Narodziny |
Koniec VI th wieku przed naszą erą. JC Elea |
---|---|
Śmierć | Środku V -tego wieku pne. J.-C. |
Szkoła / tradycja | Szkoła Eleatyczna |
Główne zainteresowania | Metafizyka , język |
Niezwykłe pomysły | Być i nie być |
Podstawowe prace | Natury |
Wpływem | Ksenofanes z Kolofonu |
Pod wpływem | Zenon z Elei , Anaksagora , Melisos , Sokrates , Platon , Arystoteles , Plotyn , Hegel , Martin Heidegger , Beaufret , Conche , Sartre |
Parmenides z Elei (w starożytnym greckim : Παρμενίδης / Parmenidesa ) to filozof grecki pre-Sokratesa , Pitagorasa i Eleatów , urodzony w Elea pod koniec VI th wieku przed naszą erą. AD i zmarł w połowie V th wieku pne. AD . Zasłynął wierszem „ De la nature” , który wywarł znaczący wpływ na myśl jego czasów. Jego odkrycia intelektualne, w szczególności wprowadzenie logiki do myśli helleńskiej, obok Milezyjskiej filozofii przyrody i teorii arytmetycznych Pitagorasa , uczyniły Parmenidesa jednym z najwybitniejszych filozofów w historii filozofii greckiej. Platon poświęcił dialog, który nosi jego imię, Parmenides , aby zmierzyć się z kwestią bycia , którą Parmenides niestrudzenie powtarzał, że jest, podczas gdy niebytu nim nie jest.
Daty urodzin i śmierci Parmenidesa nie są dokładnie znane. Urodził się w Elea na koniec VI XX wieku pne. AD i zmarł w połowie V th wieku pne. BC byłby 65 lat , kiedy przybył do Aten , gdzie poznał młodą Sokratesa , być może w wieku poniżej 20 lat , które miejsce jego narodzin do 520/510 jeśli kładziemy platońską dialogu na poziomie 450 / 448. Według do Parmenidesa z Platonem , Parmenides jest „stary honorowy”. Według Synesiosa Sokrates miał wówczas 25 lat , co oznaczałoby narodziny Parmenidesa około 510 p.n.e. AD Dane te nie są bardzo pewne; według Diogenes Laertius jej korona znajduje się w 69 -tego Olimpiady (504-500 . BC ), ale inne źródła umieścić w 79 TH . Tak więc Parmenides jest umieszczany albo z Heraklitem i Empedoklesem z Agrigento , albo z Demokrytam , Gorgiaszem, a nawet Prodicos z Ceos .
Parmenides był synem Pyrès (lub Pyrrès). Pochodzi z bogatej i potężnej rodziny. Theophrastus oświadcza opinie Filozofów że Parmenides jest uczniem Anaksymandra , i że jest to pierwszy nazwać „świat” na „Universe” . Proclos w swoich Komentarzach o Parmenidesach mówi, że jest to pitagorejski , a jego sposób życia uważany był za pitagorejski. Najpierw zaprzyjaźnił się z pitagorejczykami: to Aminiasz pchnął go do życia filozoficznego. Arystoteles jest bardziej powściągliwy w tej kwestii, ale Parmenides jest przywiązany do Ksenofanesa , którego staje się uczniem, według Klemensa Aleksandryjskiego i Sekstusa Empirykusa . Pozostaje, że Parmenides i Ksenofanes mieszkali w Elei i możemy założyć, że znali się nawzajem. Tak więc, jeśli chodzi o filozoficzne wpływy Parmenidesa, wydaje się możliwe stwierdzenie, że podobnie jak Empedokles podążał on za życiem pitagorejczyka bez przejmowania idei i że w tej kwestii podążał za Ksenofanesem . Założyłby szkołę porównywalną ze szkołami pitagorejskimi. Byłby również uczniem Anaksymenesa według Suidasa , ale ta informacja wydaje się wynikać z błędu w tekście. Miał za następców Empedoklesa i Zenona z Elei . Mógł być prawodawcą w swoim rodzinnym mieście; Eleatycy mieli co roku przysięgać na nowo posłuszeństwo prawom. Zachowały się jeszcze fragmenty jego wiersza De la Nature , którego pierwsza część dotyczy prawdy, a druga opinii .
