Hispaniola | ||
Mapa topograficzna Hispanioli | ||
Geografia | ||
---|---|---|
Kraj |
Haiti Dominikana |
|
Archipelag | Wielkie Antyle | |
Lokalizacja | Ocean Atlantycki i Morze Karaibskie | |
Informacje kontaktowe | 19°00′00″N, 70 °40′00″W | |
Powierzchnia | 76 480 km 2 | |
Żebra | 2.337 km na południowy | |
Punkt kulminacyjny | Pico Duarte (3175 m ) | |
Geologia | Wyspa kontynentalna | |
Administracja | ||
Haiti | ||
Działy | 10 | |
Stolica | Port au Prince | |
Republika Dominikany | ||
Prowincje | 31 | |
Dystrykt Nacional | Santo Domingo | |
Demografia | ||
Populacja | 20 892 062 mieszk . (2015) | |
Gęstość | 273,17 mieszk./km 2 | |
Największe miasto | Santo Domingo | |
Inne informacje | ||
Odkrycie | Pre-historia | |
Strefa czasowa |
UTC-5 dla Haiti UTC-4 dla Republiki Dominikańskiej |
|
Geolokalizacja na mapie: Ameryka Środkowa i Karaiby
| ||
Wyspy na Haiti - wyspa na Dominikanie | ||
Hispaniola (po hiszpańsku : La Española ; po łacinie : Hispaniola ) lub Haiti (po taino : Ahatti ), również dawniej nazywana Santo Domingo , jest wyspą karaibską , najbardziej zaludnioną z Antyli z 21 milionami mieszkańców w 2015 roku i 76 000 km 2 drugie w obszarze po Kubie (105 000 km 2 , czyli 37% więcej). Jest to również 22 nd wyspa na świecie co do wielkości. Dzieli się na dwa kraje: Haiti (jedenaście milionów mieszkańców na 36% obszaru) i Dominikanę (10 milionów mieszkańców na 64% obszaru).
Santo Domingo , stolica Dominikany, jest największym miastem Hispanioli z 2,5 milionami mieszkańców w 2010 roku.
Alternatywnie pod kontrolą hiszpańską i francuską , wyspa została również nazwana „Santo Domingo” lub „Santo Domingo”, co jest rozszerzeniem nazwy stolicy założonej w 1502 roku na południu wyspy.
Kiedy Krzysztof Kolumb zapytał o nazwę wyspy, tubylcy nadali mu trzy imiona. W transkrypcji po francusku daje to: Bohio , Quisqueya (lub Kiskeya , stąd oficjalny hymn Republiki Dominikany: Quisqueyanos valientes ) i Ahatti ("kraj górzysty" w Taino, który dał Haiti , nazwę kraju zajmującego trzecią część zachodniej części wyspa).
Po przybyciu na wyspę w 1492 roku Krzysztof Kolumb był zdumiony podobieństwem niektórych krajobrazów do Hiszpanii . Nadał mu nazwę La Española („Hiszpański”), którą wskazał na pierwszej narysowanej przez siebie mapie. Nazwa ta została następnie zlatynizowana w Hispanioli i tym samym przeszła na język francuski .
Alternatywnie pod kontrolą hiszpańską i francuską , wyspa została również nazwana „Santo Domingo” lub „Santo Domingo”, co jest rozszerzeniem nazwy stolicy założonej w 1502 roku na południu wyspy.
Wyspa Hispaniola znajduje się w centrum Wielkich Antyli , 87 km na wschód-południowy wschód od Kuby , 114 km na zachód-północny zachód od wyspy Puerto Rico i 174 km na południe od South Caicos , Turks i Caicos . Wyspa leży między równoleżnikami 17° i 20° szerokości geograficznej północnej oraz południkami 68° i 75° długości geograficznej zachodniej południka Greenwich . W niektórych przypadkach uwzględnionych w Ameryce Północnej nie jest jednak geologicznie jej częścią. Rzeczywiście, wyspa należy do płyty karaibskiej , do której należą m.in. jej sąsiedzi Jamajka i Portoryko . Ruchy tektoniczne między tą płytą a płytą Ameryki Północnej były bezpośrednią przyczyną trzęsienia ziemi na Haiti w 2010 roku .
