Grzegorz Lato
.jpg) Grzegorz Lato (1979) | ||||||||||||||||||||||
| Pełne imię i nazwisko |
Grzegorz Bolesław Lato | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 kwietnia 1950 | |||||||||||||||||||||
| Wzrost |
175 cm | |||||||||||||||||||||
| Pozycja | ||||||||||||||||||||||
| Kariera juniorska | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Kariera seniorska | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Kariera reprezentacyjna | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Kariera trenerska | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Grzegorz Lato
 Grzegorz Lato (2001) | |
| Prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej | |
| Okres urzędowania |
od 30 października 2008 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Kopia medalu i autograf w Alei Gwiazd Sportu w Dziwnowie
Gwiazda w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie
Grzegorz Bolesław Lato (ur. 8 kwietnia 1950 w Malborku) – polski piłkarz, olimpijczyk, trener, działacz piłkarski i polityk.
W latach 1971–1984 reprezentant Polski w piłce nożnej, wystąpił w 100 oficjalnych spotkaniach. Członek Klubu Wybitnego Reprezentanta, jako prawy napastnik wybrany do jedenastki stulecia Polskiego Związku Piłki Nożnej. Z reprezentacją Polski trzykrotnie uczestniczył w mistrzostwach świata (1974 – 3. miejsce, król strzelców z 7 golami, 1978, 1982 – 3. miejsce), podczas których zdobył 10 bramek, co jest rekordem w historii występów reprezentacji Polski na mistrzostwach świata. Dwukrotnie wystąpił na igrzyskach olimpijskich (1972 – złoty medal, 1976 – srebrny medal).
Dwukrotny mistrz Polski ze Stalą Mielec, dla której zdobył ponad 100 goli, dwa razy sięgając po koronę króla strzelców I ligi. W 1982 trafił do belgijskiego KSC Lokeren, skąd w 1982 przeniósł się do meksykańskiego Atlante FC. W 1983 zdobył z tym klubem Puchar Mistrzów CONCACAF.
Senator V kadencji (2001–2005). W latach 2008–2012 prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.
Życiorys
Młodość
Urodził się 8 kwietnia 1950. W dzieciństwie stracił ojca, a w wieku młodzieńczym matkę. Ukończył szkołę średnią.
Kariera piłkarska
Grzegorz Lato karierę piłkarską rozpoczął w 1962 w juniorach Stali Mielec. W wieku 17 lat odniósł ciężką kontuzję, po której – jak sam wspominał – powrócił do zdrowia za sprawą lekarza z Bielska o nazwisku Kazimierowicz. W 1969 podpisał profesjonalny kontrakt ze Stalą Mielec. W sezonie II ligi 1969/1970 zadebiutował jesienią 1969 w barwach seniorskiego zespołu. W sumie rozegrał 23 mecze ligowe w II lidze, w których strzelił 6 goli i awansował z zespołem do ekstraklasy (ówczesnej I ligi).
Debiut w najwyższym poziomie ligowym zaliczył 9 sierpnia 1970 w wygranym 5:2 meczu u siebie z Wisłą Kraków, w którym także strzelił swoje dwie pierwsze bramki w ekstraklasie – w 56. minucie na 3:2 oraz w 87. minucie na 5:2. W tym sezonie Stal Mielec stała się jedną z najlepszych drużyn w Polsce. W 1971 klub wygrał swoją grupę B w Pucharze Intertoto, a w sezonie 1972/1973 pod wodzą węgierskiego trenera Károly’ego Konthy po raz pierwszy w historii zdobyła mistrzostwo Polski. Grzegorz Lato z 13 golami został wówczas królem strzelców. Dzięki temu klub zadebiutował w europejskich pucharach w Pucharze Europy.
W sezonie 1973/1974 Stal Mielec rozgrywki ligowe zakończyła na 3. miejscu, a Grzegorz Lato w 1974 został wybrany „Piłkarzem Roku” w plebiscycie katowickiego „Sportu”, a także zajął 6. miejsce w plebiscycie „France Football” na najlepszego piłkarza Europy. W sezonie 1974/1975 klub zajął 2. miejsce, a Grzegorz Lato z 19 golami ponownie został królem strzelców. Po objęciu w 1975 stanowiska trenera przez Edmunda Zientarę klub w sezonie 1975/1976 zdobył mistrzostwo Polski, dotarł do finału Pucharu Polski oraz do ćwierćfinału Pucharu UEFA.
