbonoci.

Historyczne zabytki

Wiele historycznych przykadów ilustruje to pomieszanie z anomi: nie s to sytuacje, które mona porówna do anarchii sensu stricto, w którym to przypadku nie byoby ju wadzy ani autorytetu, ale dezorganizacja zwizana z rywalizujcymi wadzami, niespokojny okres polityczny.

W ten sposób historycy okrelaj przez Military Anarchy okres od 235 do 284 roku, w którym Cesarstwo Rzymskie przechodzi pierwszy wielki kryzys w swojej historii.

Anarchia definiuje angielsk wojn domow midzy dwoma rywalami u wadzy, Mathilde l'Emperesse i Étienne de Blois midzy 1135 a 1154 .

Podczas pierwszej rewolucji angielskiej (1642-1651) ruch Levelers zosta napitnowany przez swoich przeciwników jako Switzerising anarchists.

Podczas Rewolucji Francuskiej , na Camille Desmoulins w 1789 roku, despotyzm anarchii lub prawo silniejszego, s synonimami i nie ide braku przepisów. Natomiast dla Girondin , Jacques Brissot , linii Enrrages , którzy twierdz obywatelskie, polityczne, ale take równo spoeczn, prowadzi do anarchii.

Obraliwe uycie terminu

Czsto termin anarchia jest uywany do opisania chaosu, wojen domowych i sytuacji nieadu spoecznego.

W anarchici zazwyczaj odrzucaj t wspóln koncepcj anarchii uywany przez media i si politycznych interpretowane jako brak zamówie, zasad i struktur zorganizowanej w krótkim, chaosu anomia spoeczna. Dla nich porzdek rodzi si z wolnoci, a wadza rodzi nieporzdek. Niektórzy anarchici bd uywa terminu   acratie   (z greckiego kratos, czyli wadza), a wic dosownie brak wadzy, zamiast terminu anarchia, który wydaje si im niejednoznaczny. Podobnie, niektórzy anarchici bd mieli tendencj do uywania terminu   libertarianin  , ukutego przez Josepha Déjacque w 1857 roku, aby potwierdzi egalitarny i spoeczny charakter rodzcego si anarchizmu.

Ponadto pejoratywny uycie terminu pochodzi z dziaaniami niektórych anarchistów na przeomie XIX ^TH i XX ^XX  wieku w Europie. W owym czasie nielegalici ignorujcy prawa uwaane za nielegalne i zwolennicy propagandy poprzez fakt wdraaj rodki, w tym brutalne, w celu przypieszenia nadejcia anarchii. Konkretnie, ci nielegalni anarchici oszukuj, kradn i zabijaj w imi swojego ideau , majc potne ofiary (prezydenci, królowie, ksita, ministrowie, bogacze, firmy ubezpieczeniowe itp.) Lub sug pastwa (sdziowie, celnicy, policja) funkcjonariusze itp.) ^{[ref. konieczne]} . Niezalenie od prawdziwego znaczenia tego prdu, uderzy on ogromnie w duchy. Dziaania te powoduj wdroenia przepisów anty-anarchistycznych (   prawa Rogue  «) pod koniec XIX ^-go  wieku w wielu krajach i pitnowa wszystkich anarchistów, podczas gdy «anarchista» lub»  Ravachol   staj si obelgi.

Uywanie terminu libertarianin rozprzestrzenia si we Francji wraz z zakazem sów anarchii, ze wzgldów spoecznych i prawnych (bycie autorem   propagandy anarchistycznej   podlegao karze wizienia do 1992 r.).

Brak dowodzenia jako cel anarchistów

Okadka ksiki Communisme et anarchie , Pierre Kropotkine (1903).

