Prawo francuskie jest obecnie prawo do tradycji cywilnego regulujących w części prawa stosowanego w Francji .
Pojęcie prawa francuskiego pojawił tak doktrynalnych z XVI th century . Edykt z Saint-Germain-en-Laye kwietnia 1679 roku zdecydował się na naukę francuskiego prawa obowiązujący w wydziałach i stworzył „profesorów prawa francuskiego” na uniwersytetach w królestwie . Pojęcie „prawa francuskiego” następnie wyznaczył gałęzi prawa , które było ani kanoniczne , ani Roman zasadniczo utworzona przez królewskich zarządzeń , zwyczajów , a orzecznictwo w od Parlamentu Paryża .
Wraz z rewolucją francuską , pojawieniem się nacjonalizmu i utrwaleniem, jeśli nie konstytucją , nowoczesnego państwa narodowego , definicja „prawa francuskiego” traci swój materialny charakter na rzecz podwójnego kryterium geograficznego i ideologicznego . Z geograficznego punktu widzenia prawo francuskie jest prawem obowiązującym co do zasady na terytorium Francji , z zastrzeżeniem dalszego stosowania statutów ludności tubylczej na terytoriach skolonizowanych: w ten sposób kodeks cywilny z 1804 r. Oznacza ujednolicenie prawa w różnych regionach Francji, podczas gdy te żyły przed rewolucją w ramach imperium różnych systemów prawnych ( prawa pisanego lub zwyczajowego , które czasami było sformalizowane na wzór zwyczaju paryskiego lub zwyczaju Normandii ). Z ideologicznego punktu widzenia prawo francuskie jest skodyfikowanym i uporządkowanym prawem wynikającym z Pierwszego Cesarstwa , które jest sprzeczne z prawem zwyczajowym i prawem rzymskim, z którego rzekomo czerpało prawo niemieckie , w szczególności pod wpływem Savigny'ego .
Dzisiaj pojęcie prawa francuskiego zachowuje ten podwójny komponent materialny i ideologiczny. Z materialnego punktu widzenia określa w ścisłym znaczeniu wszystkie przepisy prawne opracowane przez francuskie władze publiczne. W szerokim sensie oznacza wszystkie przepisy prawa pozytywnego obowiązujące we Francji. Z ideologicznego punktu widzenia prawo francuskie wyznacza system prawny oparty na zapisanej i skodyfikowanej strukturze, który jest sprzeczny zarówno z innymi prawami europejskimi, na które ma wpływ prawo rzymsko-germańskie, jak i z systemami prawa zwyczajowego .
Prawo francuskie jest z XX XX wieku system od prawa pozytywnego .
Znaczna część prawa zwyczajowego społeczności biznesowych średniowieczny zostało skodyfikowane w formie rozporządzeń królewskich z XIII -tego wieku , o czym świadczy książki biznesu napisany w 1268 w języku francuskim przez Etienne Boileau , Provost Paryża, na prośbę króla Saint Louis .
Prawo francuskie zostało wzmocnione decyzją króla François I er o wyborze języka francuskiego jako języka prawa i administracji (patrz język urzędowy ), rozporządzeniem Villers-Cotterets ( 1539 ). W okresie renesansu zastanawialiśmy się nad pojęciami suwerenności ( Bodin , Machiavelli ).
Łacińskiej pozostał przez jakiś czas język używany w wydziałach prawa z uniwersytetów w Francji . Łacina w rzeczywistości pozostał językiem używanym w traktaty na filozofii aż do słynnego Rozprawa o metodzie od Kartezjusza ( 1639 ). Dopiero w 1679 r. , Wydając edykt Saint-Germain-en-Laye , oficjalnie zdecydowano się używać języka francuskiego w nauczaniu prawa .
Nie przeszkodziło to władzy królewskiej w rozpoczęciu ogłaszania kodów :
Władza królewska opierała się również na absolutyzmie, o którym teoretyzował Bossuet .