Cała wyspa ma powierzchnię 76 480 km 2 i mierzy około 650 km ze wschodu na zachód, a jej największa szerokość z północy na południe wynosi 255 km .
Liczy prawie 21 000 000 mieszkańców, co daje gęstość zaludnienia około 270 mieszk./km 2 . Wyspę Hispaniola dzielą dwa suwerenne kraje: Republika Haiti na zachodzie i Dominikana na wschodzie.
Amerykański geograf Jared Diamond w swoim słynnym eseju Upadek poczynił spostrzeżenie, że całkowicie rozbieżne zmiany polityczne w dwóch krajach dzielących wyspę doprowadziły dziś do pewnego stopnia zachowania pierwotnego lasu, który jest bardzo różny w zależności od kraju. Różnica tak wyraźna, że widać ją z kosmosu; Republice Dominikańskiej udało się zachować lasy, podczas gdy w nieudanym stanie Haiti wylesienie jest prawie całkowite, co zaostrza szalejące w tym kraju klęski żywiołowe.
Wybrzeża wyspy Haiti, bardzo wcięte, są skąpane od północy i wschodu przez Ocean Atlantycki; na południu i zachodzie nad Morzem Karaibskim. Są bardzo pełne ryb. Morskie otchłanie graniczy głównie z północnym wschodem wyspy: sonda schodzi do 8000 metrów od półwyspu Samaná .
Jeśli rdzenni Tainos nazywali tę wyspę Ayiti , czyli „krainą gór” w języku Taino , to dlatego, że dominuje na niej skomplikowany zestaw fałd górskich.
Północne góry rozciągają się od półwyspu Dominikańskiego i Engano do południowego półwyspu Haiti. Najwyższe szczyty przekraczają 3000 metrów, a ich kulminacją jest Pico Duarte (3098 metrów), wysokość nieosiągalna na żadnej innej Antyli . Pomiędzy dużymi pasmami górskimi wyspy i na skraju morza rozciągają się bogate, obficie podlewane równiny.
Południowo-zachodnia część wyspy ma kształt dwóch głównych pasm górskich, jednego na północy, drugiego na południu, oddzielonych równiną Cul-de-Sac i stawem Saumâtre na Haiti, przez jezioro Enriquillo , równinę Neiba i Laguna del Rincon na Dominikanie. Ta równina odpowiada starożytnemu ramieniu morza, które dzieliło Hispaniolę na dwie odrębne wyspy. Różne zbiorniki wodne są jego reliktami, są słone, znajdują się na poziomie niższym niż poziom morza, a jedynym ujściem jest parowanie.
Klimat wyspy Hispaniola jest tropikalny. Jednak dzięki swojej rzeźbie nie brakuje w niej rejonów, w których świeżość sprzyja ludzkiej aktywności. Na Dominikanie dolina Constanza słynie ze swojego radosnego klimatu. W Republice Haiti zachwala się przyjemną świeżość Pétionville (400 metrów n.p.m.), Kenscoff , Furcy (1400 metrów) czy La Vallée-de-Jacmel (800 metrów).
W nadmorskich miejscowościach regularnie wieje chłodny wiatr, który łagodzi skądinąd upalny klimat; bryza morska wieje w ciągu dnia, a bryza lądowa w nocy.
Temperatura w cieniu waha się latem około 30°C, zimą od 20 do 26°C. Od maja do listopada na wyspie często występują deszcze z piorunami. Wiatry są mniej lub bardziej suche i mniej lub bardziej gwałtowne. Na niektórych obszarach wiatr wschodni powoduje suszę.
Grotte Marie Jeanne (gm Port-A-Piment ) ujawni „pozostałości archeologicznych i wygrawerowane znaki na wapiennymi i krzemionkowymi ścian , jak i symboli i hieroglify, który pochodzi z okresu przed kolumbijskiej ”.