W I rundzie Pucharu Europy 1976/1977 rywalem Stali Mielec był hiszpański Real Madryt, z którym polska drużyna przegrała dwumecz 1:3 (1:2, 0:1). Grzegorz Lato w tym samym sezonie wygrał plebiscyt na najlepszego sportowca w południowo-wschodniej Polsce. W sezonie 1977/1978 jego zespół zdobył Trofeo Colombino, a w rozgrywkach ligowych zajął 8. miejsce. W kolejnym sezonie klub zakończył rozgrywki ligowe na 3. miejscu. Ostatni mecz w ekstraklasie Grzegorz Lato rozegrał 7 czerwca 1980 w bezbramkowo zremisowanym meczu u siebie z Górnikiem Zabrze. Łącznie w najwyższym polskim poziomie ligowym rozegrał 272 mecze, w których strzelił 111 goli.
W 1981 został zawodnikiem belgijskiego klubu Eerste klasse – KSC Lokeren, w którym występował do 1982 (wraz z nim grał tam Włodzimierz Lubański). Wystąpił w nim w 64 meczach ligowych, w których strzelił 12 goli. Potem wyjechał do Meksyku, gdzie podpisał kontrakt z klubem Primera División – Atlante FC, z którym w sezonie 1983 wygrał Puchar Mistrzów CONCACAF. Po sezonie 1983/1984 oraz rozegraniu 45 meczów i strzeleniu 16 goli ligowych zakończył profesjonalną piłkarską karierę. W latach 1984–1991 grał w polonijnym klubie Polonia Hamilton, występującym w amatorskich rozgrywkach prowincji Ontario.
Kariera reprezentacyjna
Podczas meczu ligowego z Zagłębiem Sosnowiec w 1970 zdobył dwa gole, po czym został powołany przez obserwującego to spotkanie selekcjonera Kazimierza Górskiego do młodzieżowej kadry Polski, z którą wyjechał do Danii.
W reprezentacji Polski w latach 1971–1984 rozegrał 100 meczów oficjalnych oraz 4 mecze nieoficjalne, w których strzelił 45 goli. Oficjalny debiut zaliczył za kadencji selekcjonera Kazimierza Górskiego 17 listopada 1971 w Hamburgu w zremisowanym 0:0 meczu eliminacji mistrzostw Europy 1972 z reprezentacją RFN. W spotkaniu tym w 83. minucie został zmieniony przez Bronisława Bulę. Ostatni mecz w reprezentacji rozegrał 17 kwietnia 1984 na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie w przegranym 0:1 spotkaniu towarzyskim z Belgią. W meczu tym w 85. minucie został zmieniony przez Waldemara Matysika. Tym samym Grzegorz Lato rozegrał swój setny mecz w reprezentacji jako pierwszy polski piłkarz.
W 1972 znalazł się w składzie reprezentacji prowadzonej przez Kazimierza Górskiego na turniej olimpijski w Monachium, na którym Polacy wygrali w finale 2:1 z reprezentacją Węgier, zdobywając złoty medal. Grzegorz a Lato na tym turnieju rozegrał tylko 1 mecz – w pierwszym meczu drugiej grupy drugiej rundy z Danią zmienił w 46. minucie Joachima Marxa.
W 1974 został powołany na mistrzostwa świata w RFN. Polska reprezentacja pod wodzą Kazimierza Górskiego zajęła 3. miejsce po zwycięskiej w 76. minucie bramce Grzegorza Laty w meczu z Brazylią (1:0). Grzegorz Lato był podstawowym zawodnikiem zespołu, z 7 golami został królem strzelców turnieju.
W 1976 wziął udział w turniej olimpijskim w Montrealu. Na zawodach tych również był podstawowym zawodnikiem, zdobył 3 gole, w tym jednego w przegranym 3:1 finale z NRD. Wraz z polską drużyną zdobył srebrny medal. Rezultat ten uznano w kraju za porażkę, w konsekwencji trener Kazimierz Górski podał się następnie do dymisji.
W 1978 został powołany przez Jacka Gmocha na mistrzostwa świata w Argentynie, na których reprezentacja Polski zakończyła zmagania w drugiej rundzie. Grzegorz Lato na tym turnieju wystąpił we wszystkich 6 spotkaniach, strzelając 2 gole: w meczu z Tunezją (1:0) i z Brazylią (1:3).
W 1982 wraz z reprezentacją prowadzoną przez Antoniego Piechniczka pojechał na swoje trzecie mistrzostwa świata, które odbywały się w Hiszpanii. Polska zajęła na tym turnieju 3. miejsce, Grzegorz Lato był podstawowym zawodnikiem drużyny. Zagrał we wszystkich 7 meczach i strzelił 1 bramkę – w ostatnim meczu pierwszej grupy pierwszej rundy z Peru.