Jednak część prawa pozostała w formie prawa kanonicznego lub zwyczajowego . Pod koniec Ancien Régime, w epoce oświecenia , system korporacyjny wywodzący się ze średniowiecza doprowadził do pewnych nadużyć, w szczególności do nierówności między trzema rzędami szlachty, duchowieństwa i trzecim stanem. Francja znalazła się w sytuacji nieadekwatnego dostosowania swojego systemu prawnego do ewolucji idei, jaka nastąpiła w epoce oświecenia . Dzieło Monteskiusza , a zwłaszcza Listy perskie i Ducha Praw , świadczą o rozbieżności między rzeczywistością zmiany mentalnej reprezentacji a sytuacją przepojonej jej przywilejami elity . To była prawdopodobnie jedna z przyczyn rewolucji francuskiej .
Jean-Jacques Rousseau rozwija teorię praw naturalnych i teorię umowy , w których kładzie nacisk na wartości wolności i równości . W umowie społecznej deklaruje, że umowa między jednostką a społeczeństwem wypływa z ogólnej woli, która musi określać prawa. Idee Rousseau zainspirowały francuskich rewolucjonistów, w szczególności w fakcie, że „prawo jest wyrazem woli ogólnej (…) musi być takie samo dla wszystkich” (art. 6 deklaracji z 1789 r .). Ta koncepcja jest u początków tłumienia korporacji przez Konstytuanty z dekretem Allarde i prawa Le Chapelier w 1791 roku , co pozwoli liberalizm ekonomiczny rozwijać się we Francji, by trwale osłabić wpływ tych ciał. Pośrednicy .
Sieyès zastanawia się nad prawami trzeciego stanu ( czym jest trzeci stan ), wymyśla termin socjologia i zastanawia się nad pojęciem obywatelstwa . Zaproponował ciało weryfikacji konstytucyjności z prawem z jury konstytucyjnego, podczas dyskusji na temat konstytucji III rok ( 1795 ).
Rewolucja przyniosła znaczące zmiany w prawie prywatnym i zapoczątkowała krótki okres zwany prawem pośrednim . Po wydarzeniach terroru potrzeba odnowienia prawa doprowadziła do trzech projektów Cambacérèsa dotyczących kodeksu cywilnego ( 1793 , 1794 , 1796 ). Zamach stanu z 18 Brumaire'a prowadzony przez Sieyès i Bonaparte dozwolony ten projekt być zatwierdzone między 1800 i 1804 , tak że francuskiego kodeksu cywilnego jest powszechnie nazywany „kodu Napoleon”, choć w rzeczywistości została prawie w całości napisany przez Cambacérès .
W tym czasie Bonaparte opublikował kilka kodów , takich jak kodeks karny .
W okresie porewolucyjnym dopracowano zasady prawa francuskiego poprzez wprowadzenie hierarchii norm prawnych i ukonstytuowanie bardzo dużej liczby kodeksów prawnych , których jest dziś 73.
Dwa raporty Rady Stanu (1991 i 2006) potępiły złożoność tych kodeksów jako źródło niepewności prawnej . Na przykład kodeks pracy , spadkobierca dawnych przepisów o wspólnotach rzemieślniczych średniowiecza, ale ustanowiony na szczeblu krajowym, zawiera około 10 000 artykułów.
Prawo francuskie można podzielić na dwie główne gałęzie, prawo publiczne i prawo prywatne , które z kolei dzielą się odpowiednio na dwie gałęzie prawa ( prawo administracyjne i prawo konstytucyjne ; prawo cywilne i prawo karne ).
Język francuski będąc językiem urzędowym , zgodnie z konstytucji francuskiej z 4 października 1958 roku w sprawie atrybutów suwerenności , niektórych artykułów kodeksów prawa francuskiego wyraźnie wymagają sporządzania dokumentów w języku francuskim .
Na przykład kodeks pracy wymaga co do zasady, aby dokumenty dotyczące obowiązków pracowniczych były sporządzane w języku francuskim.
1994 ustawa o korzystaniu z języka francuskiego (zwany także Prawo Toubon , Jacques Toubon następnie będąc Ministra Kultury i Frankofonii ), stanowi:
Francuskiej konstytucji z dnia 4 października 1958 roku jest najwyższą normą francuskiego prawa krajowego. Jej preambuła odwołuje się do Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 r. , Preambuły do Konstytucji z 27 października 1946 r . Oraz Karty Ekologicznej z 2004 r. Jednakże Rada Konstytucyjna wydała16 lipca 1971, decyzja w sprawie wolności zrzeszania się, nadająca preambułę i tekst, do którego się ona odnosi, wartość konstytucyjną. Ponadto preambuła przywołuje podstawowe zasady uznane w prawie Republiki, które również nabierają wartości konstytucyjnej.
