Wysoki Średni wiek

W Wysokie średniowiecze to okres między historią starożytności i Środkowej średniowieczu i którego granice, raz jasne, ale sporna, obecnie pokrywają tymi dwoma okresami, zwłaszcza późnego antyku.

Posiada również delimitację geograficzną. W rzeczywistości jest on używany tylko w „okresie szczytowym”, w odniesieniu do terytoriów należących do świata rzymskiego, to znaczy regionów Europy Zachodniej , Wschodniej i Południowej , Azji i Afryki wokół basenu Morza Śródziemnego . Jednak w miarę zbliżania się do centralnego średniowiecza granica ta stopniowo się rozszerza.

Zatem wczesnym średniowieczu stał od końca XX th  century pojęcie terminów, które nie są stałymi terminami ale stanowią kontinuum między starożytne i Środkowej w średniowieczu. Jej granice geograficzne nie są już zarezerwowane dla Zachodu sensu stricto, ale rozciągają się na Bizantyjski Wschód i świat arabsko-muzułmański.

Granice wczesnego średniowiecza

Pojęcie, które ewoluowało

Granice tradycyjnej historiografii

W tradycyjnym podziałem na okresy historii, Antiquity zakończył germańskich najazdów i zwolnienia ostatniego cesarza Zachodu , Romulus Augustule , w 476. Termin ten oznaczał początek wczesnego średniowiecza. Dolna Imperium , która oznacza koniec starożytności uważany był za XVIII th  wieku do połowy XX th  wieku jako okres upadku Cesarstwa Rzymskiego, który zginął pod naporem barbarzyńskich najazdów. Data 476 była użytecznym punktem orientacyjnym dla zachodnich studentów, choć granica pozostawała niewyraźna w odniesieniu do Cesarstwa Wschodniorzymskiego , gdzie przejście do Cesarstwa Bizantyjskiego nie było naznaczone tak spektakularnym wydarzeniem i różni się w zależności od autorów od założenia z Konstantynopola w 330 z nadejściem Herakliusza w 610.

Historia granicy, historia granic średniowiecza

Debata o granicach wczesnego średniowiecza, a zwłaszcza jego początku, należy umieścić w tym, co dotyczy średniowiecza. Tak więc, nawet jeśli w XVII th  century, nie jest jeszcze mówić o wczesnym średniowieczu, niemiecki historyk G Horn w jego Arca Noe (1666), podaje nazwę „średnim Aevum” na okres S'rozciąga się od 300 do 1500 i poprzedza „historia nova”. Christopher Keller , dziesięć lat później w 1676 roku przyjęła tę innowację w swoim udanym podręcznika "Nucleus historia" i "Historia medii aevi ma temporibus Constantini Magni ogłoszenie Constanttinopolim ma Turcis captam" ( 1 st ed 1688. 2 E 1698 Edition).

Debata stała się znacznie bardziej precyzyjna od 1922 roku: w swoim artykule w belgijskim czasopiśmie filologicznym i historycznym z tego roku Léon Leclere (1866-1944) opowiedział się po jednej ze stron dla dat 395 i 1492, odnotowując inne możliwości (476-1453). ; 395-1492; 395-1517 z tezami Lutra „; dalej w XVI E  wieku ... przez przeniesienie części V E  wieku w starożytności”; 476 i 1559, rok Cateau-Cambresis - dla agregacji z historii w 1904 roku) 395-1492 o pozwolenie es list od 1907 roku, ale również ja st  century - XVII th  century François Picavert w badaniu obejmującym 1901) Niemniej przyznał, że „te terminy [były] wygodny do nauczania, jak. do pisania programów i podręczników [ale] sama ich precyzja [pozbawiła je jakiejkolwiek wartości naukowej”.

Mimo to autor ostatecznie zaakceptował te z 395 i 1492 r. „ponieważ [musiał] wybierać”. A kiedy rozszerzył swoją refleksję na całe średniowiecze, przyjmując za kryterium rodzaj dokumentacji, nad którą pracowali mediewiści i historycy starożytności, nie wybrał już dat, ale wieki i podał szeroki zakres „około 400 i w trakcie z V th  wieku „w górę” w końcu XV -tego  wieku. "

Te duże limity są nadal używane, czasami w nieco większym stopniu, zwłaszcza w przypadku wyspecjalizowanych wydawców, takich jak Brépols . Ten ma bowiem w swoim zbiorze wiele dzieł o średniowieczu, których studia ograniczone są między 400 a 1500 rokiem, nawet jeśli na jego stronie podano, że „zbiór Średniowiecze ma na celu zestawienie najnowszych osiągnięć. badania z tego okresu, publikacje naukowe literatura (materiały konferencyjne, monografie, eseje) na wszystkich aspektów historii społeczeństw wczesnym średniowieczu na Zachodzie ( V tH  -  XI th  century) " [3] . Jeśli chodzi o limit 395, to nadal jest skuteczny, ponieważ powtarza się od czasu do czasu aż do dziś.