Kariera trenerska
Na przełomie lat 80. i 90. mieszkał z żoną, synem i córką w Toronto. Podczas pobytu w Kanadzie pod koniec lat 80. wspólnie z byłym zawodnikiem Wisły Kraków, Tadeuszem Polakiem, trenował zespół Rackett Toronto.
W 1996 ukończył Szkołę Trenerów Polskiego Związku Piłki Nożnej. Po zakończeniu kariery piłkarskiej rozpoczął działalność trenerską, w której trenował kluby: North York Rockets z Kanady (1988–1990), Stal Mielec (1991–1993), Olimpię Poznań (1993–1995), Amicę Wronki (1995–1996), Stal Mielec (1996–1997), AO Kawala z Grecji (1997) oraz Widzew Łódź (1999).
Pozostała działalność
Z wykształcenia technik mechanik obróbki skrawaniem, technikum mechaniczne ukończył w 1969.
17 września 1999 uchwałą Polskiego Związku Piłki Nożnej powołano Klub Wybitnego Reprezentanta, którego Grzegorz Lato w związku z największą wówczas liczbą występów w reprezentacji Polski został przewodniczącym. Funkcję tę pełnił do 7 stycznia 2009, zastąpił go wówczas Władysław Żmuda.
W latach 2001–2005 zasiadał w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej z okręgu rzeszowskiego. Wchodził w skład Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz w Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. W 2005 był członkiem komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich. W 2004 bez powodzenia kandydował w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a w 2005 i 2007 w wyborach parlamentarnych.
Od 2006 do czerwca 2008 był członkiem zarządu klubu piłkarskiego Stal Mielec. 30 października 2008 został wybrany na prezesa PZPN. W tajnym głosowaniu otrzymał 57 głosów, a jego kontrkandydaci Zdzisław Kręcina i Zbigniew Boniek odpowiednio 36 i 19 głosów, 1 głos był nieważny. Kadencję zakończył 26 października 2012, nie ubiegał się o reelekcję na to stanowisko.
Występy w reprezentacji
Statystyki
| Reprezentacja narodowa | Rok | Występy | Gole |
|---|---|---|---|
 Polska
| |||
| 1971 | 2 | 0 | |
| 1972 | 1 | 0 | |
| 1973 | 6 | 3 | |
| 1974 | 14 | 11 | |
| 1975 | 10 | 8 | |
| 1976 | 10 | 5 | |
| 1977 | 12 | 5 | |
| 1978 | 13 | 5 | |
| 1979 | 10 | 3 | |
| 1980 | 11 | 4 | |
| 1981 | 3 | 0 | |
| 1982 | 7 | 1 | |
| 1984 | 1 | 0 | |
| Łącznie | 100 | 45 | |
Mecze w reprezentacji
LegendaT – mecz towarzyski; eIO – eliminacje Igrzysk Olimpijskich; IO – Igrzyska Olimpijskie; eME – eliminacje Mistrzostw Europy; eMŚ – eliminacje Mistrzostw Świata; MŚ – Mistrzostwa Świata; U-21 – mecz przeciwko reprezentacji młodzieżowej
Sukcesy
Stal Mielec- Mistrzostwo Polski: 1973, 1976
- Wicemistrzostwo Polski: 1975
- 3. miejsce mistrzostw Polski: 1974, 1979
- Finał Pucharu Polski: 1976
- Ćwierćfinał Pucharu UEFA: 1976
- Wygrana grupa w Pucharze Intertoto: 1971
- Trofeo Colombino: 1978
- 3. miejsce na mistrzostwach świata: 1974, 1982
- Złoty medal letnich igrzysk olimpijskich: 1972
- Srebrny medal letnich igrzysk olimpijskich: 1976
- Król strzelców I ligi: 1973, 1975
- Król strzelców mistrzostw świata: 1974
- Najskuteczniejszy zawodnik w historii reprezentacji Polski w jednym roku kalendarzowym: 11 goli (1974)
Odznaczenia i wyróżnienia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1982)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
- Złoty Krzyż Zasługi (1972)
- Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
- Srebrny Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
- Brązowy Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
- Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu”
- Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego” (1976)
- Złota Odznaka PZPN (1972)
- „Jedenastka 50-lecia PRL”
- 6. miejsce w plebiscycie „France Football” (1974)
- Piłkarz Roku w plebiscycie katowickiego „Sportu” (1974)
- Piłkarz Roku w plebiscycie „Piłki Nożnej” (1977, 1981)
- 1. miejsce w plebiscycie dziennika „Nowiny Rzeszowskie” na najlepszego sportowca Rzeszowszczyzny (trzy razy)
- Tytuł honorowego obywatela Mielca (2019)
- Prawy napastnik w jedenastce stulecia PZPN (2019)
Filmografia
- 1976: Jeden z dwudziestu dwóch – film dokumentalny
- 2000: Skarb sekretarza – on sam
- 2001: Świat według Kiepskich – on sam
- 2002: Jest sprawa... – on sam
Uwagi
- ↑ Rekord ten dwukrotnie wyrównywał Robert Lewandowski (w 2015 i 2021).