Anarchici wobec anarchii-anomii

W anarchici generalnie odrzuca obecn konstrukcj anarchii (uywane w jzyku codziennym, mediów i si politycznych). Dla nich natomiast porzdek rodzi si z wolnoci , podczas gdy wadza generuje nieporzdek (patrz terminy historyczne). Niektórzy anarchici bd uywa terminu acratie z greckiego / krátos (wadza), a zatem dosownie brak wadzy, a nie terminu anarchia, równie o greckiej etymologii, który wydaje si by niejednoznaczny, nioscy pewien aspekt. pozytywny, ale o zbyt negatywnej konotacji, aby móg by uywany jako synonim podanego celu. Podobnie, niektórzy anarchici bd mieli tendencj do uywania terminu   libertarianie   na okrelenie siebie lub obojtnie okrelenia   federalistów  , anty-etatystów lub   antyautorytarnych  .

Sam Bakuninowi zdarzyo si uywa terminu anarchia w sensie nieporzdku, co znajdujemy w pismach Komitetu Centralnego Midzynarodówki Genewskiej . Jednak te sformuowania nie s ju spotykane wród obecnych anarchistów.

Spoeczestwo libertariaskie

Koreaska Federacja Anarchistyczna zaoona w 1929 roku rewolucyjny Stateless Gminy w Mandurii na zestawie terytoriów pogrupowanych w libertariaskich spódzielni i czcych 2 miliony chopów i partyzantów do walki przeciwko inwazji japoskiej.

Jednak anarchici nadal uywa terminu, niosc nierozczne histori z innych poj z nim zwizanych, takich jak anarchizmem lub pozytywnej anarchii od Proudhona (który jest równie pierwszym w celu uzyskania dokadnego znaczenia do anarchii sowo, poprzednio uywane jako obraza w polityczny krgi, które nigdy nie zostay naprawd zdefiniowane).

Anarchia w oczach anarchistów to nie chaos, ale harmonijna sytuacja wynikajca ze zniesienia pastwa i wszelkich form wyzysku czowieka przez czowieka. `` Porzdek bez wadzy '', `` najwyszy wyraz porzdku '' ( Élisée Reclus ) . Oparta na równoci midzy jednostkami, wolnym stowarzyszeniu, bardzo czsto federacji i samozarzdzaniu , nawet w przypadku pewnego kolektywizmu, anarchia jest zatem zorganizowana, ustrukturyzowana, nie uznajc jednak w oczach antykapitalistycznych anarchistów zasady jakiejkolwiek wyszoci spoeczestwa. organizacja nad jednostk. Na pocztku XXI ^-go  wieku, zasady te przyczajc wartoci napdem Internet: zaufanie i autonomia, a niektórzy liberaowie sugeruj zastosowanie do przedsibiorstw i rzdów.

Mona zauway, e u wszystkich anarchistów istotn cech jest indywidualna odpowiedzialno (zwizana z prawem naturalnym ), która pozwala dziaa w interesie osobistym bez naruszania wolnoci innych. Jedynymi przedstawicielami s, na zasadzie dobrowolnoci i bez okrelonego czasu trwania, w okrelonym celu i na okrelony mandat, a zatem nie ma formy dominacji ani rzdu.

Dowiadczenia historyczne (krótkie omówienie)

Osobny artyku: Historia anarchizmu .

W rewolucyjnych czasach

Barceloski tramwaj przemalowany na czerwono i czarno przez CNT podczas hiszpaskiej rewolucji spoecznej w 1936 roku . Miasto znajduje si wtedy pod kontrol anarchistów. (Zdjcie kolorowe).

• W Enrrages podczas rewolucji francuskiej , w tym Jean-François Varlet, którzy sprzeciwiali si zasad jakobinem wadzy pastwowej i proponowanego pierwsz posta komunizmu .

• Podczas Komuny Paryskiej (do której w równym stopniu twierdz socjalici i komunici) w 1871 r., W tym Louise Michel , Nathalie Lemel , Élie i Élisée Reclus , Eugène Varlin , Gustave Lefrançais , Eugène Pottier , Charles Ledroit , Jules Montels , François-Charles Ostyn , Jean-Louis Pindy .

• W 1873 r. Rewolucja kantonalna podczas Pierwszej Republiki Hiszpaskiej wywara silny wpyw na hiszpaski ruch anarchistyczny.