Potem pojawił się późny antyk, wstrząsając wczesnym średniowieczem

Jednak postęp historiografii w latach 70. i 80. przesunął granice. Zakwestionowali nie tylko pojęcie dekadencji Cesarstwa Rzymskiego (patrz pierwsze linijki artykułu o późnej starożytności ), ale także termin „najazdy barbarzyńców” (patrz fragment dotyczący terminologii najazdów. barbarzyńcy ). W rzeczywistości starożytność była czasami przedłużana daleko poza tradycyjne granice. Rzeczywiście, historycy mówili znacznie więcej o rozpadzie, przechodzeniu z jednego świata do drugiego i zaczęli szukać elementów ciągłości, a nie zerwania.

Tak więc, Peter Brown i Henry Ireneusz Marou wykazały istnienie długim okresie przejściowym pomiędzy sytuacją cesarstwa rzymskiego w IV XX  wieku i że z tych samych terytoriów VII th  century. Dokładniej, pierwsza pokazuje, w jaki sposób starożytny wszechświat, niezwykle jednorodny, został podzielony na trzy społeczności zamknięte między sobą (katolicką Europę, Bizancjum i islam) między rokiem 150 a około 750. Robert Turcan w swoim artykule „HI Marrou”, Roman dekadencja lub późnym antyku? «stwierdził, że» tym razem [było] ani starożytności ani średniowiecze „, który został więc przesunięty po VI th  wieku.

„Wyrażenie „Późna starożytność” narzuciło się więc po badaniach Henri-Irénée Marrou. Przecięcie między starożytnością a średniowieczem nie przypadło na 476 rok, koniec Cesarstwa Zachodniorzymskiego, jak tego wymagały szkolne programy nauczania. Między starożytnością a rozkwitem średniowiecza Ferdynand Lot (1866-1952) [który opublikował w 1927 r. „Koniec starożytnego świata i początek średniowiecza”], powiedział już, że istnieje pewna ciągłość” [4] .

Jednak te historycy byli następcami kilku mistrzów, takich jak Fustel de Coulanges jest najpierw sprawdzić ciągłość pomiędzy V -go  wieku i następnych stuleci; Aloïs Riegl , austriacki historyk sztuki, który w 1901 r. w książce badającej rzemiosło późnego Cesarstwa Rzymskiego rehabilituje ten okres, twierdząc, że nie jest on dekadencki i ma własną jedność; Henri Pirenne , belgijski mediewista, który w 1937 roku bronił tezy o ciągłości w śródziemnomorskim IV TH do VII th  wieku.

Dziś trend jest nadal taka sama, jak przedstawiono na przykład w tytule konferencji od 6 do 8 grudnia 2018 roku na Uniwersytecie w Tours, zatytułowany „Late Antiquity w centrum i na środkowym zachodzie Galii ( III e  -  VII th  stulecia ) „który” powinien również przyczynić się do lepszego zrozumienia form i rytmów przejścia społeczeństwa klasycznej Gallo-Roman do wczesnego średniowiecza światów wieku między końcem III th  wieku a połową VII th  wieku. "

Okres wspólny dla starożytności i średniowiecza?

Léon Leclère już zauważył w 1922 roku, że „w miejscu skrzyżowania z wielkich okresów z przeszłości, są mieszane wieki”. Jeśli późnego antyku zatem charakteryzuje się mieszaniną dawnych tradycji, co historycy nazywają „romanizm””, chrześcijańskie składek i wpływów „  barbarzyńskich  ”, odnajdujemy te same cechy charakterystyczne dla wczesnego średniowiecza, z tą tylko różnicą, że Rzymianin stopniowo traci swoją prymat, że religia chrześcijańska nie ma już żadnego wkładu, ale jest nieunikniona we wszystkich dziedzinach społeczeństwa, a barbarzyńcy robią więcej niż wpływają na społeczeństwa, ale rządzą nimi (dalej na zachód niż na Bliskim Wschodzie).

Definicja wczesnego średniowiecza jest zatem bardziej złożona do ustalenia. W odniesieniu do późnego antyku „dziś możemy mówić bardziej o okresie, który interesuje mediewistów” „W tym kluczowym okresie tradycje łączą się, narzucając krzyżowe badanie specjalności, współpracę romanistów i„ altimedevists ”. Więc kronikę Kerneis, włącznie z późnego antyku i wczesnego średniowiecza obejmuje okres od IV XX  wieku X th  century.

Dziś badanie wczesnego średniowiecza wymaga sprawdzenia krzyżowego różnych dyscyplin, aby lepiej zrozumieć powolne zmiany jego elementów składowych od późnego antyku. Bardzo wiele prac często przedmioty, które mają limity mające dat, które zanurzyć starożytności i który kończy się w średniowieczu, jak książki Soazick Kerneis, „Une histoire de l'juridique Zachodu, le droit et la coutume ( III e  -  IX th  century ) lub średniowieczne historyczne atlas z jako część „części - późnego antyku i wczesnego średniowiecza (. V e  -  X th  century)”.

„Nowy” trend

Dziś zastanawiamy się nad granicami wczesnego średniowiecza, ponieważ badania są tak wieloaspektowe.