PrawoUstawa wyznacza w ścisłym sensie ustawę powszechną uchwalaną przez Zgromadzenie Narodowe i Senat w ramach kompetencji art. 34 Konstytucji.
ZasadyRegulamin to zbiór tekstów wydawanych przez władze wykonawcze w ramach art. 37 Konstytucji.
Rozróżnia się je ze względu na władzę, z której pochodzą: dekrety Prezydenta Republiki lub Prezesa Rady Ministrów, dekrety ministerialne lub międzyresortowe, prefektury i gminne. W zależności od dziedziny rozróżnia się także dekrety aplikacyjne (uzupełniające ustawy) oraz dekrety autonomiczne (wydawane w ramach kompetencji własnych władzy wykonawczej).
ZwyczajZwyczaj zanikał wraz z rewolucją i przyjęciem kodeksu cywilnego . Prawo z XII roku Ventôse zniosło stare zwyczaje „w sprawach regulowanych przez Kodeks”. Mógł jednak istnieć poza sprawami, których dotyczył Kodeks, więc Kodeks Handlowy z 1807 r. Go nie uchylił.
Aby zwyczaj istniał, musi wynikać z używania: starego (znaczny okres czasu, chociaż nie określono minimalnego okresu), stałego (ciągłe używanie), ogólnego (przez całą grupę) i notorycznego (powszechne użycie) .
OrzecznictwoTrudność w zdefiniowaniu orzecznictwa jako źródła prawa wynika ze sprzeczności art. 4 i 5 Kodeksu cywilnego. Orzeczenia ugodowe i względna powaga rzeczy osądzonej ograniczają orzecznictwo. Jednak obowiązek osądzania i uzasadniania decyzji prowadzi do nadania orzecznictwu funkcji „twórcy prawa”.
DoktrynaDoktryna jest uznawana za przejaw autorytatywnych opinii naukowych. Z drugiej strony nie jest uważane za źródło prawa.
W dniu 2 czerwca 2000 r. Sąd Kasacyjny wydał na posiedzeniu plenarnym wyrok Fraisse , w którym stwierdził, że „Konstytucja ma, bez żadnej możliwej dwuznaczności, wartość prawną większą niż wartość przyznana traktatom międzynarodowym”.
Artykuł 54 Konstytucji stanowi:
„Jeżeli Rada Konstytucyjna , zajęta przez Prezydenta Republiki, przez Prezesa Rady Ministrów, przez przewodniczącego jednego lub drugiego zgromadzenia albo przez sześćdziesięciu posłów lub sześćdziesięciu senatorów, oświadczyła, że zobowiązanie międzynarodowe zawiera klauzulę przeciwną Konstytucji, upoważnienie do ratyfikacji lub zatwierdzenia danego zobowiązania międzynarodowego może interweniować dopiero po zmianie Konstytucji. "
- Artykuł 54 Konstytucji z 4 października 1958 r
Artykuł 55 Konstytucji stanowi:
„Traktaty lub umowy regularnie ratyfikowane lub zatwierdzane mają od chwili ich publikacji władzę wyższą niż prawo, z zastrzeżeniem, że każda umowa lub traktat jest stosowana przez drugą stronę. "
- Artykuł 55 Konstytucji z 4 października 1958 r
Prawo Unii EuropejskiejStosowanie prawa unijnego we Francji charakteryzuje się przewagą władzy wykonawczej w transpozycji norm do prawa krajowego w porównaniu z ustawodawstwem. Jednak opinia Rady Stanu z 22 marca 1973 r. Przywróciła ortodoksję konstytucyjną poprzez poszanowanie podziału kompetencji w artykułach 34 i 37.
Ze względu na członkostwo w Unii Europejskiej status terytoriów zamorskich poza Unią Europejską stanowił problem. Dlatego art. 74 Konstytucji został zmieniony i nadał ustawowym ustawom TOM organiczny, a nie zwykły charakter.
We Francji kodeksy prawne są dostępne na stronie internetowej Légifrance .