Domesday Book (lub po prostu Domesday ) we francuskim Księgi Sądu Ostatecznego , jest zapisem wielkiego inwentaryzacji Anglii zakończono w 1086 roku , przeprowadzone przez Wilhelma Zdobywcę , odpowiednik krajowego spisu dzisiaj .
Guillaume potrzebował informacji o podbitym kraju, aby móc nim zarządzać. Spędzając Boże Narodzenie w Gloucester w 1085 r. Zdobywca „po długich rozmowach ze swoimi doradcami wysłał ludzi po całej Anglii […], aby dowiedzieć się […], co - lub ile - każdy właściciel ziemski posiadał w ziemi i bydle, a ile było warto ” ( Kronika anglosaska ). Jednym z celów tej ankiety było ustalenie, kto jest właścicielem czego, aby go opodatkować. Decyzja kontrolerów była ostateczna: wszystko, co ta książka mówiła o właścicielu lub wycenie jego majątku, stało się prawem. Został napisany po łacinie , z wyjątkiem kilku miejscowych słów bez odpowiednika po łacinie; ponadto styl tej pracy pozostaje raczej suchy.
Kiedy ta książka została nazwana Domesday ( średnioangielski odpowiednik współczesnego Doomsday ) w 1180 roku , miała na celu podkreślenie jej ostateczności i autorytetu (analogia odnosi się do chrześcijańskiej wiary w dzień sądu ).
W sierpień 2006, Angielskie Archiwa Narodowe udostępniły wersję Domesday Book online i w języku angielskim.
W rzeczywistości Domesday Book składa się z dwóch niezależnych prac: jedna, zwana Little Domesday („Little Domesday”), zawiera informacje o Norfolk , Suffolk i Essex . Drugi, znany jako Wielki Domesday („Wielki Domesday”), dotyczy pozostałej części Anglii , z wyjątkiem terytoriów na północy, które później staną się hrabstwami Westmorland , Cumberland , Northumberland i Durham (częściowo, ponieważ niektóre z tych terytoriów podlegały Kontrola szkocka). Nie ma spisu ludności Londynu ani Winchester ; kilka innych miast również uciekło z inwentarza. Pominięcie tych dwóch dużych miast prawdopodobnie wynika z ich wielkości i złożoności; Cumberland, który był okupowany wojskowo dopiero jakiś czas po śledztwie, jest nieobecny z tego samego powodu; podobnie tylko książę-biskup Wilhelm z Saint-Calais był uprawniony do opodatkowania Durham. Pominięcie innych hrabstw nie jest w pełni wyjaśnione.
Pomimo swojej nazwy „ Little Domesday ” jest w rzeczywistości większą z dwóch kolekcji: jest bardziej szczegółowa i podaje liczbę stad. Sugerowano, że Little Domesday stanowił pierwszy krok w spisie, po którym władze uznały za niemożliwe lub przynajmniej niewłaściwe prowadzenie Great Domesday w podobny sposób.
W obu księgach inwentaryzacja zasobów jest klasyfikowana według lenn, a nie według geografii. Zamiast występować pod „ setkami ” (to znaczy „ stuleciami ” lub galijsko-rzymskimi okręgami wiejskimi) i gminami , nieruchomości pojawiają się pod nazwami lokalnych baronów , to znaczy tych, którzy posiadają terytorium bezpośrednio od korona w rodzinie królewskiej.
W każdym hrabstwie lista otwiera się posiadłościami samego króla (które musiały być przedmiotem oddzielnej inwentaryzacji); są też duchowni i zakony; następnie te ze świeckich właścicieli w capite ( baronów ); i wreszcie te kobiet, sług króla ( servientes ), niektórych kątów thegnów, którzy zachowali własność itp.
W niektórych hrabstwach jedna lub więcej wiosek jest wymienionych osobno; w niektórych innych clamores (sporne tytuły własności) były podobnie traktowane oddzielnie: ale opis ten odnosi się w szczególności do tomu pierwszego; w „Great Domesday” system jest bardziej zagmatwany, a wykonanie mniej udane.
Oprócz dóbr całkowicie wiejskich, które stanowią zdecydowaną większość inwentarza, w książce znajdują się interesujące artykuły o większości miast, prawdopodobnie ze względu na prawa feudalne, które zostały tam narzucone przez koronę. Podatki te obejmują dawne prawa zwyczajowe, prawo gospodarza , prawo do rynku i uczciwości, prawo do waluty i tak dalej. Korona pobierała również szereg podatków rzeczowych (takich jak dostawa miodu) od miast, powiatów i wielu dawnych zwierzchności królewskich.