Narzędzie edukacyjneHMAOT ” (Early Middle Ages Western Translation) to bibliograficzna baza danych istniejących tłumaczeń. Zaprojektowany jako narzędzie do współpracy, wymienia francuskie i angielskie tłumaczenia tekstów łacińskich, a także przekłady ze staroangielskiego lub teksty w języku runicznym [5] obejmujące okres od śmierci Augustyna (430) do 1100 roku.

Badania nad konkretnymi tematami mogą zatem mieć bardzo szerokie granice. Że na „Zachodniej Średniowieczny dieta bogata w” podaje je ograniczając szeroki jak „ IV E  -  V th  wieku XI p  wieku” [6] ; „Hierarchia i rozwarstwienie społeczne na średniowiecznym Zachodzie (400-1100)” [7] ; „Konkurencja i świętość we wczesnym średniowieczu: między mediacją a wykluczeniem (400-1100)” [8]  ; "Płeć a konkurencja w społeczeństwach zachodnich średniowiecza ( IV th  -  XI th  century) [9]  "; "Budowa społeczny wykluczonej temat ( IV th  -  XI th  century), Speech, miejsca i osoby" [10] , czy książka "Remi" Marie-Celine Isaia Editions du Cerf w 2010 roku, które ogranicza jego gabinecie V th do XI th  century.

Seminaria mogą również pokazać tematy, które rzutować na późnej starożytności jako jeden z „wykluczenia w społeczeństwach średniowiecza I. wyklucza wspólnotę chrześcijańską i poczucie praktyk Anathema społecznego ( IV th  -  XII th  wieku)” [11] "

Publikacje można również zakotwiczyć średniowiecza do V th  century: Święci czoła barbarzyńcom w średniowiecza, realia i legendy [12] .

Wreszcie, wiosną 2016 r. w Anglii firma English Heritage , której powierzono zarządzanie i rozwój dużej części dziedzictwa architektonicznego i archeologicznego Anglii, znalazła się w centrum kontrowersji. nazwać średniowiecze (a zatem używać tych słów w oznakowaniu danych miejsc i pomników) okresem, który trwa od końca rzymskiej obecności na wyspie około 410 roku do podboju Normanów w 1066 roku? [13]

Jeśli chodzi o ogół społeczeństwa, widzimy ten sam trend. Wystawa w Grand Palace w 2018-2019 zastanawiał się „sztuce V th do X th  century, późnej starożytności i średniowiecza?” [14]

Ale można też znaleźć przykłady odwrotne w mniejszych liczbach jak ostatniej książce Gerard Chouquer w średniowieczu pokazany będzie z VI -go do X -go  wieku.

Granice, żużle historiografii przeszłości zastosowane w edukacji?

Więc co pozostało z tradycyjnych granic rozkwitu średniowiecza? Pozostają tu i tam, poza rozwojem historiograficznym. Można je odnotować w tytułach zawodowych Uczelni, bez odniesienia do badań. W ten sposób Uniwersytet Paris Sorbonne szukał w 2018 roku, profesor historii z wczesnym średniowieczu na Zachodzie (koniec V th  century wycofanych IX th  century) jest możliwe, 476-888 [15] .

Możemy je również zauważyć w teczce o średniowieczu w Larousse (476-1492) [16] : ale także wśród redaktorów specjalizujących się w edukacji, z jednak bardziej niejasną prezentacją literacką w Hachette-edukacji [17] od szczytowego średniowiecza” [rozpoczyna się] najazdami barbarzyńców, (...) kończy się rozpadem imperium karolińskiego” i można się więc zastanawiać, kiedy zaczynają się najazdy barbarzyńców, a kiedy kończy się rozpad imperium karolińskiego. Żadna data nie może naprawić tych pojęć w czasie.

Dzisiejsze programy szkolne również dostosowują się do aktualnej historiografii. Na studiach, rozpoczynamy badanie średniowieczu przez bizantyjskiego i karolińskiej Europie w ogromnej części, która przechodzi od VI TH do XIII -go  wieku. Nie odniesiono się do pojęcia wczesnego średniowiecza, a „przełomowe daty” 2008 r. zostały pominięte (622: Hegira i początek ery muzułmańskiej; 800: cesarska koronacja Karola Wielkiego; 1054: wzajemna ekskomunika papieża i patriarchy Konstantynopola). Tylko strony internetowe z kursami przechowują daty minionej historiografii. Dla Maxicours średniowiecze zaczęło się od upadku Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego i kończy w późnym 15 th wieku wraz z odkryciem Ameryki w 1492 roku „” i „Starożytność rozciąga się od pojawienia się Pisma Świętego do upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego w 476”, ale nie wymienia tej daty na liście; Pass-edukacja [18] wspomina o przesiedleniu Cesarstwa Rzymskiego w V w. i przechodzi bezpośrednio do chrztu Chlodwiga w 496 r.; super-nauczyciel [19]  : wysiedlenie Cesarstwa Rzymskiego i - 496: chrzest Chlodwiga; 622: hegira; 800: koronacja Karola Wielkiego; 987: nadejście Hugues Capet.