Wyspę zamieszkiwały cztery różne grupy etniczne rodziny Arawak ( Lucayos , Ciguayos , Tainos i Karaiby ), którzy nazwali wyspę " Bohio " lub " Ayiti " (czyli "Kraina wysokich gór"). ). Te indiańskie populacje zajmowały się rolnictwem i rybołówstwem. Znali się także z ceramiki. Ich rozmieszczenie geograficzne jest obecnie praktycznie niemożliwe do ustalenia ze względu na fakt, że plemiona te były bardzo mobilne, że zostały zdziesiątkowane bardzo szybko po przybyciu Europejczyków i niewiele jest dowodów na ich istnienie, ale możemy uznać, że Hispaniola była podzielona na pięć rdzennych domen (" Cacicazgo "), na czele których stał kacyk .
Tubylcy przywitali Krzysztofa Kolumba i jego ludzi, którzy przybyli z Kuby , właśnie zaczepiali…6 grudnia 1492w „ Môle Saint-Nicolas ” w północno-zachodniej części wyspy. Nawigator kontynuował swoją podróż, a następnie ominął północne wybrzeże. Indianie pomogli im nawet zbudować fort La Navidad (znajdujący się niedaleko obecnego miasta Cap-Haitien ), z szczątkami statku Santa Maria , który rozbił się w noc Bożego Narodzenia w 1492 roku . Kolumb wyruszył ponownie w styczniu 1493 r. , zostawiając tam 39 mężczyzn, którzy przed jego powrotem mieli zostać zabici przez tubylców, rozdrażnionych działaniami europejskich osadników.
Planowana kolonizacja wyspy rozpoczęła się dopiero kilka miesięcy po 6 grudnia 1492, podczas drugiej wyprawy Kolumba finansowanej przez koronę hiszpańską. Tym razem „Admiral de la Mer Océane” stoi na czele ekspedycji składającej się z siedemnastu statków, przewożących 1500 ludzi (w tym 700 kolonistów i dwunastu misjonarzy), a także konie (pierwsze sprowadzone do obu Ameryk), zwierzęta juczne i bydła. Mianowanie na stanowisko gubernatora z Bartolomeo Colomb , brat Christophe, będzie miał znaczący wpływ na kolonizacji wyspy, zostanie on oddelegowany na jakiś czas przez jego starszego brata Giacomo . Hispaniola stanie się wtedy na pewien czas punktem oparcia dla hiszpańskich wypraw odkrywczych i kolonizacyjnych do obu Ameryk.
2 stycznia 1494 rHiszpanie założona w północnej części wyspy, w miejscowości La Isabela , na cześć królowej Izabeli Katolickiej (obecnie znajduje się w pobliżu Dominikany miasta z Puerto Plata ). Ale lokalizacja nie jest odpowiednia: jeśli kamieniołomy są blisko, a ziemia żyzna, w regionie brakuje wody pitnej, a kotwicowisko dla statków nie jest korzystne. Dodatkowo silne wiatry wiejące z północy skłaniały kolonistów do przekonania, że to one były przyczyną wielu epidemii, którymi dotknięci byli Europejczycy, kolonia została wówczas opuszczona.
W tym samym roku zbudowano także drugą osadę w dolinie Cibao (szczególnie bogatą w złoża złota ) i nazwano ją " Concepción de La Vega ".
Następnie, w następnym roku, powstała trzecia kolonia, wciąż położona w dolinie Cibao: „ Santiago de los Trenta Caballeros ” ( św. Jakub z Trzydziestu Panów ) jako pierwsi założyciele miasta (dziś nazywana po prostu „Santiago de los Caballeros”). ”) było trzydzieści.
4 sierpnia 1496 r, została zbudowana na wschodnim brzegu rzeki Ozama na południowym wybrzeżu, jako czwarta osada, która zastąpiła „La Isabela” i przyjęła nazwę „Nueva Isabela”.
Ale w 1500 r. Francisco de Bobadilla został mianowany nowym gubernatorem wyspy. Gdy tylko przybył z Hiszpanii , oskarżył braci Kolumba o złe zarządzanie kolonią i wtrącił ich wszystkich do więzienia.
