Aporia (od starożytnego greckiego ἀπορία , / aporia , brak przejścia, trudności, zakłopotanie) jest trudność w rozwiązaniu problemu. Sprzeczność nierozwiązywalna w rozumowaniu.
Dla Arystotelesa jest to pytanie, które pogrąża czytelnika lub słuchacza w wątpliwościach, jednocześnie zmuszając go do wyboru między dwoma stwierdzeniami: „ ἀπορία , διαπορία ”, czyli „sprzecznością, zażenowaniem”.
Obecne znaczenie aporii jest silniejsze i dotyczy każdego nierozwiązywalnego i nieuniknionego problemu.
Aby zrobić zdjęcie w stosunku do etymologii tego słowa, możemy powiedzieć, że aporia to ślepy zaułek w postępowaniu rozumowania z logiki.
Myśl aporetyczna może dążyć do przezwyciężenia sprzeczności, jak u Arystotelesa ; jest zatem dialektyczny i różni się od sceptycyzmu , agnostycyzmu lub błędu :
Aporetyczny nazywamy systemem zbudowanym na jednej lub więcej aporii. Edukacja opiera się na aporetyce mistrzostwa i autonomii: wychowawca chce opanować swoje nauczanie, ale jego celem jest również uzyskanie autonomii ucznia. Te dwie intencje współistnieją i konkurują ze sobą, ale gdyby jedna „dominowała nad drugą” (bez względu na znaczenie, jakie można nadać temu określeniu), nie byłoby już możliwości dalszej edukacji, a raczej tego samego typu edukacji - przynajmniej zgodnie z do Jacquesa Derridy . Jednak te dwie intencje nie współistnieją już ze sobą, jeśli nauczyciel ustawi się jako mediator . W tym przypadku nauczyciel znajduje się pomiędzy wiedzą a uczniami; jego rolą jest udostępnianie wiedzy uczniom i angażowanie ich w naukę .
Ten przykład pochodzi od Banesh Hoffmann w jego książce The Strange History of Quanta :
- Uczeń: „Czy światło jest falą czy cząstką?” " - Nauczyciel: „Tak. "Kolejny przykład postępowania aporetycznego typu rozumowania - mającego na celu destabilizację, dezorientację logiczną, nawet jeśli rzeczywistość może być zupełnie inna. Aplikacja, która jest pokazany tutaj jest nie- retoryczne sofista . Ten szybko zrekonstruowany dialog jest inspirowany francuskim filmem Garde à vue :
- Mówisz, że nie pamiętasz, co robiłeś tamtej nocy. - Tak. - Skąd więc możesz być pewien, że nie zrobiłeś tego, o co jesteś oskarżony? - Rzeczywiście, nie mogę.W tym przypadku sprzeczność, która sygnalizuje aporię, w rozumowaniu przesłuchującego polega na stwierdzeniu, że jego rozmówca musi odpowiedzieć, zaprzeczając, że jest w stanie udzielić odpowiedzi.
Sokrates używa rozumowania typu aporetycznego, na przykład w Apologii Sokratesa i Meno .