Miejsca akademickie mają termin dla Diplôme National du Brevet, którzy wymagają, aby wiedzieć „Opanowanie różnych językach do rozumu i używać zabytków historycznych i geograficznych” [20] (Program klasy szóste: V th  century, zwichnięcie cesarstwa rzymskiego; Piątego Programu: 622, hegira (początek ery muzułmańskiej), 800, koronacja Karola Wielkiego...).

Można również zauważyć, że w programach uczelni, szczególnie w cyklu 4 [21] , w zakresie historii sztuki, możliwe tematy i przedmioty studiów to: „1. Sztuka i społeczeństwo w czasach starożytnych i późnym średniowieczu” .

Jeśli chodzi o cykl 3, w szkole podstawowej uczniowie studiują długie kontinuum „Celtowie, Galowie, Grecy i Rzymianie: jakie spuścizny ze światów antycznych?” do chrystianizacji Galii których „proces (...) w dalszym ciągu, aż do VI th  wieku lub na VII -go i VIII th  wieku w niektórych obszarach wiejskich w Galii Merowingów. Dlatego ma długi czas trwania. Sojusz zawarty między Kościołem katolickim a królami Merowingów promuje dynamikę królestwa Franków”. To samo dotyczy „poważnych ruchów i wysiedleń ludności”, o których należy zauważyć, że tytuł ten jest zgodny z aktualną historiografią (nie mówimy już o najazdach barbarzyńców).

„Badanie „wielkich ruchów i przemieszczeń ludności” obejmuje wieki późnego antyku i początki średniowiecza. Od okresu galijskiego ludność Europy wschodniej i północnej migrowała falami. na zachód. od III th  century (a nawet z II th  wieku), niektóre osiadł na granicach iw Imperium rzymskiego. zapewniają one rzymskich przywódców wojskowych i żołnierzy. W V th  wieku, to migracja przyspiesza. " „Clovis i Karol Wielki, Merowingowie i Karolingowie [są] w ciągłości Cesarstwa Rzymskiego”.

„Nie zapomnij wyjaśnić uczniom, że od IV th  wieku od narodów Wschodu, w tym Franków i Wizygotów, rozliczonych kilka wieków w zachodniej części Cesarstwa Rzymskiego, ostatecznie zawaleniem pod koniec V th  wieku. Clovis, król Franków, jest okazją do ponownego przyjrzenia się stosunkom między tzw. ludami barbarzyńskimi a Cesarstwem Rzymskim, ukazania ciągłości między światem rzymskim a Merowingiem, czego dowodem jest polityczny gest jego chrztu. Karol Wielki, koronowany na cesarza w 800 r., król Franków i Longobardów, odtwarza Cesarstwo Rzymsko-Chrześcijańskie” [22] .

Pojęcie późnego średniowiecza nie jest przedstawiane jako takie (ani nawet późnego antyku), ale przedstawiane jest kontinuum, które obejmuje zatem późny antyk i dojrzałe średniowiecze.

Pojęcie historyczne ograniczone geografią

Ograniczenia do Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej

W atlasów historycznych ( Historical Atlas Duby , Larousse, 2016 Świat Atlas historyczny , Christian Grataloup, Arènes, 2019, The History of the World przez karty , Larousse, 2019, historia świata , JM Roberts, OA Westad, tom II (od Średniowiecze do czasów nowożytnych), Perrin, 2018) pozwalają nam uzyskać dokładniejszą ideę: jest ona określona od Cesarstwa Rzymskiego przed 395, datą jego podziału, przez obszar geograficzny, który obejmuje regiony „Europy i Maghrebu podczas najazdów barbarzyńców, do których należy dodać obszary geograficzne Europy, Bliski i Środkowy Wschód pod panowaniem Bizancjum; Bliskiego i Środkowego Wschodu i Afryki Północnej w okresie ekspansji islamu, ale także obszarów geograficznych Europy w okresie ekspansji chrześcijaństwa (Europa Zachodnia, Środkowa i Północna, ale także Rusi Kijowa i Islandia).

Ewentualne włączenie Azji? Japońskie dojrzałe średniowiecze?

Azja jest wliczone w Atlas Mały Historycznego średniowieczu pt Część - późnej starożytności i wczesnym średniowieczu ( V E  -  X th  century), rekord 7: Asia do V th  -  X th  . Wieku " Odkrywamy Japonię i erę Yamato ( V TH  -  VII th  century).

I odwrotnie, w Historii Japonii. Początków do dnia dzisiejszego , historia tego kraju jest podzielony na okresy i średniowiecze jest XII th  century Europe. Jak w książce Pierre-François Souyri, Historia średniowiecznej Japonii. Świat do góry nogami . Historyczny Mały Atlas średniowieczu byłoby zatem wyjątek, który potwierdza regułę.

Chiński rozkwit średniowiecza?

Z drugiej strony historia Chin jest również podzielona przez okres. W porównaniu z bogatą bibliografią, która dotyczy Zachodu oraz bizantyjskiego i arabsko-muzułmańskiego Wschodu, niezwykle rzadkie są dzieła mówiące o chińskim późnym średniowieczu. Średniowiecza Chiński Słownik biograficzny jest jednym z nich.