Parmenides napisał wierszem traktat O naturze (w starożytnej grece : Περί Φύσεως , "Peri Physeos"), z którego pozostały nam 152 linijki (rozłożone na 18 fragmentach ), do którego dodano grupę 6 linijek z łacińskiego przekładu tekstu Parmenidesa autorstwa Caelius Aurelianus ( V th wne.). Według greckiej encyklopedii Souda Parmenides pisał także dzieła prozą , ale ta kwestia budzi kontrowersje.
Parmenides podzielił wiedzę na dwie części, dwie ścieżki myślenia, wyraźnie przeciwstawne, prawdę ( ἀλήθεια ) i opinię ( δόξα ). Ten podział jest dla niego absolutny:
" Χρεὼ δέ σε πάντα πυθέσθαι ἠμέν Ἀληθείης εὐκυκλέος ἀτρεμὲς ἦτορ ἠδὲ βροτῶν δόξας, ταῖς οὐκ ἔνι πίστις ἀληθής. " "Więc naucz się wszystkiego, A także niezłomne serce Prawdy z czystą kulą, Że opinie śmiertelników, w których… Nie ma niczego, co jest prawdziwe lub zasługujące na uznanie. " Fragment 1, ok. 28-30.Parmenides mówi o „sile pewności”, we fragmencie 8, 12, a we fragmencie cytowanym przez Diogenesa Laërce’a, kwalifikuje serce prawdy jako „niewzruszone”, podczas gdy opinia pozbawiona jest siły do przekonania. W ten sposób przeciwstawia logikę doświadczeniu: według niego rozum jest kryterium prawdy . Myśl (rozpoznaje duszę i intelekt), kierując się zasadami logiki, ustala, że byt jest i że należy przewidzieć niesprzeczne atrybuty: jest zrozumiały, niestworzony i ponadczasowy, nie zawiera inności i jest doskonale ciągły. Jeśli ta koncepcja bytu należy do porządku myśli, Parmenides przedstawia ją również jako rzeczywistość fizyczną, skończoną i kulistą. Ta doktryna czyni go myślicielem bycia par excellence i wyróżnia się racjonalnym chłodem wśród innych greckich myślicieli, na przykład Empedoklesa z Agrigento . Doktryna Parmenidesa nie podaje jednak wyjaśnień dotyczących pochodzenia bytów.
Niedawno, w 2016 i 2017 roku, Maurice Sachot dokonał odczytania Poematu, który całkowicie odnawia jego interpretację. Według niego, Parmenides zaproponował tam jako czysty „fizyk” ogólną teorię, która pozwalała zarówno chronić, jak i pogodzić trwałość świata i nie mniej trwałą zmianę wszystkiego, z czym zetknęli się jego poprzednicy i współcześni. ... W pierwszej części Wiersza obnaża zasady epistemiczne, którym musi podporządkować się każda wiedza o rzeczywistości, aby domagać się jakiejkolwiek prawdy. Co czyni go założycielem epistemologii. W drugiej części Elate przedstawia własną koncepcję świata (sa doxa ), proponując teoretyczny model interpretacji, który nazywa diakosmosem „transmonde”, a którego kluczową metaforą jest rozmnażanie płciowe. Co czyni go także ojcem nauki we współczesnym znaczeniu tego słowa.
W wyniku tych abstrakcyjnych dedukcji rozwinął wyraźnie fizykę pitagorejską .
Jako pierwszy stwierdził, że Ziemia jest kulista i znajduje się w centrum wszechświata. Podzielił rzeczy na dwa elementy: ogień i ziemię ; omówił także odległości gwiazd między nimi oraz w stosunku do Ziemi.