W 1502 roku tropikalny cyklon zdewastował miasto „Nueva Isabela”, składające się głównie z drewnianych domów. Zostało następnie zastąpione przez nowe miasto zbudowane po drugiej stronie rzeki przez nowo mianowanego następcę Bobadilli, Nicolása de Ovando i zostało ochrzczone jako Santo Domingo de Guzmán (dziś „ Strefa Kolonialna ” miasta „Saint-Domingue”) . Wzniesiono tam „prekursorskie” budowle w obu Amerykach, takie jak: pierwsza katedra, pierwszy szpital i pierwszy uniwersytet.
Jednak zaraz po przybyciu Ovando stanął także w obliczu buntu indyjskiego, który brutalnie stłumił serią krwawych kampanii, do tego stopnia, że ludność tubylcza, liczona według spisu przeprowadzonego w 1507 r., liczyła tylko 60 000 osobników, wtedy że zostały oszacowane na 1 300 000, kiedy przybyli Europejczycy. Ponieważ lokalna siła robocza nie była już wystarczająca do wydobycia i pracy na plantacjach, Ovando postanowił w 1502 r. sprowadzić pierwszych czarnych niewolników , mniej trudnych i zbuntowanych niż ludność rdzenna. To masowe przybycie Afrykanów będzie miało znaczący wpływ na kulturę, politykę i skład etniczny wyspy. Niewolnicy tej samej grupy etnicznej zostaną rozdzieleni między sobą, co umożliwi im narzucenie języka hiszpańskiego , jako lingua franca . Podobnie zostaną ochrzczeni i otrzymają hiszpańskie imiona.
Ovando założył także kilka innych miast na Hispanioli, w tym: Puerto Plata na północy (w pobliżu dawnej La Isabela ), Higüey na wschodzie czy Salvatierra de la Zabana (dziś Les Cayes ) na zachodzie (wszystkie te miasta zostały założone w 1502 lub 1503 ). Rozwijał przemysł wydobywczy, wprowadził uprawę trzciny cukrowej z wykorzystaniem roślin sprowadzanych z Wysp Kanaryjskich oraz wysyłał ekspedycje eksploracyjne, w szczególności do Tierra Firme , „kontynentu” kontynentu amerykańskiego. Generalnie jednak Hiszpanie poświęcili się bardziej eksploatacji wschodniej części wyspy niż jej zachodniej.
20 grudnia 1503Królowa Izabela podpisuje dekret legalizujący rozmieszczenie Indian wśród hiszpańskich kolonistów. To jest początek Encomiendy .
Ale sytuacja gospodarcza wyspy niepokoi koronę i Ovando zostaje odwołane do Hiszpanii . Admirał Don Diego Colon , syn Krzysztofa Kolumba, zastąpił go na stanowisku gubernatora w 1508 roku .
W 1511 r. na wyspie Santo Domingo powstała pierwsza hiszpańska Real Audiencia, która została założona za granicą, ale ten wymiar sprawiedliwości nie osiadł na wyspie przed 1526 r .
W 1522 r. wyspa doświadczyła pierwszego buntu niewolników, kiedy ten pracujący na plantacji trzciny cukrowej powstał przeciwko gubernatorowi Don Diego Colonowi. Wielu powstańców udało się uciec i znaleźli schronienie w górach, gdzie utworzyli niezależne społeczności Maroon . Naprężą się one wraz z Indianami i urodzą mieszaną populację, Zambos , której ślady wciąż można znaleźć w obecnej populacji dominikańskiej.
Od 1530 Hispaniola zaczęła już wysyłać złoto do Hiszpanii. Dlatego też osadnicy skoncentrowali swoje wysiłki na wschodniej części wyspy, która nadal zawierała trochę cennego metalu i pozostawiła na pastwę losu zachód. Produkcja cukru następnie został pierwszym bogactwo wyspy, to zakończą się w połowie XVI -go wieku.
W 1535 roku The General Kapitan Santo Domingo został stworzony, jest to zależne od Wicekrólestwa z Nowej Hiszpanii , i obejmuje zarówno Hispanioli, Kuby i Puerto Rico .