Możemy również dodać konferencję Roberta Forda Campany’ego zatytułowaną „Wizje religijne we wczesnym chińskim średniowieczu”, ale która zajmuje się w szczególności klasycznymi obrzędami okresu Han (około -206 do 220) oraz sutrą Pratyutpanna samādhi (Banzhou sanmei). jing, T 418), przetłumaczone między AD 179 a 208. Wczesne chińskie średniowiecze nie odpowiada wczesnemu „europejskiemu” średniowieczu.

Pełne średniowiecze

Późna starożytność

Symboliczna data 476, wybrana jako wyznaczenie granicy między starożytnością a „nowymi czasami”, odpowiada detronizacji ostatniego rzymskiego cesarza Zachodu . Ta granica jest sztuczna, ponieważ wydarzenia, które wytrąciły upadku tego imperium, które musiało wydawać wieczne do jego współczesnych rozpoczęła długo przedtem, z wielkich migracji , które wystąpiły w III th  Century granice imperium.

Świat dla Rzymian dzieli się na dwa: z jednej strony świat cywilizowany, czyli Cesarstwo Rzymskie, a z drugiej barbaricum , barbarzyńcy, którzy są poza limes w strefach niepodbitych, jak np. Niemcy.

Te przestrzenie nie żyją ignorowaniem się nawzajem. Rzym przyciąga barbarzyńców swoim bogactwem, które często utrzymują wojownicze relacje. Ale Roman Empire zareagował poprzez wzmocnienie limonki i reorganizacji polityki Imperium, z tetrarchii na koniec III -go  wieku naszej ery. J.-C.

Jednak to nie wszystkie wojownicze wymiany. Na przykład w regionach położonych w pobliżu Limes, takich jak region Renu, występuje silna dynamika handlowa i mieszanka kulturowa. „Barbarzyńcy mają tendencję do romanizowania się, tak jak Rzymianie sami się barbarzyńcy”. Przyczynia się to również do eksportu religii chrześcijańskiej na tereny barbarzyńskie, głównie w dominującej wówczas formie ariańskiej .

Krótko mówiąc, Imperium Rzymskie nie jest hermetyczne, istnieje wiele wymian między barbarzyńcami a Rzymianami, zarówno pod względem kulturowym, ekonomicznym, jak i politycznym.

Na koniec IV XX  wieku, presja ze strony barbarzyńców na Limes stają się coraz silniejsze. W 376 , gdy Goci przekroczyli Dunaj i osiadł w Tracji , za zgodą cesarza. Te barbarzyńskie ludy, które migrują do imperium, są kierowane przez nowe zagrożenia, takie jak Hunowie przybyli z Azji. Następnie tworzą w imperium formę wędrującej armii.

W 392 oficjalną religią Cesarstwa Rzymskiego stało się chrześcijaństwo nicejskie . Niektórzy barbarzyńcy pasuje bardzo dobrze z kultury rzymskiej, jak Arbogast , a Frank, który dokonał karierę wojskową i stał się jednym z najbliższych doradców cesarza rzymskiego Teodozjusza na koniec IV XX  wieku.

Utrzymują niestabilne stosunki z cesarzami, które mogą wahać się od zrozumienia do niezgody, z katastrofalnymi konsekwencjami, takimi jak splądrowanie Rzymu w 410 przez Alaryka . Aby ustabilizować te populacje, cesarze zawrą traktaty, które dadzą im ziemię w zamian za zobowiązania wojskowe. To rozwiązanie okaże się skuteczne.

Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego

Od 450 roku sytuacja się pogarsza. Cesarze rzymscy szybko następowali po sobie, co spowodowało niestabilność polityczną. Tę szybką sukcesję tłumaczy fakt, że wielu generałów odwołuje cesarzy, gdy nie idą w ich kierunku. Ponadto wielu generałów pochodzi z ludów barbarzyńskich.

Ci barbarzyńscy przywódcy zyskują coraz więcej swobód i emancypują się spod władzy imperialnej, ustanawiając na przykład królestwa w imperium. Co nie prowadzi do zaniku kultury rzymskiej. Rzeczywiście, wielu przywódców barbarzyńskich jest zromanizowanych, szczególnie wykształconych w Rzymie. Większość z nich pozostaje lojalna wobec cesarza, aby nawiązać stosunki z lokalną arystokracją rzymską i tym samym legitymizować swoje trony.

Odoacre jest ogłaszany w dniu23 sierpnia 476król Herulów (naród germański) przez swoje wojska. Zajmuje Ravenna na4 września 476i obala ostatniego cesarza Zachodu Romulusa Augustule'a , który przebywa na wygnaniu w Kampanii . Odoacre następnie zwraca insygnia cesarskie Bizancjum , tak że Zenon rozpoznaje go jako patrycjusza . Zenon odsyła go z powrotem do prawowitego cesarza Zachodu, Juliusza Neposa , wówczas uchodźcy w Dalmacji . Odoacre odmawia i na tym wszystko się kończy. Podobno Odoacre rządzi w imieniu jedynego cesarza Wschodu, zostaje królem Włoch. W rzeczywistości Cesarstwo Zachodniorzymskie przestało istnieć.