• Plik 29 stycznia 1911The Liberal Party Mexican anarchistycznej posuszestwa planuje inwazj na terytorium Baja California pónocy, aby to baza operacyjna PLM w wojnie rewolucyjnej. Nastpnie partia ogasza utworzenie socjalistycznej republiki Baja California. Od lutego doCzerwiec 1911przej kontrol, zwaszcza dziki braciom Flores Magón i przy pomocy stu uzbrojonych internacjonalistów, czonków zwizku Industrial Workers of the World , nad wikszoci pónocnego dystryktu terytorium Baja California, w szczególnoci w miastach Tijuana (100 mieszkaców), Mexicali (300 mieszkaców) i Tecate . Magonici wzywaj ludzi do kolektywnego przejcia ziemi, tworzenia spódzielni i odmowy ustanowienia nowego rzdu. Na pi miesicy oywi gmin Baja California  : dowiadczenie libertariaskiego komunizmu ze zniesieniem wasnoci, zbiorow prac na roli, tworzenie grup producentów itp.
• W 1914 r. Ruch Ghadar  (in) , kierowany przez anarchistk Lala Har Dayal  (in) , rozwija ide anarchistycznego spoeczestwa zakorzenion w pismach wedyjskich .

• Podczas rewolucji rosyjskiej , w Ukrainie , Nestor Machno prowadzi Makhnovchina do trzech lat ( 1918 - 1921 ), armi anarchista partyzanckiej zorganizowanym na zasadzie dobrowolnoci, a które zliczy do 100.000 onierzy z celem ochrony now rewolucyjn wolnociow modelu zaoona na poudniu Ukrainy. Ten ostatni z powodzeniem walczy z biaymi armiami u boku Armii Czerwonej , zanim zosta zdradzony przez Lenina i Trockiego, którzy zwrócili si przeciwko niej. Cay artyku: Ukraiska Powstacza Armia Rewolucyjna

Co wicej, w Rosji myl libertariaska bya silnie obecna podczas buntu kronsztadzkiego (Marzec 1921) i bardziej ogólnie w Sowietach, dopóki nie zostali poddani kontroli przez parti bolszewick.

• W Bawarii w 1919 roku anarchici Gustav Landauer i Erich Müsham aktywnie uczestniczyli w republice rad Bawarii .

• W Mandurii wSierpie 1929pod wpywem Kim Jwa-jina i Koreaskiej Federacji Anarchistycznej w Mandurii zostaje utworzona administracja w Shimmin (jednej z trzech prowincji mandurskich). Zorganizowane jako Koreaskie Stowarzyszenie Ludowe w Mandurii (APCM), przedstawia si jako niezaleny, samorzdny i oparty na wspópracy system Koreaczyków, którzy gromadz ca swoj si, by ocali nasz naród, walczc z Japoni. Struktura bya federalna i obejmowaa zebrania wiejskie, konferencje okrgowe i strefowe. Powszechne stowarzyszenie powoao wydziay wykonawcze do spraw rolnictwa, edukacji, propagandy, finansów, spraw wojskowych, zdrowia publicznego, modziey i spraw ogólnych.

• Podczas hiszpaskiej rewolucji z 1936 roku - 38 , cae regiony ( Katalonia , Andaluzja , Levant , Aragonia ) powstali przeciwko frankistowskiej zamachu, a przez impulsy zbrojnej proletariatu i zorganizowane w rewolucyjnej milicji pod egid CNT i FAI ustanowi polityczny i ekonomiczny libertariaski reim komunistyczny . Miasto Barcelona , gdzie anarchizm jest szczególnie dobrze ugruntowany, stanie si wówczas symbolem rewolucji, z setkami fabryk, transportu, restauracji, szpitali, hoteli i innych skolektywizowanych przedsibiorstw, przechodzc na model samozarzdzania . Kilka kolumn anarchistycznych bojowników równie zostanie utworzonych, aby przej na front, najsynniejsza bdzie kolumna Durruti, która zgromadzia 6000 ochotników. To dowiadczenie pozostaje do dzi najwaniejsz realizacj libertariaskiego systemu politycznego na du skal. Cay artyku: Rewolucja hiszpaska

• Podczas 1939 - 45 wojny w Woszech , tworzenie przez bojowników o wolnociowym republiki koo Carrary .