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Jan Filipowicz. Człowiek z naszej Stali. Wywiad z Grzegorzem Lato – piłkarzem. „Nowiny”. Nr 175, s. 1, 6, 29–30 lipca 1989. .
- ↑ 1970-08-09 Stal Mielec – Wisła Kraków 5–2. wikiliga.pl. .
- ↑ Piłkarz roku – Grzegorz Lato najlepszym sportowcem Polski południowo-wschodniej w sezonie 1977. „Nowiny-Stadion”. Nr 1, s. 1, 2 stycznia 1978. .
- ↑ 1980-06-07 Stal Mielec – Górnik Zabrze 0–0.
- ↑ Football MATCH: 17.11.1971 West Germany vs. Poland Euro. eu-football.info. . (ang.).
- ↑ Football MATCH: 17.04.1984 Poland vs. Belgium. eu-football.info. . (ang.).
- ↑ Football MATCH: 03.09.1972 Denmark vs. Poland. eu-football.info. . (ang.).
- ↑ Football MATCH: 22.06.1982 Poland vs. Peru. eu-football.info. . (ang.).
- ↑ Henryk Kasperczak blisko greckiej Kavali. sportowetempo.pl, 16 listopada 2010. .
- ↑ a b Biogram na stronie Senatu (V kadencja). .
- ↑ Monitor Sądowy i Gospodarczy nr 5/2006 (2350) – Pozycja 2994. krs-online.com.pl. .
- ↑ Stal Mielec nadal bez prezesa. nowiny24.pl, 24 czerwca 2008. .
- ↑ Arkadiusz Kielar, Piotr Szpak: Stal bez zarządu. echodnia.eu, 24 czerwca 2008. .
- ↑ Lato wybrany na prezesa PZPN. rp.pl, 30 października 2008. .
- ↑ Lato nie będzie szefem PZPN. rp.pl, 25 września 2012. .
- ↑ Maciej Kmita: Znów to zrobił! Lewandowski wyrównał 47-letni rekord!. wp.pl, 12 listopada 2021. .
- ↑ Odznaczenia dla olimpijczyków. „Nowiny”. Nr 264, s. 2, 23 września 1972. .
- ↑ Wpisani do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego”. „Nowiny”. Nr 98, s. 3, 30 kwietnia 1976. .
- ↑ Sport. 10 września – Dniem Polskiego Piłkarza. „Nowiny”. Nr 263, s. 2, 21 września 1972. .
- ↑ Rada Miasta przyznała honorowe obywatelstwo słynnym działaczom sportowym. korso.pl, 3 grudnia 2019. .
- ↑ Poznaliśmy Reprezentację 100-lecia! Zobacz najlepszy zespół w historii Polski!. laczynaspilka.pl, 6 grudnia 2019. .
- ↑ Grzegorz Lato w bazie filmpolski.pl. .
Bibliografia
- Grzegorz Lato. olimpijski.pl. .
- Grzegorz Lato. wikiliga.pl. .
- Grzegorz Lato. orlygorskiego.pl. .
- Grzegorz Lato w bazie 90minut.pl. .
Linki zewnętrzne
- Grzegorz Lato, baza Transfermarkt (zawodnicy) .
- Grzegorz Lato. weltfussball.de. . (niem.).
- Grzegorz Lato. footballdatabase.eu. . (ang.).
- Grzegorz Lato . .
- Grzegorz Lato w bazie National Football Teams (ang.). .
|
|
|
|
|
- ↑ tymczasowo
|
.svg){kind=small}
| Złoto |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Srebro |
| ||||
| Brąz |
|
| 1930–1998 |
|
|---|---|
| od 2002 |
| Finały | |
|---|---|
| Liga |
|
| Finały | |
| Liga |
|
| 1973–1980 | |
|---|---|
| 1981–1990 |
|
| 1991–2000 | |
| 2001–2010 |
|
| 2011–2020 |
|
| od 2021 |
|
| 1957–1960 |
|
|---|---|
| 1961–1970 |
|
| 1971–1980 | |
| 1981–1990 | |
| 1991–2000 | |
| 2001–2010 | |
| 2011–2020 |
|
| od 2021 |
|
| 1966–1970 | |
|---|---|
| 1971–1980 |
|
| 1981–1990 |
|
| 1991–2000 | |
| 2001–2010 |
|
| 2011–2020 |
|
| od 2021 |
|
|