Ponadto romantyzm nie zna nieciągłości we wschodniej części cesarstwa. Zniknęło jedynie Cesarstwo Zachodniorzymskie, zastąpione królestwami barbarzyńskimi. Nadejdą stulecia wojen, zanim pojawią się nowe siły: królestwa frankońskie , sedentaryzacja ludów germańskich i terytoriów islamskich (na Zachodzie patrz al-Andalus  ; dla prowincji Afryki: Ifrikija ). Jedność świata rzymskiego, Pax Romana , staje się jednym z mitów, które będą inspirować świat zachodni przez długi czas, czekając na jakąś formę odrodzenia (zob. Chrześcijański Zachód ). Symboliczna data 476 r. wywarła znaczny wpływ na cywilizację zachodnią, która twierdzi, że jest kulturą łacińską .

królestwa barbarzyńców

Zachodnie Cesarstwo Rzymskie rozpadnie się na różne barbarzyńskie królestwa. Niektóre będą efemeryczne, inne z czasem.

Efemeryczne królestwa

Tak było w przypadku królestwa Ostrogotów (493-553). Cesarz Zenon , widząc niebezpieczeństwo w królestwie Herule we Włoszech, wysłał tam Teodoryka, który pokonał Odoacre w 493 i zainstalował własne królestwo Ostrogotów, czego Zenon nie przewidział. Trzydzieści lat później jego królestwo upadło w wyniku podboju Justyniana . Wandal królestwo w Afryce ten sam los (435-534).

Królestwa Burgundii (413-534) i Alaman (306-470), były również ulotne i zostały podbite przez Franks.

Zrównoważone królestwa

Niektóre barbarzyńskie królestwa zdążyły się osiedlić, jak np. królestwo Wizygotów w Hiszpanii. Przeżył niespokojny okres na poziomie politycznym, ale zdołał się wzmocnić (nawracając się np. na chrześcijaństwo , uświęcając władzę królewską...) i wypędzając Bizantyjczyków z królestwa. Jednak władza królewska stanie się stopniowo stawką frakcji arystokratycznych, co ułatwi podbój Hiszpanii przez muzułmanów w 711 roku.

To samo dotyczy królestwa lombardzkiego , które osiedla się we Włoszech. W rzeczywistości jest to zespół księstw, które stopniowo będą odsuwać bizantyjską obecność i trwale osiedlać się, przyczyniając się do rozdrobnienia półwyspu.

Królestwo anglosaskie (patrz Historia anglosaskiej Anglii ) jest bardziej szczegółowe. Jest miejscem spotkań wielu ludzi takich jak Fryzach , Angles , Jutowie i Sasów , założyli wiele małych królestw. Na VII XX  wieku osiedlili się w liczbie siedmiu. Mogą one czasami mają wspólny króla (The bretwald ). To królestwo naznaczone było dynamiką zjednoczenia.

W poszukiwaniu stabilności

Królowie tych królestw szukali stabilności, szli różnymi sposobami:

  • stowarzyszenie z miejscową szlachtą, tylko do tego konieczne było wyznawanie tej samej religii. Większość królów barbarzyńskich przeszła na homeizm , doktrynę chrześcijańską, według której Ojciec jest podobny do Syna w Trójcy, bliski arianizmowi , lud szlachecki do chrześcijaństwa nicejskiego (zgodnie z kanonami Soboru Nicejskiego i potępia arianizm). Barbarzyńcy nawrócą się na chrześcijaństwo nicejskie, aby stworzyć religijną jedność swoich królestw;
  • ustanowienie praw pisanych, takich jak kodeks Euric wśród Wizygotów . Wznowienie prawa rzymskiego, które było prawem pisanym, ujednolicenie prawa;
  • budowanie wspólnej tożsamości poprzez gentium historii  ;
  • legitymizacja ich władzy za pomocą insygniów cesarskich, takich jak purpurowy płaszcz, czy inscenizacja władzy w pałacach. Umieszczają się w ten sposób jako wodzów swojego ludu i królów populacji pochodzenia rzymskiego;
  • wznowienie przez barbarzyńskich królów rzymskiego systemu administracyjnego, którego centralnym ogniwem byli hrabiowie . Biskupi również wchodzą w skład tej administracji.

Pozostaje jednak jedna przeszkoda dla stabilności: sukcesja. Na przykład w przypadku królestw burgundzkich i frankońskich terytorium zostało podzielone między synów króla. Spośród Wizygotów wybierano króla.

Dynastie królestwa Franków

W tym okresie widzimy, jak królestwo Franków jest budowane wokół dwóch dynastii: Merowingów, a następnie Karolingów .

Western Empire zostanie zwolniony przez Karola Wielkiego w 800 . Minęło ponad trzy stulecia, zanim Germain odważył się przyjąć rzymski tytuł cesarski.

Średniowiecze?

Percepcja w wieku ciemnego opisać ten okres jest w dużej mierze zorientowane na wynik wizji historii opisem że opracowany z XII TH do XIX th  century Gibbon , który dokonał syntezy. Dzisiejsi historycy nie czerpią już ani dobrego, ani złego z postrzegania końca Cesarstwa Rzymskiego.