Według Posidoniosa z Rodos jako pierwszy zaproponował teorię stref klimatycznych, która dzieli kulę ziemską na pięć stref, dwie strefy zamarznięte, przez co nie nadają się do zamieszkania w pobliżu biegunów, oraz gorącą, nieprzekraczalną strefę rozciągającą się na równiku, oddzielającą te dwie strefy. , jedyne, które mogą być zamieszkane:
„Pierwszym wybitnie geograficznym pytaniem jest pytanie, które zajmuje się Posidonios, gdy zakłada kulistość ziemi i świata, i które uznaje za jedną z uzasadnionych konsekwencji tej hipotezy podział ziemi na pięć stref. To właśnie Parmenidesowi przypisuje pierwszą ideę tego podziału na pięć stref. Istnieje wiele opinii na temat doznań, które można sprowadzić do dwóch ogólnych: jedne powodują, że są one wytwarzane przez podobne, inne wręcz przeciwnie. Parmenides, Empedokles i Platon należą do pierwszych; Anaksagoras wspiera drugą tezę. Według Teofrast Parmenides powiedział, że poznanie ma miejsce w zależności od tego, czy to dusza, czy myśl przeważa nad innymi. Parmenides powiada, że dusza i duch to jedno i to samo, o czym zawsze mówi Teofrast. Wreszcie Parmenides wyróżnia podwójną filozofię, jedną opartą na prawdzie, drugą na opinii. Stąd to, co mówi: „Musicie wiedzieć wszystko: prostą prawdę, która zawsze mówi szczerze, i opinie ludzi, na których nie ma podstaw. Myślenie jest lepsze i czystsze, gdy panuje upał. Pamięć i zapomnienie zależą od proporcji ciepła i zimna. Podobne jest odczuwane przez podobne, zwłoki nic nie czują z powodu braku ciepła. Teofrast mówi też, że Parmenides uznaje niższość zmysłów i opinii na temat myśli, nie rozróżnia jeszcze sensu i rozumu.Parmenides nie wynalazł swojej fizyki, a on sam deklaruje, że prezentuje opinie, które nie są jego. Wydaje się, że w pewnych kwestiach podąża za Anaksymanderem i Anaksymenesem ; ale to właśnie z pitagoreizmu dokonał najliczniejszych zapożyczeń. Boskość, która rządzi światem, odpowiada centralnemu ogniu pitagorejczyków; Parmenides wyobraża sobie, tak jak wcześniej, wszechświat jako kulisty i złożony z koncentrycznych stref; znowu idąc za ich przykładem, przyznaje, że sfera wewnętrzna i sfera zewnętrzna są utworzone z tego samego elementu. Opinia, że wszystko wynika z połączenia dwóch przeciwstawnych elementów, pochodzi bez wątpienia od pitagorejczyków. Nie bez powodu niektórzy starożytni autorzy nazywają Parmenidesa pitagorejczykiem. Ale to nie wystarczy, aby upoważnić nas do myślenia, że w szczegółach swojej fizyki podążał dokładnie za starymi pitagorejczykami i szukać w jego doktrynie informacji o ich fizyce. Nie jest bardziej prawdopodobne, że był wyłącznie ich uczniem. Jeśli nie udało nam się znaleźć decydującego powodu, aby udowodnić, że Parmenides był tylko fizjologiem , nie możemy powołać się na żaden, który z jakimkolwiek prawdopodobieństwem dowodzi , wbrew tradycji, że nie był on przede wszystkim uczniem Ksenofanesa.
Sofista Gorgiasz napisał traktat O nie-byciu , który obala traktat Parmenidesa O byciu . Parmenides mówi, że Byt jest nieodrodzony (fragment 8), Gorgias odpowiada, że nie jest ani zrodzony, ani nie zrodzony (§ 2), a więc nie jest ani bytem ani niebytem, a zatem nie jest; Parmenides pisze, że „Byt jest” (τἐὸν ἔμμεναι, fragment 6) i Gorgiasz „mówi, że nie jest niczym” (Οὐκ εἶναί φησιν οὐδέν, § 1).