Gorączka cukrowa zaczęła opadać, wielu kolonistów zdecydowało się wtedy opuścić wyspę do innych, wówczas w pełni rozwijających się kolonii hiszpańskich: Kuby , Peru czy Meksyku . Bydło przywiezione przez Kolumba zostało porzucone (rozpoczęło proces marronnażu ), rozmnażane bez kontroli i dewastujące plony. Nawet psy wyszkolone do polowań na Indian tworzyły stada równie groźne jak wilki w Europie.
Hispaniola, zwłaszcza jego zachodnia część zaniedbywane przez Hiszpanów, wkrótce pożądane przez piratów francuskim, angielskim lub holenderskim, z siedzibą od początku XVII do XX wieku , w wyspie Tortuga gdzie splądrowali galeonów Hiszpanie byli w drodze do Hiszpanii .
To właśnie w tym okresie zaczęły się panowanie piratów, korsarzy i innych freebooterów wokół Turtle Island, z której szybko stworzyli swoją bazę. Opowiada to, doświadczane od środka, AO Exmelin w swojej książce „Historia braci wybrzeża”. Książka pomogła stworzyć mit piractwa i posłużyła jako odniesienie do opowieści lub filmów opowiadających tę historię.
W 1606 roku, w celu przeciwdziałania grabieżom piratów, król Filip III postanowił wówczas przeprowadzić politykę spalonej ziemi na 3/5 zachodniej części wyspy. Zjednoczył ludność na wschód od linii „ Santiago de los Caballeros – Azua ”, zwłaszcza wokół miasta Santo Domingo. Ci, którzy próbowali stawiać opór, byli deportowani siłą.
Ale ta polityka przyniosła skutek odwrotny do oczekiwanego: zachodnia część wyspy stopniowo wracała do korsarzy, którzy dostarczali obstruktom mięso. Rozpoczęły się one od 1630 r. „dzikiej kolonizacji”, podczas której, krok po kroku, Francuzi mieli narzucać się Anglikom.
W 1640 Commandeur de Poincy , gubernator Wysp Amerykańskich , wysłał François Levasseura, aby objął dowództwo nad francuskimi Filibusters i wypędził Anglików z Wyspy Żółwi.
W 1665 francuska kolonizacja na Hispanioli została oficjalnie uznana przez Ludwika XIV . Bertrand d'Ogeron został mianowany gubernatorem „wyspy żółwi i Coste Saint Domingue”. Przyczynił się do zasiedlenia tej części wyspy, która wkrótce przyjmie nazwę Santo Domingo , zapewniając transport setkom pracowników, którzy w zamian za wyjazd musieli pracować trzy lata (zwani byli „ 36 miesiącami ” ), z La Rochelle , najpierw do Léogâne, a następnie do La Tortue. To rozkwit piractwa na Karaibach i korsarzy .
Skóra i tytoń to wtedy główne atuty przyszłej kolonii francuskiej. Następnie, od XVIII wieku cukier wystartował z pomocą siły roboczej niewolników sprowadzonych z Afryki, przez Kompanię Senegalską , dowodzoną przez admirała Jean-Baptiste Du Casse , następnie kompanię Gwinei kierowaną przez Antoine'a Crozata . Od 1720 roku francuska część wyspy była wiodącym światowym producentem cukru.
W październiku 1697 r. traktat ryswicki położył kres wojnie Ligi Augsburskiej , ale także próby odbicia zachodniej części wyspy przez Hiszpanię, którą uznała we Francji za posiadanie tego terytorium. To jest wCzerwiec 1777że traktat z Aranjuez definitywnie reguluje między Francją a Hiszpanią granice posiadłości obu narodów (patrz artykuł: Historia Saint-Domingue ), Hiszpanie zachowując tylko część wschodnią.
Jednak okres rewolucyjny dał Francji możliwość zdobycia części hiszpańskiej poprzez podpisany w 1795 r . traktat bazylejski . To ponowne zjednoczenie było krótkotrwałe, gdyż zachód wyspy bardzo szybko został wstrząśnięty przez rewolucję haitańską , której ekspedycja Saint-Domingue wysłana przez Bonapartego nie była w stanie ujarzmić, a która zaowocowała niepodległością republiki Haiti , światowej pierwsza czarna republika, proklamowana w 1804 przez Jean-Jacques Dessalines .