W nierewolucyjnych czasach

Gówne artykuy: spoeczno libertariaska i anarchosyndykalizm .

• W Brazylii w 1891 r. W Paranie powstao Colônia Cecília .
• W Paragwaju w 1896 r. Powstao spódzielnia Cosme.
• W Meksyku w 1881 roku powstanie socjalistycznej metropolii Zachodu.
• W Hiszpanii , koniec XIX ^th  century , tworzenie La Escuela Moderna przez Francisco Ferrer
• W Francji , pod koniec XIX ^th  wieku i na pocztku XX ^th  wieku , ustanowienie rónych koloniach libertarian ( wolnociowy kolonia Ciorfoli , Glade Vaux , libertarianin-Plage , eseju , itd.).
• We Francji w 1880 r. Utworzono sierociniec w Cempuis , aw 1904 r. Bezpatn szko La Ruche (niedaleko Rambouillet ).
• We Francji w 1982 r. Powstao samorzdowe lycée de Paris pod przewodnictwem Ministra Edukacji Narodowej Alaina Savary'ego .

Cytaty o porzdku i bezprawiu

• Anarchia to najwyszy stopie wolnoci i porzdku, do jakiego moe doj ludzko, Pierre-Joseph Proudhon
• Anarchia to porzdek, a rzd to wojna domowa, Anselme Bellegarrigue , 1848
• Anarchia jest najwyszym przejawem porzdku, Élisée Reclus

Uwagi i odniesienia

1.   Nie, A otoczone okrgiem, zawsze anarchistyczny, nigdy nie byo symbolem skrajnej prawicy   , w sprawie Kultury Francji ,8 stycznia 2019 r(dostp 3 marca 2019 )
2.   Anarchy   , na www.encyclopedie-anarchiste.org (dostp: 17 stycznia 2017 )
3. A. Rang, Anarchy , General Encyclopedia , re. Louis Asseline , tom 2, 1869, s.  142-144 .
4. Guy Hermet , Bertrand Badie , Pierre Birnbaum i Philippe Braud , Sownik nauk politycznych i instytucji politycznych , Armand Colin ,24 lutego 2010, 320  s. ( ISBN  978-2-200-25624-1 , czytaj online )
5. (in) Encyclopædia Britannica  : Jestem anarchist, a wasno jest kradzie! .
6. Michael Paraire , Proudhon, zaoyciel anarchizmu , Alternative Libertaire , n ^o  180, stycze 2009, peny tekst .
7. Encyklopedia Universalis  : Pierre-Joseph Proudhon .
8. Maurice Barbier , Le mal politique: krytyka wadzy i pastwa , Pary, L'Harmattan ,1997, 179,  str. ( ISBN  2-7384-5770-3 i 9782738457707 , czytaj online ) , str.  113
9. Jacques Ellul, Anarchy and Christianity , Workshop of libertarian Creation , 1988, strona 27 .
10. Tak, anarchia to porzdek; poniewa rzd jest wojn domow , Anselme Bellegarrigue ,   Rzd jest wojn domow, a wadza jest wrogiem ludu   , na partition-le.com ,1850.
11. Ely, Richard i in. Wasno i umowa w ich zwizku z podziaem dóbr The Macmillan Company (1914).
12. Pierre Kropotkine ,   The Order   , na panarchy.org ,1881.
13. Raoul Vaneigem , Anselme Bellegarrigue , Encyclopædia Universalis , czytaj online .
14. Élisée Reclus , Rozwój wolnoci na wiecie ,1851
15. Midzyjzykowe centrum bada nad znaczeniem w kontekcie, UFR des Sciences de l'Homme, Department of Language Sciences, University of Caen Basse-Normandie ,   CRISCO - Dictionary of synonimy: anarchy   , na crisco.unicaen.fr ( sprawdzono 14 wrzenia 2014 ) .
16. Sownik jzyka francuskiego (Littré): anarchia .
17. Armand Robin (posowie Françoise Morvan ), La fausse parole , Cognac, Le Temps qui fait , pot.  "Multigraphies" ( N ^O  4)1985( OCLC  13220752 )
18. Thierry Maricourt , Historia literatury libertariaskiej we Francji , Pary, A. Michel ,1990491  str. ( ISBN  2-226-04026-9 i 9782226040268 , OCLC  22500307 ) , str.  131
19. Grecko-francuski sownik Nowego Testamentu ( ABU )
20. Niektórzy oficerowie wojskowi, La Belgique militaire , tom 1, Bureau de la Revue Militaire et de la Marine, 1835, strona 235 .
21. (w) Encyclopædia Britannica  : Anarchism .
22. Camille Desmoulins , La France libre , 1789, Ebrard, 1834, strona 20 .
23. (w) The Britannica Guide to Political Science and Social Movements That Changed the Modern World , Britannica Educational Publishing, 2009, strona 180 .
24. Guillaume Thuillet , The Ideal System , Ksiki na danie ,2011( ISBN  978-2-8106-1447-9 i 2810614474 , czytaj online ) , str.  19
25. Prawo n ^o  92-1336 z dnia 16 grudnia 1992 roku w sprawie wejcia w ycie nowego kodeksu karnego oraz o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i postpowania karnego, które stay si konieczne w zwizku z wejciem w ycie, czyta online .
26. Pierre Pezziardi , Serge Soudoplatoff i Xavier Quérat-Hément , Na rzecz wzrostu, odbiurokratyzowania poprzez zaufanie , Pary, Fondapol, Fundacja na rzecz innowacji politycznych,2013, 47  pkt. ( ISBN  978-2-36408-046-1 i 2364080460 , czytaj online )
27. Maurice Joyeux , Komuna Paryska i anarchici , Le Monde Libertaire , n ^o  1630, 7-13 kwietnia 2011, czyta online .
28. Alain Pessin , Literatura i anarchia , Presses Universitaires du Mirail, 1998, strona 90 .
29. Caroline Granier , University of Paris VIII-Vincennes in Saint-Denis, The breakers of formules: anarchist writers in France at the end of the 19th century , Ressouvenances, 2008, strona 343 .