W „ Małym Domesday ” można więc znaleźć cenne wskazówki dotyczące historii politycznej, osobistej, kościelnej i społecznej. Ale najczęściej są to tylko aluzje lub poszlaki. Chociaż ta książka jest wyjątkowa w swoim rodzaju i nieoceniona dla ucznia, ta książka będzie rozczarowująca iw dużej mierze nieczytelna z wyjątkiem specjalisty. Nawet uczeni nie byli w stanie wyjaśnić fragmentów jego języka i systemu. Wynika to częściowo z jego bardzo wczesnej daty, wiązanie semantyczne w porównaniu z późniejszymi po długim czasie jest trudne.
Ale w Dialogus de scaccario (napisanym za Henryka II ) mówimy o nim jako o absolutnym odnośniku (stąd popularna nazwa „Księga Sądu Ostatecznego”, tłumaczenie tytułu angielskiego). W średniowieczu na jego autorytet często powoływano się w sądach, a nawet dzisiaj zdarzają się sprawy, w których jest on konsultowany.
Dla geodety, podobnie jak dla genealoga, stanowi istotne źródło dokumentalne, ponieważ nie tylko podaje najstarszą wzmiankę o nazwie wsi czy folwarku, ale w większości przypadków podaje nazwiska spadkobierców. Większość tego materiału EA Freeman wykorzystał w swojej pracy nad podbojem Normanów .
Kronika anglosaska ujawnia, że zasada tego spisu zostało omówione i ustalone w 1085 , a od kolofonu książki wiemy, że badanie zostało zakończone w 1086 roku . Ale książka ( liber ), chociaż opracowana na podstawie wyników tego spisu, musi być skrupulatnie wyodrębniona; nie jest też pewne, że został on zredagowany w roku spisu.
W celu wykonania spisu każdy powiat był odwiedzany przez grupę oficerów królewskich ( legati ), którzy przeprowadzili publiczne dochodzenie, prawdopodobnie na dużym zgromadzeniu zwanym sądem okręgowym, do którego przybyli przedstawiciele każdej wioski, a także miejscowi panowie. . Jednostką śledczą była setka lub „ centurie ” (jednostka administracyjna hrabstwa, która była wówczas jednostką administracyjną), a wynik dla każdego stulecia gwarantowało dwunastu administratorów, którzy zeznawali pod przysięgą o jego uczciwości - angielski dla połowy z nich , inni Normanowie.
To, co uważa się za pełny zapis tych oryginalnych wyników, zachowało się przez kilka stuleci w Cambridgeshire , co ma ogromne znaczenie dla zilustrowania tego procesu: Ely Inquiry (in) (lub Inquisitio Eliensis ), Liber Exoniensis ( lub Exon Domesday , tak zwany, ponieważ tom jest przechowywany w Exeter ), a drugi tom książki zawiera dokładnie te same informacje, co Domesday.
Istnieją trzy źródła informacji do celów spisu:
Chociaż źródła te różnią się w szczegółach, obecnie ogólnie przyjmuje się, że pierwszym celem spisu było zagwarantowanie i wyszczególnienie zasobów fiskalnych królestwa. Były to głównie:
Po wielkim wstrząsie politycznym, takim jak podbój Normanów, i po tym, jak nastąpiła globalna konfiskata majątku ziemskiego, w interesie Wilhelma było upewnienie się, że prawa korony, które, jak twierdził, odziedziczyły, nie ucierpiały z powodu wydarzeń. Bardziej konkretnie: wola następców Normanów, aby nie obciążać się obowiązkami swoich angielskich poprzedników.
Dlatego w tym spisie uwzględniono nazwiska nowych właścicieli gruntów i oceny, na podstawie których powinny być zapłacone ich podatki. Ale zrobił coś więcej: postępując zgodnie z instrukcjami króla, próbował sporządzić krajową listę wycen, aby oszacować roczną wartość terytorium kraju:
Później, przy dodatkowym zamówieniu, obliczył również jego potencjalną wartość. Jest oczywiste, że Wilhelm chciał poznać zasoby finansowe swojego królestwa i prawdopodobnie chciał je porównać z ich istniejącymi szacunkami, które były bardzo stare, chociaż istnieją dowody na to, że od czasu do czasu były one zmieniane. Większość książki poświęcona jest raczej jałowym szczegółom wyceny i wyceny dóbr wiejskich, które były wówczas jedynym głównym źródłem bogactwa narodowego. Po dokonaniu wyceny majątku w ewidencji odnotowywano ilość gruntów ornych, liczbę zespołów oraczy (w grupach po osiem wołów) dostępnych do pracy oraz liczbę dodatkowych osób (o ile istniały). Których można było zatrudnić tam; następnie rzeki-łąki, lasy, pastwiska, łowiska (to znaczy małe tamy w strumieniach), młyny, warzelnie (nad morzem) i inne dodatkowe źródła dochodu; chłopów podzielono na kilka klas; wreszcie oszacowano z grubsza wartość całości, przeszłości i teraźniejszości.