Zamiast postrzegać historię jako wielkie ruchy w postępie (czytaj renesans ) lub w regresie ( ciemne wieki ), obecne postrzeganie jest takie, że zgodnie z regionami i okolicznościami działają doświadczenia; jedni bez przyszłości, inni decydujący.

Izolacja Wysp Brytyjskich przez prawie 400 lat doprowadziła do szczególnej formy dotyczącej tego wyrażenia, mieszając fakty historyczne i legendy związane z wydarzeniami (czytaj mroczne wieki wyspy Bretanii ).

Różnica między sytuacją na Wschodzie i na Zachodzie

Trwałość cech starożytności na Wschodzie

Nadanie kontekstu chronologicznego i geograficznego jest ważne dla właściwego opisania tego okresu historiograficznego  : utrzymywanie się Cesarstwa Wschodniorzymskiego , a następnie jego stopniowa ewolucja w kierunku greckojęzycznego Cesarstwa Bizantyjskiego , sugeruje współistnienie na Wschodzie z późnym antykiem . To imperium jest wschodnim zamkiem Europy pod ochroną armii bizantyjskiej , w czasie, gdy pierwsze cechy tego, co będzie średniowieczem, rozwijają się w pierwszych królestwach ustanowionych na chrześcijańskim Zachodzie . Konstantynopol , dawniej Bizancjum , w końcu wyczerpany ekonomicznie i demograficznie przez jego planu przywrócić stary porządek na imperialną Mare Nostrum , a nawet zostać zaatakowany przez tych, których ma chronić (wyprawy krzyżowe, tym 4 th w 1204 roku , kończy się z miasta torba). Kiedy upadł w 1453 r., Europa była bliska wejścia w nową epokę historyczną .

Nowa era

Nowe kultury

W kontekście kształtowania się kultury innej niż rzymska przeszłość, znienawidzonej przez siłę religijną, z której pochodziła na Zachodzie (odrzucenie pogaństwa , stoicyzmu i epikureizmu , nagła zmiana sytuacji umęczonej sekty religijnej w sytuację religią państwową), Cesarstwo Bizantyjskie nadal było kulturowym siedliskiem starożytnego świata, choć zhellenizowało się i stopniowo odwróciło od kultury łacińskiej . Stanowi zatem wektor trwałości, jeśli nie przekazu, dziedzictwa greckiego i filozofii starożytnej w czasie, gdy na ziemiach zachodnich rozwijała się scholastyka średniowieczna, jedyny sposób myślenia z niej wywodzący się teologii. to jest tam tolerowane: w tym czasie filozofia średniowieczna w procesie eksperymentowania gubi się w przypuszczeniach typu pytanie/odpowiedź.

Kruchość nowych mocy

Dwa imperia rzymskie, sprowadzone, aby porozumiewać się z przybyszami, po demonstracji siły, nadają tytuły zwycięzcom: podobnie jak królowie ludów germańskich , sam Attila nazywa się Magister militum . Pod koniec wielkich najazdów i po zniknięciu Cesarstwa Zachodniorzymskiego, królowie ludów germańskich, osiedlonych na ziemiach Europy Zachodniej, sprawują władzę bez rzymskiej delegacji.

Władza królewska jest krucha podczas ustanawiania pierwszych królestw; tytuły szlacheckie przyznawane są najdzielniejszym wojownikom i nie są dziedziczne . To są korzyści i zaszczyty . Te korzyści są ziemie przyznane przez Pana do swego wasala za cenę lojalności. Honory to honorowe i publiczne urzędy, do których dodaje się ziemię i dochód. Wystarczy jedna porażka w bitwie, aby zmiażdżyć rządzącą arystokrację kraju, co zdarza się wielu z nich; ponadto brak instytucji państwowych ułatwia konflikty o sukcesję i zdrady podsycane w cieniu tronu.

Zmiany językowe w Rumunii

Stopniowo języki zromanizowanej przestrzeni tracą jedność łaciny okresu klasycznego, która staje się łaciną wulgarną . Podział między langue d'oc i langue d'oïl zaczyna się od języka rzymskiego , tak że język prowansalski jest semiologicznie bliższy katalońskiemu niż starofrancuskiemu używanemu w północnej części współczesnej Francji.

Tej ewolucji językowej towarzyszy podwójna tożsamość spadkobierców pierwszych królestw: zakochani w kulturze łacińskiej przez nauczanie swoich nauczycieli, ale świadomi swojego frankońskiego pochodzenia, królowie Merowingów zakładają nakrycie głowy z długimi włosami, jednocześnie zapuszczając obfite wąsy, jednocześnie wymyślając legendarne pochodzenie sięgające Priama i zdobyczy wojny trojańskiej  !