Zaczniki

Bibliografia

O znaczeniu anarchii:

• Sébastien Faure , Anarchy , Anarchist Encyclopedia , 1925-1934, czyt . Online .
• Mikhaïl Bakounine , Etatism and anarchy , 1873, uwaga Larousse .
• Max Nettlau , Bibliography of Anarchy , przedmowa Élisée Reclus , Temps nouvelles (Bruxelles) - Stock (Pary), 1897, czyt . Online .
• Jean Maitron , Ruch anarchistyczny we Francji
• Daniel Colson , May leksykon filozoficzny anarchizmu: od Proudhona do Deleuze'a
• Pierre Clastres , Towarzystwo przeciwko pastwu
• Pierre Kropotkine , Anarchia, jego filozofia, jego idea , anarchistyczna moralno
• Murray Rothbard , Etyka wolnoci
• Pierre Joseph Proudhon , Filozofia niedoli
• Pierre Joseph Proudhon , Co to jest wasno Albo badania dotyczce zasad prawa i rzdu
• Daniel Guérin , Ni Dieu ni Maître, antologia historyczna ruchu anarchistycznego
• George Orwell , W hodzie Katalonii
• Max Stirner , L'Unique i jego wasno
• Thierry Lévy , Raczej mier ni niesprawiedliwo: w czasie procesów anarchistycznych , Pary, wyd. Odile Jacob,2009, 276  pkt. ( ISBN  978-2-7381-1831-8 , OCLC  690786315 ).
• Henry David Thoreau Nieposuszestwo obywatelskie .
• Henry David Thoreau ycie bez zasad .
• Normand Baillargeon , Zakon minus moc . Historia i wiadomoci o anarchizmie , Agone , 2001 i 2008, Lux Éditeur , 2004.
• Alain Pessin , Anarchie et anomie , Réfractions , n ^o  1, Libertés imagines , zima 1997, peny tekst .
• Michel Weber , Éduquer (à) anarchy essay on the effects of filozofical praxis , Louvain-la-Neuve, Éditions Chromatika,2008, 238  str. ( ISBN  978-2-930517-03-2 , OCLC  494535887 , prezentacja w Internecie , czyta online ).
• Gaetano Manfredonia , World History of Anarchy , Éditions Textuel & Arte éditions, 2014.
• Emmanuel Mounier , Anarchy and Personalism , 1937, fragmenty online .
• Serge Audier , Anarchy wygrywa (na papierze) , Le Monde ,3 czerwca 2015 r, przeczytaj online ( peny tekst ).
• Daniel Colson , Proudhon et anarchy , Atelier de Création Libertaire , 2017, ( ISBN  978-2-35104-100-0 ) , prezentacja wydawcy .
• Luc Spirlet, Anarchy: idea spoeczestwa , Alternative Libertaire , nr 207,Czerwiec 1998, [ czytaj online ] .
• Thibault Isabel, Pierre-Joseph Proudhon , Anarchy without disorder , éditions Autrement , 2017, przedmowa Michel Onfray , ( ISBN  978-2-7467-4545-2 ) , prezentacja wydawcy .
• Frédéric Goldbronn, Frank Mintz , Kiedy rewolucyjna Hiszpania ya w anarchii , Le Monde diplomatique ,grudzie 2000, [ czytaj online ] .