Jest oczywiste, że zarówno pod względem wartości, jak i pomiarów wyniki spisu są bardzo surowe.
Przegrupowanie na gruncie feudalnym, w Księdze Domesday, pierwotnych wyników uzyskanych metodą opisaną powyżej, pozwoliło zdobywcy i jego oficerom nie tylko poznać na pierwszy rzut oka wielkość majątku barona, ale także policzyć i policzyć. nawet wymień jego poddanych. Miało to ogromne znaczenie dla Williama, zarówno ze względów wojskowych, jak iz powodu jego upartego pragnienia zmuszenia mieszkańców do złożenia przysięgi wierności bezpośrednio jemu (choć początkowo „poddani” swego pana).
Uwaga: ogólnie Domesday rejestruje tylko imiona osób zależnych od pana; Dlatego bezcelowe jest szukanie tam nazwisk rodzin, które twierdzą, że są pochodzenia normańskiego, ale wiele zrobiono i nadal robi się, aby zidentyfikować poddanych, z których większość nosi obce imiona.
Księga Domesday była przechowywana przez długi czas ze skarbem koronnym w Winchester Castle (stolicy królów normańskich). Nazywała się wtedy Księgą z Winchester , a późniejsze wydanie nadaje jej tytuł Liber of Winlonia . Kiedy Skarb Państwa został przeniesiony do Westminsteru, prawdopodobnie za panowania Henryka II Plantagenêta , książka poszła z nim. Od 1696 r. Aż do panowania królowej Wiktorii był przetrzymywany w domu kapituły katedralnej w Westminster i wypuszczany tylko w szczególnych okolicznościach, jak wtedy, gdy reprodukcja fotograficzna została wykonana w Southampton .
Został następnie umieszczony w Urzędzie Stanu Cywilnego w Londynie. Można go teraz podziwiać przez gablotę w muzeum National Archives w Kew . W 1869 r . Otrzymał nowoczesną oprawę.
Druk książki, w "trybie nagrywania", rząd rozpoczął w 1773 r. , A książka została wydana w dwóch tomach w 1783 r .; w 1811 r. dodano tom indeksowy, aw 1816 r. dodatkowy, odrębnie indeksowany, zawierający:
Fotograficzne faksymile Domesday, dla każdego powiatu z osobna, zostały opublikowane w latach 1861 - 1863 , również z inicjatywy rządu.
Przez dziewięćset lat książki, w 1986 roku, obie książki zostały ponownie oprawione, Wielki Domesday został oprawiony w dwóch tomach, a Mały Domesday w trzech tomach. Stara skrzynia, w której przechowywano Domesday, jest również przechowywana w muzeum w Kew.
Aby uczcić dziewięćsetną rocznicę powstania tej książki w 1985 r. , W 1986 r . Opracowano i opublikowano nowe wydanie multimedialne . Zawierała wszystkie informacje z oryginału, a także współczesną wymowę nazw miejscowości, mapy i mnóstwo kolorowych zdjęć.
To wydanie zostało wyprodukowane we współpracy firm Acorn, Philips i BBC . Płyta BBC w ramach projektu społecznościowego Domesday lub National Disc została wydana na dwóch dyskach w formacie laserowym firmy Philips (LV-ROM). Acorn wypuścił wersję mikrokomputera BBC zdolną do odczytu tego formatu płyty.
W 2002 roku obawiano się, że dysk stanie się nieczytelny, ponieważ komputerów zdolnych do odczytu tego formatu zaczęło brakować, a dysków umożliwiających dostęp do dysków, nawet rzadszych i bardziej delikatnych (por. Digital Dark Age ). Jednak BBC ogłosiło później, że w ramach projektu CAMILEON (partnerstwo między University of Leeds i University of Michigan ) opracowano system umożliwiający dostęp do dysków i ich informacji przy użyciu techniki emulacji. Ten program nie jest jeszcze swobodnie dostępny z powodu problemów z prawami autorskimi.