Uwagi i referencje

  1. Léon Leclère, „  Chronologiczne granice średniowiecza  ”, belgijski przegląd filologii i historii, tom 1, fasc. 1 ,1922, s.  69-76 ( DOI  https://doi.org/10.3406/rbph.1922.6156 , przeczytaj online )
  2. ( Remondon 1970 , s.  251)
  3. zobacz definicję końca Dolnego Cesarstwa
  4. Léon Leclère, „  Chronologiczne granice średniowiecza  ”, belgijski przegląd filologii i historii, tom 1, fasc. 1 ,1922, s.  69 ( DOI  https://doi.org/10.3406/rbph.1922.6156 , przeczytaj online )
  5. Léon Leclère „  chronologicznym granice średniowieczu  ”, Revue Belge de Philologie et d'histoire, tom 1, fasc. 1 ,1922, s.  71 ( DOI  https://doi.org/10.3406/rbph.1922.6156 , przeczytaj online )
  6. Léon Leclère, „  Chronologiczne granice średniowiecza  ”, belgijski przegląd filologii i historii, tom 1, fasc. 1 ,1922, s.  72 ( DOI  https://doi.org/10.3406/rbph.1922.6156 , przeczytaj online )
  7. Léon Leclère, „  Chronologiczne granice średniowiecza  ”, belgijski przegląd filologii i historii, tom 1, fasc. 1 ,1922, s.  75 ( DOI  https://doi.org/10.3406/rbph.1922.6156 , przeczytaj online )
  8. Paul Petit, Historia ogólna Cesarstwa Rzymskiego. 3. Dolna Imperium (284-395) , Le Seuil, Punkty histoire n O  35,25 października 2014( ISBN  9782757849354 )
  9. (w) Peter Brown, Świat późnej starożytności, od Marka Aureliusza do Mahometa (Świat późnej starożytności Marc Aurel Muhammad). , Thomson Learning,12 marca 1971, 216 stron  s. ( ISBN  978-0155976337 )
  10. Peter Brown, Genesis późnej starożytności , Paryż, Gallimard,1983
  11. (w) Peter Brown, Szata i mitra. Świat późnego antyku , Londyn, Thames & Hudson,1995
  12. Peter Brown, Świat późnej starożytności, od Marka Aureliusza do Mahometa , Bruksela, Éditions de l'Université de Bruxelles,2011
  13. Henri irénéé Marrou, rzymska dekadencja czy późny antyk? ( III th - VI th  century) , Paryż, Le Seuil, Kolekcja "Punkty Historię"1977
  14. Robert Turcan, „  Dekadencja rzymska czy późna starożytność?”  », Przegląd historii religii, t. 196, nr 2. ,1979, s.  216-218
  15. Prawna historia Zachodu. Prawo i niestandardowe ( III e  -  IX th  stulecia) , Paris, PUF,styczeń 2018, 463  s. ( ISBN  978-2-13-058782-8 )
  16. Jean-Marc Albert, Mały Atlas Średniowiecza , Malakoff, Armand Colin,2018( 1 st  ed. 2007), 189  , str. ( ISBN  978-2-200-61461-4 )
  17. Gérard Chouquer, Dominacja na Ziemi w późnym średniowieczu, perspektywa historyczna. , PU François Rabelais,8 października 2020 r., 558  s. ( ISBN  978-2-86906-741-7 , EAN  9782869067417 )
  18. Maxicours, „  Wzorce historyczne  ”
  19. Gérard Siary, Historia Japonii – Od początków do współczesności , Tallandier,28 maja 2020 r., 464  s. ( ISBN  979-10-210-3330-6 , e-ISSN  9791021033306 [sprawdź: nieważny ISSN ] )
  20. Souyri Pierre-François, Historia średniowiecznej Japonii. Świat do góry nogami , Tempus, Perrin,22 sierpnia 2013 r., 528  pkt. ( ISBN  978-2262041892 )
  21. Słownik Wczesne średniowiecze chińskiej kulturze, polityce i religii późnego Han w przeddzień Tang ( III th  -  VI th  stulecia) ,7 lutego 2020 r., 848  s. ( EAN  9782251450636 )
  22. [1]
  23. [2]
  24. Stéphane Coviaux, Rozkwit średniowiecza na Zachodzie, Armand Colin, 2011
  25. Pierre Langevin, The Middle Ages for Dummies , First Éditions, 2007
  26. Balard Michel, Genet Jean-Philippe, Rouche Michel, Średniowiecze na Zachodzie, Paris Hachette Supérieur, 1999
  27. przykład: Historia upadku i upadku Cesarstwa Rzymskiego przez Gibbon, XVIII -tego  wieku .
  28. S. Joye, L'Europe barbare. 476-714, Paryż, 2010
  29. L. Verdon Średniowiecze, Paryż, 2003
  30. Co więcej, przed Wielkimi Migracjami żyli już w królestwach Germanii w trybie osiadłym, poza wiedzą rzymskich kronikarzy. To właśnie ich przejście do statusu federacji na ziemiach rzymskiego Zachodu pozostawiło najwięcej śladów w pismach.
  31. Stéphane Coviaux, Rozkwit średniowiecza na Zachodzie , Armand Colin, 2011
  32. dość późno, szlachta królestwa alaman zostaje unicestwiona przez spisek Franków, co powoduje upadek ich państwa.

Załączniki

Bibliografia

Powiązane artykuły