Ksika dla dzieci

• John Seven, ilustracje Jana Christy, Niech yje anarchia! , Seed 2, 2013, ( ISBN  291753785X ) , ( OCLC 859444694 ) , uwaga krytyczna .

Filmy

• Aurélie Marcireau, The World History of Anarchy , LCP ,15 padziernika 2014, Zobaczy w Internecie .
• Dokumentalny serial Ni Dieu ni maître, historia anarchizmu przez Tancrède Ramonet , Temps noir , Arte France (2016)
• Dokument Juana Gamero Living utopia (wydany w 1997). Dokumenty i wiadectwa o spoeczestwie anarchistycznym w Hiszpanii (Katalonia i Aragon) w latach 1936-1939. Zobacz online .
• Denise Glaser , Léo Ferré o anarchii , Discorama, Narodowy Instytut Audiowizualny ,10 marca 1965, Zobaczy w Internecie .

Radio

• Jean Lebrun , Philippe Pelletier , The anarchici  : moment terrorysta, a po , France Inter,26 listopada 2015, suchaj online .

róda

• DAUZAT, Pierre-Emmanuel (tumacz); D'AUZAC DE LAMARTINE, Evelyne (tumacz); NOZICK, Robert, Anarchy State and Utopia , Presses Universitaires de France, 1988, 443 str., Podsumowanie online .
• Marc Deleplace, Anarchy from Mably to Proudhon 1750-1850 , ENS Fontenay / St-Cloud, 2002, czytaj online .
• Jacques Monférier, Symbolika i anarchia , Literary History Przegld Francji, Prasy Universitaires de France, 65 ^th  roku, n ^O  2, 1965, s.  233-238 , czytaj online .
• Miguel Abensour, Dzika demokracja i Zasada anarchii , European Journal of Social Sciences, Librairie Droz, T. 31, nr 97, Democracy: one and many: X- ^te doroczne kolokwium grupy badawczej Practices Sociales and Theories ", 1993, s.  225-241 , czytaj online .
• Véronique Bergen , Winshluss , Anarchy - Libertarian Theories and Practices , Le Lombard , Coll. La petite bédéthèque savoirs , ( ISBN  978-2-8036-7578-4 ) , 88 s., 2019, prezentacja wydawcy .

Powizane artykuy

• Acracy
• Anarchizm
• Symbolika anarchistyczna
• Kryminalna anarchia

Linki zewntrzne

• Encyklopedia anarchistyczna
• Strona bibliograficzna prac anarchistycznych
• A-info
• Strona Anarchi (sm) e witryny infokiosques.net
• Alain Pessin , Anarchia i anomii , zaamania , 1997.