W 1809 r . bunt mieszkańców latynosko-kreolskich wyparł Francuzów ze wschodniej części . Hiszpania odzyskała kolonię i był w stanie utrzymać ją aż do pierwszego proklamowania niepodległości tych ostatnich w 1821 roku . Wykorzystując zaistniałą sytuację, dziewięć miesięcy później wojska prezydenta Haiti Jeana Pierre'a Boyera wkroczyły na terytorium nowego państwa. Okupacja hiszpańskich Haiti trwała 22 lata , do nowego ogłoszenia niepodległości, które dało początek Republice Dominikańskiej w 1844 roku .
Wprowadzona przez Krzysztofa Kolumba, który miał nadzieję, że będzie uprawiana przez Indian, trzcina cukrowa od dawna zapewnia bogactwo osadnikom Hispanioli.
Skamieniałości bursztyn jest minerałem zasobów wyspy, w szczególności niebieski bursztyn kopalni położony na północ od Santiago de los Caballeros (Los Cacaos Mine) i na południe od Puerto Plata , a które można znaleźć tylko w Santo Domingo.
Dla anegdoty bursztyn zawierający skamieniały komar, ujawniony na początku filmu Jurassic Park , znajduje się na wyspie Hispaniola.
W 2014 roku Dominikana była siedmiokrotnie bogatsza per capita niż Haiti, które pozostaje najbiedniejszym krajem na kontynencie amerykańskim i jednym z najbardziej ubogich na świecie.
Chociaż katolicyzm jest oficjalną religią, afrykańskie voodoo , przeszczepione przez handel niewolnikami, nigdy nie straciło swoich zwolenników na Haiti i nadal ma wyznawców na Dominikanie. Obecnie na wyspie, zwłaszcza na Haiti, praktykowany jest także protestantyzm .
Z całkowitą liczbą 21 milionów mieszkańców w 2015 roku, jest to najludniejsza z wysp Antyli .
Kraj | Ludność ( mieszk. ) |
Powierzchnia ( km 2 ) | gęstość ( mieszk./km 2 ) |
---|---|---|---|
Haiti | 10 911 819 | 27 750 | 393 |
Republika Dominikany | 9 980 243 | 48730 | 205 |
Całkowity | 20 892 062 | 76,480 | 273 |
Populacja Dominikany składa się w 73% z mulatów i metysów , 16% białych i 11% czarnych . Kategoria mulata składa się z dużej liczby ludów trójrasowych ( Europejczycy , Afro-Indianie) o różnym stopniu krzyżowania się. Niedawno badacze dominikańscy i portorykańscy zidentyfikowali w obecnej populacji dominikańskiej obecność genów należących do Aborygenów z Wysp Kanaryjskich (powszechnie zwanych Guanczami ). Tego typu geny wykryto również w Portoryko .
Zakłada się, że w populacji haitańskiej dominują linie afrykańskie, na drodze matczynej ( mitochondrialne DNA ) i/lub ojcowskiej ( chromosom Y ), wiedząc, że 95% populacji jest czarnej, a tylko 5% składa się z Mulaty.
Ruch konsultacyjny w internetowej encyklopedii Wikipedia stanowi dobry przykład kontrastu w rozwoju gospodarczym między tymi dwoma krajami, w tym w Internecie (oba kraje o tej samej liczbie mieszkańców):
# | Kraj | Widziane strony | % |
---|---|---|---|
1 | Republika Dominikany | 277 484 000 | 95 |
2 | Haiti | 13 888 000 | 5 |
- | Całkowity | 291.372.000 | 100 |
# | Kraj | Widziane strony | % |
---|---|---|---|
1 | hiszpański | 228 968 000 | 79 |
2 | język angielski | 44 959 000 | 16 |
3 | Francuski | 11 088 000 | 4 |
- | Inny | 3 156 000 | 1 |
- | Całkowity | 288 171 000 | 100 |